ਹੈਦਰਾਬਾਦ:ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੰਕੀਪੌਕਸ (Monkeypox) ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਂਗ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਵੀ ਇੱਕ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਬਣਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਤੱਕ 100 ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਅਜੇ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਵੀ ਫੈਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਫਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੀੜਿਤ ਇੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ WHO ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਹੈਲਥ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਯੂਐਚਓ) ਨੇ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ ਕਾਂਗੋ (ਡੀਆਰਸੀ) ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਵਧਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਖ਼ਤਰਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। WHO ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚਿੰਤਾ ਦੀ PHEIC ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਜੋ WHO ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪੱਧਰ ਹੈ।
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਕੀ ਹੈ?: ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਇੱਕ ਜ਼ੂਨੋਸਿਸ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਛੂਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਪਛਾਣ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਾਲ 1970 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਦੋ ਉਪ ਰੂਪ ਹਨ- Clade-1 ਅਤੇ Clade-2। ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਕਰਮਣ ਹੈ ਜੋ ਬਾਂਦਰਾਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਗ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਿਲਹਰੀਆਂ, ਗੈਂਬੀਅਨ ਪਾਊਚਡ ਚੂਹੇ, ਡੋਰਮਾਈਸ, ਬਾਂਦਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ ਅਕਸਰ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਮੀਂਹ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਗ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਫਰੀਕਾ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ।
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਕਿਵੇਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ?: ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਇੱਕ ਵਾਇਰਸ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਸੰਬੰਧ, ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਚਮੜੀ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਅਤੇ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਚਮੜੀ ਰਾਹੀਂ ਅੱਖਾਂ, ਨੱਕ, ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਜਾਂ ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਵਰਤੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਿਸਤਰਾ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਤੌਲੀਏ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਸੰਕਰਮਿਤ ਜਾਨਵਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਂਦਰ, ਚੂਹੇ ਅਤੇ ਗਿਲਹਰੀਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਵਾਇਰਸ ਜਿਨਸੀ ਸੰਪਰਕ ਰਾਹੀਂ ਵਧੇਰੇ ਫੈਲਿਆ ਸੀ।
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?: ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਫਲੂ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਲਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ 2 ਤੋਂ 4 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ: ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਠੰਢ, ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਪਿੱਠ ਦਰਦ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਸੁੱਜੀਆਂ ਲਿੰਫ ਨੋਡਜ਼ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ 5 ਤੋਂ 21 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।