ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / business

ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸੂਚਕ ਅੰਕ ਹੈ, ਜੰਗ-ਗ੍ਰਸਤ ਦੇਸ਼ ਰੂਸ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਯੂਕਰੇਨ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਹਨ? - India In World Happiness Index

India In World Happiness Index : ਰੂਸ, ਯੂਕਰੇਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਰਗੇ ਯੁੱਧਗ੍ਰਸਤ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੁਸ਼ ਹਨ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੁਸ਼ ਹੈ। ਚੀਨ, ਜਿੱਥੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਨਾ ਤਾਂ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਘਾਨਾ ਅਤੇ ਚਾਡ ਵਰਗੇ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਦੇਸ਼ ਹਨ। ਇਹ ਵਰਲਡ ਹੈਪੀਨੈਸ ਇੰਡੈਕਸ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ 143 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 126ਵਾਂ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਸੂਚਕਾਂਕ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਪੜੋ ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ...

India In World Happiness Index
world happiness index of 2024 which country tops and where india stands

By ETV Bharat Business Team

Published : Mar 22, 2024, 7:15 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ:ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਵਰਲਡ ਹੈਪੀਨੈਸ ਇੰਡੈਕਸ 2024 ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਫਿਨਲੈਂਡ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਦੇਖ ਕੇ ਹਰ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ 126ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਕੁੱਲ 143 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੈਂਕਿੰਗ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸੂਚਕਾਂਕ ਦੇ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਕਹੋਗੇ, ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਭਾਰਤ 126ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਚੀਨ 60ਵੇਂ, ਨੇਪਾਲ 93ਵੇਂ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ 108ਵੇਂ, ਮਿਆਂਮਾਰ 118ਵੇਂ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ 128ਵੇਂ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ 129ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਖੁਸ਼ ਹਨ, ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਲਿੰਗ ਅੰਤਰ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਵਰਲਡ ਹੈਪੀਨੈਸ ਰਿਪੋਰਟ ਹਰ ਸਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸਸਟੇਨੇਬਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਸੋਲਿਊਸ਼ਨ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ 6 ਕਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਡੀਪੀ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਦੀ ਉਮੀਦ, ਕਿਸੇ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਨਾ, ਜੀਵਨ ਵਿਕਲਪ ਚੁਣਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਉਦਾਰਤਾ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਇੰਨੀ ਖ਼ਰਾਬ ਕਿਉਂ ਹੈ?: ਹੁਣ ਜ਼ਰਾ ਸੋਚੋ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ 28ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਯੁੱਧਗ੍ਰਸਤ ਫਲਸਤੀਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਹਨ। ਯੂਕਰੇਨ ਖੁਦ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜੰਗ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਢਾਂਚਾ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਖੁਦ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਮਦਦ (ਲੇਬਰ) ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਹੈ। ਹੈਪੀਨੈੱਸ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਪੰਜਵਾਂ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ: ਹੈਪੀਨੈੱਸ ਇੰਡੈਕਸ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਪੰਜਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਲੁਕੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਕਟੋਰੇ ਨਾਲ IMF ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੜਕਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਆਰਥਿਕ ਦੀਵਾਲੀਏਪਣ ਦੀ ਕਗਾਰ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਰਗਾ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਦਯੋਗ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਅੱਤਵਾਦੀ ਕਾਬੂ ਵਿਚ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਜੰਗੀ ਦੇਸ਼ ਕਿੰਨੇ ਖੁਸ਼ ਹਨ?: ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਜੰਗ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੜ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਖੁਸ਼ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਖੁਸ਼ੀ ਸੂਚਕ ਅੰਕ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ 5ਵਾਂ ਸਥਾਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫਲਸਤੀਨ ਨੂੰ 103ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਫਲਸਤੀਨ ਦਾ ਭੂਗੋਲ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਥੇ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਵਿਚ ਹਨ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਇਲਾਕਾ ਹਮਾਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹੜਾ ਇਲਾਕਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਪਰ ਖੁਸ਼ੀ ਸੂਚਕਾਂਕ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਲੈਣਾ-ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ 143 ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚੋਂ 105ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਰੂਸ ਨੂੰ 79ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਦੇ ਅੱਧੇ ਲੋਕ ਖੁਸ਼ ਹਨ, ਪਰ ਅੱਧੇ ਨਾਖੁਸ਼ ਹਨ।

ਰਿਪੋਰਟ 'ਤੇ ਕਈ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ:ਸਭ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂਗੋ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਟੋਗੋ, ਨੇਪਾਲ, ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਕਾਂਗੋ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਉੱਠਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸੂਚੀ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰੱਕੀ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਉੱਠ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਹੀ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ? ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਇਸ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਕੋਈ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਜਾਂ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਕਾਸ ਅਧੂਰਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ 2047 ਤੱਕ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਨ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ 7ਵਾਂ ਸਾਲ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਫਿਨਲੈਂਡ ਲਿਸਟ 'ਚ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੇਕਰ ਟਾਪ 10 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਹ ਹਨ ਡੈਨਮਾਰਕ, ਆਈਸਲੈਂਡ, ਸਵੀਡਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ, ਨੀਦਰਲੈਂਡ, ਨਾਰਵੇ, ਲਕਸਮਬਰਗ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ।

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਵੱਡੇ ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇਸ਼ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀ ਨਾਖੁਸ਼ੀ ਕਾਰਨ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗ ਗਏ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨੌਰਡਿਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਕਾਂਗੋ, ਸਿਏਰਾ ਲਿਓਨ, ਲੇਸੋਥੋ ਅਤੇ ਲੇਬਨਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਦੇਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ।

ਅਮਰੀਕਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 16ਵੇਂ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਇਸ ਸਾਲ 23ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਕੈਨੇਡਾ 15ਵੇਂ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ 20ਵੇਂ, ਜਰਮਨੀ 24ਵੇਂ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ 27ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਮੱਧ ਪੂਰਬੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ 22ਵੇਂ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ 28ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੀ। ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੰਗਾਪੁਰ 30ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਜਾਪਾਨ 50ਵੇਂ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ 51ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।

ਚੋਟੀ ਦੇ 10 ਦੇਸ਼ (ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ)-

  • ਫਿਨਲੈਂਡ
  • ਡੈਨਮਾਰਕ
  • ਆਈਸਲੈਂਡ
  • ਸਵੀਡਨ
  • ਇਸਰਾਏਲ
  • ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼
  • ਨਾਰਵੇ
  • ਲਕਸਮਬਰਗ
  • ਸਵਿੱਟਜਰਲੈਂਡ
  • ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ

ਚੋਟੀ ਦੇ 10 ਦੇਸ਼ (ਏਸ਼ੀਆ)-

  • ਸਿੰਗਾਪੁਰ
  • ਤਾਈਵਾਨ
  • ਜਪਾਨ
  • ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ
  • ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼
  • ਵੀਅਤਨਾਮ
  • ਥਾਈਲੈਂਡ
  • ਮਲੇਸ਼ੀਆ
  • ਚੀਨ
  • ਮੰਗੋਲੀਆ

ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਹੋਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੁਖੀ ਹਨ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਹੈ।

  • ਨਾਮੀਬੀਆ- 106
  • ਨਾਈਜਰ- 109
  • ਗੈਂਬੀਆ- 112
  • ਕੀਨੀਆ- 114
  • ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ- 115
  • ਯੂਗਾਂਡਾ- 117
  • ਘਾਨਾ- 120
  • ਲਾਇਬੇਰੀਆ- 121
  • ਮਾਲੀ- 122
  • ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ- 123
  • ਤੋਗੋ- 124
  • ਜਾਰਡਨ- 125
  • ਇਥੋਪੀਆ- 130
  • ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ- 131
  • ਜ਼ੈਂਬੀਆ- 134
  • ਮਲਾਵੀ- 136
  • ਬੋਤਸਵਾਨਾ- 137
  • ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ- 138
  • ਕਾਂਗੋ- 139
  • ਲਿਸੋਥੋ- 141

ABOUT THE AUTHOR

...view details