ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਰ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਰਾਹੀਂ ਵਿਕਸਤ ਤੀਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਈਵੀਐਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਈਵੀਐਮ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਜਾਂ ਹੈਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਭਾਰਤੀ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ ਤੀਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵੋਟਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ (EVM) ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਾਰਕ-3 ਈ.ਵੀ.ਐਮ. ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਮੁਤਾਬਿਕ ਤੀਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਈਵੀਐਮਜ਼ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੇੜਛਾੜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਮਾਰਕ-III ਈਵੀਐਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਿੱਪ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਈਵੀਐਮ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼:ਕਮਿਸ਼ਨ ਮੁਤਾਬਿਕ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਈਵੀਐਮ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਨਾਲ ਹੀ, ਚਿਕ ਦੀ ਕੋਡਿੰਗ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਰਕ-III ਈਵੀਐਮ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਈਵੀਐਮ ਨੂੰ ਪੇਚ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਤਾਲਾ ਲੱਗਿਆ ਰਹੇਗਾ।
ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਿਟੇਡ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਲਿ. ਈਵੀਐਮ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇਸ ਐਡਵਾਂਸਡ ਈਵੀਐਮ ਵਿੱਚ ਡਾਇਨਾਮਿਕ ਕੋਡਿੰਗ ਅਤੇ ਰੀਅਲ ਟਾਈਮ ਕਲਾਕ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਹੈਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਸਦੀ ਕੰਟਰੋਲ ਯੂਨਿਟ ਅਤੇ ਬੈਲਟ ਯੂਨਿਟ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨਾਲ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕੰਟਰੋਲ ਯੂਨਿਟ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਿਜੀਟਲ ਦਸਤਖਤ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਣਗੇ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਬੇਕਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।
ਮਾਰਕ-III ਈਵੀਐਮ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ : ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਰਕ-3 ਈਵੀਐਮ ਵਿੱਚ 24 ਬੈਲਟ ਯੂਨਿਟ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ 384 ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਪੁਰਾਣੀ ਈਵੀਐਮ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਬੈਲਟ ਯੂਨਿਟਾਂ ਅਤੇ 64 ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 64 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਸੀਟ ਲਈ ਬੈਲਟ ਪੇਪਰ ਰਾਹੀਂ ਚੋਣ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।
ਕਮਿਸ਼ਨ ਮੁਤਾਬਿਕ ਮਾਮੂਲੀ ਖ਼ਰਾਬੀ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਈਵੀਐਮ ਖ਼ੁਦ ਇਸ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਨੁਕਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਖੁਦ ਇਸ ਨੂੰ ਡਿਸਪਲੇ ਸਕਰੀਨ 'ਤੇ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਟੈਂਪਰ ਡਿਟੈਕਟ ਫੀਚਰ ਮਾਰਕ-3 ਈਵੀਐਮ ਨੂੰ ਲਾਕ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਇਸ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਈਵੀਐਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ :ਸਾਲ 1979 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਲਿਮਿਟੇਡ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਿਟੇਡ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਈਵੀਐਮ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ। ਪਹਿਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਈਵੀਐਮ ਮਾਰਕ-1 ਨੂੰ 1989 ਤੋਂ 2006 ਦਰਮਿਆਨ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਖਰੀ ਵਾਰ 2014 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਈਵੀਐਮ ਮਾਰਕ-2 ਨੂੰ 2006 ਤੋਂ 2012 ਦਰਮਿਆਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਈਵੀਐਮ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਰੀਅਲ ਟਾਈਮ ਕਲਾਕ ਅਤੇ ਡਾਇਨਾਮਿਕ ਕੋਡਿੰਗ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਈਵੀਐਮ ਮਾਰਕ-3 ਨੂੰ 2018 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ।
