ਹੈਦਰਾਬਾਦ:ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਪੂਰੇ ਨੌਂ ਮਹੀਨੇ ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਅੰਗ ਬਾਹਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਬੱਚਾ ਨੌਂ ਮਹੀਨੇ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਡਾ. ਗਰਿਮਾ ਰਾਓ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ 36 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਆਖਰੀ ਤਿਮਾਹੀ ਦੌਰਾਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਂਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਬੱਚਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਮ ਲੈਣ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਡਾਕਟਰੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇਖਭਾਲ 'NICU' ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਮਾਹੌਲ ਨਾਲ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਆਖਰੀ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਆਖਰੀ ਤਿਮਾਹੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਜਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਚਾ ਹਸਪਤਾਲ ਤੋਂ ਘਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵੱਲ ਵੱਧ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਪੈਂਦਾ ਹੋਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ:ਡਾਕਟਰ ਗਰਿਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਨਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਹੌਲੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਵੀ ਆਮ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਹ, ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰ ਸਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਤੋਂ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚੇ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸੇ ਗਏ ਸਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਏ ਜਾਣ।
ਦੇਖਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ?: ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਕਮੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਛਾਤੀਆਂ ਜਾਂ ਨਿੱਪਲਾਂ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਂਦਾ ਹੋਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਨਾਲ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ, ਨਿਗਲਣ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਸਮਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਹੋਰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਟਿਊਬ ਜਾਂ ਆਈਵੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਪੋਸ਼ਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਸਾਧਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਪੰਪ ਜਾਂ ਹੱਥ ਨਾਲ ਦਬਾ ਕੇ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਬੋਤਲ ਜਾਂ ਚਮਚੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਿਲਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਦੁੱਧ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਪਾਉਂਦਾ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਡਾਕਟਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫਾਰਮੂਲਾ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
- ਮਾਪੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਵਾਬ ਦੇਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਪੱਧਰ, ਰੋਣਾ ਅਤੇ ਹੱਸਣਾ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਚਾਰਟ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਸ ਦੀਆਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
- ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਮੇ ਬੱਚੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੌਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਇਨਫੈਂਟ ਡੈਥ ਸਿੰਡਰੋਮ/SIDS ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਾਲ ਮੌਤ ਸਿੰਡਰੋਮ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੀਂਦ 'ਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਸਖ਼ਤ ਗੱਦੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ, ਪਰ ਸਿਰਹਾਣੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸਾਰੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਟੀਕੇ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਲਗਾਏ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
- ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਲਿਜਾਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।
- ਦੂਜਿਆਂ ਜਾਂ ਅਣਜਾਣ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।
- ਬੱਚੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਸਫਾਈ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਫ਼ ਧੋਤੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਣ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਗਾਣੂ-ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਛੂਹਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਉਮਰ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਖਿਲਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲਓ।
- ABCDDH ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹੋ।
ABCDDH ਕੀ ਹੈ?: ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ABCDDH ਉਹ ਸੰਕੇਤ ਹਨ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।
- ਏ - ਐਪਨੀਆ - ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ।
- ਬੀ - ਸਾਹ ਲੈਣਾ - ਸਾਹ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਜਾਂ ਘਟਣਾ।
- C - ਠੰਡਾ - ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਠੰਢ।
- ਘਟੀ ਹੋਈ ਫੀਡ - ਫੀਡ ਜਾਂ ਦੁੱਧ ਦੀ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ
- ਡੀ - ਘਟੀ ਹੋਈ ਗਤੀਵਿਧੀ - ਬੱਚੇ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਜਾਂ ਸਮੱਸਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੂਸਣਾ, ਨਿਗਲਣਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ।
- H- ਹਾਈਪੋਥਰਮੀਆ - ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਕਮੀ।
ਡਾਕਟਰ ਗਰਿਮਾ ਰਾਓ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੇਫੜਿਆਂ, ਸਾਹ, ਦਿਲ, ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਵਿਕਾਸ, ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ, ਅਨੀਮੀਆ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਤੋਂ ਘਰ ਲੈ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ, ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨਾ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਮਝ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਪਰੋਕਤ ਲੱਛਣਾਂ 'ਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ 'ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
