ପୁରୀ: ରସଗୋଲା... ଖାଇବା ପୂର୍ବରୁ ଏହି ନାମ ଶୁଣିବା ମାତ୍ରେ ପାଟିରୁ ଲାଳ ଆସିଯାଏ । ଏହା ଦେଖିବାକୁ ଯେତିକି ସୁନ୍ଦର, ଏହାର ସ୍ବାଦ ତାଠୁ ନିଆରା । ରସଗୋଲାର ସ୍ବାଦ ମନ ସାଙ୍ଗକୁ ମୁହଁକୁ ମିଠା ମିଠା କରିଦିଏ । ଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପ୍ରଥମେ ଆବଶ୍ୟକ ପଟେ ଏହି ଧଳା ଗୋଲ ରଙ୍ଗର ମିଠା । ଅତିଥି ଚର୍ଚ୍ଚାଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପର୍ବପର୍ବାଣୀରେ ସବୁଠି ରସଗୋଲା ଲୋଡାଯାଏ । ରସଗୋଲା ବିନା ସବୁ ଯେମିତି ଅଧୁରା । ରସଗୋଲା ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି ସହ ବହୂ ପୂରାତନ କାଳରୁ ଜଡିତ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ନୀଳାଦ୍ରି ବିଜେ ଦିନ ରସଗୋଲା ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ । ବିଶ୍ବରେ ରସଗୋଲାର ସ୍ବାଦକୁ ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ପାଇଁ 2015 ମସିହାଠାରୁ ରାଜ୍ୟରେ ରସଗୋଲା ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଉଛି ।
ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି ସହ ରସଗୋଲାର ସମ୍ପର୍କ : ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ପରମ୍ପରାରେ ରସଗୋଲାର ବ୍ୟବହାର ଅନେକ ପୂରାତନ କାଳରୁ ହୋଇ ଆସୁଛି । ଏହା କେବେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ସେନେଇ କୌଣସି ସଠିକ ପ୍ରମାଣ ଲିପିବଦ୍ଧ ନାହିଁ । ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଭାଇ ଭଉଣୀଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ନେଇ ଜନ୍ମବେଦୀକୁ ଯାଇଥିଲେ ଶ୍ରୀଜିଉ । ଅଭିମାନିନୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ନେଇ ନଥିବାରୁ ସେ ଅଭିମାନ କରିଥିଲେ । ନୀଳାଦ୍ରି ବିଜେ ଦିନ ଜଗନ୍ନାଥ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରବେଶ କରିବା ସମୟରେ ରାଗିକି ବାଟ ବନ୍ଦ କରି ଦିଅନ୍ତି ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀ । ଏହି ସମୟରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ମାନଭଞ୍ଜନ ପାଇଁ ଜଗନ୍ନାଥ ରସଗୋଲା ଖୋଇବା ବିଧି ବଡ଼ଦେଉଳରେ ୬୦୦ରୁ ଅଧିକ ବର୍ଷର ପୁରୁଣା । ବିକଳାନନ୍ଦ କରଙ୍କ ସାଲେପୁର ରସଗୋଲା ଓ ପାହାଳରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରସଗୋଲା ଭାରତ ତଥା ଭାରତ ବାହାରେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ । ଉନ୍ନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷାର୍ଦ୍ଧ ବେଳକୁ କେଳୁ ଚରଣ ବେହେରା ପାହାଳଠାରେ ରସଗୋଲା ପ୍ରସ୍ତୁତକରି ବ୍ୟବସାୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
ରସଗୋଲାକୁ GI ଟ୍ୟାଗ: ରସଗୋଲା କାହାର ? ଏହାକୁ ନେଇ ଓଡିଶା ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ଚାଲିଥିଲା । ଏଥିରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା ଓଡିଶା । ଚେନ୍ନାଇ ଜିଆଇ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରୁ 2019 ଜୁଲାଇ 29 ତାରିଖରେ 'ଓଡ଼ିଶା ରସଗୋଲା'କୁ ଜିଆଇ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଓଡିଶା ଖୁଦ୍ର ଶିଳ୍ପ ନିଗମ ତରଫରୁ ଏନେଇ ଆବେଦନ କରାଯାଇଥିଲା। ସେହିପରି ଓଡିଶା ରସଗୋଲା ନିର୍ମାତା ସଂଘ ଓ ଉତ୍କଳ ମିଷ୍ଟାନ୍ନ ବ୍ୟବସାୟୀ ସଂଘ ମଧ୍ୟ ଆବେଦନ କରିଥିଲେ । ଜିଆଇ ଆବେଦନ ସଂଖ୍ୟା 612 କ୍ଲାସ 29 ଓ 30 ଅଧୀନରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ଜିଓଗ୍ରାଫିକଲ ଇଣ୍ଡିକେସନ୍ସ ଅଫ ଗୁଡ୍ସ ଆକ୍ଟ1999ରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ଏପଟେ ଆଜି ରସଗୋଲା ଦିବସ ଉପଲକ୍ଷେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ‘ଏକ୍ସ’ରେ ୟୁଜର୍ସଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବଳ ଉତ୍ସାହ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି ।