सार्वजनिक व्यक्तींच्या गोपनीयतेचा अधिकार - Princess Kate Middleton

वेल्सची राजकुमारी केट मिडलटननं एक व्हिडीओ संदेश जारी करून तिच्या आजाराची माहिती दिली आहे. तिनं सांगितलं की, सध्या ती कॅन्सरशी झुंज देत आहे. अशा परिस्थितीत सार्वजनिक व्यक्तींच्या गोपनीयतेच्या अधिकाराचा मोठा प्रश्न उभा राहतोय. याबाबत ज्येष्ठ पत्रकार तौफिक रशीद यांनी त्याचं मत व्यक्त केलं आहे.

हैदराबाद : ब्रिटनच्या वृत्तपत्रांमध्ये अनेक दिवसांपासून प्रिन्स विल्यम केट मिडलटन गायब असल्याचे, लेख येत होते. शुक्रवारी त्यांच्या खुलाशानंतर प्रेस त्यांच्याबद्दल सहानुभूती दाखवत आहे. त्यामुळं माध्यमांनी त्यांचा टोन बदलला आहे, काही जण तर राजकुमारीसोबत खंबीरपणे उभे आहेत.

वेल्सची राजकुमारी कॅथरीन म्हणाली की, ती 'उपचाराच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात' आहे. जी त्याच्या मते प्रतिबंधात्मक केमोथेरपी आहे. 'उपचाराचा हा प्रारंभिक टप्पा' होता, तो कोणत्या प्रकारचा कर्करोग आहे हे माहित नाही. त्यांनी सांगितलं की, यावर्षी जानेवारीमध्ये 'मोठ्या पोटाच्या शस्त्रक्रियेनंतर' त्यांना आजार आढळून आला होता. तिनं सांगितलं की, घोषणेला उशीर झाला कारण तिची प्राथमिकता तिची तीन मुलं होती. त्यामुळं तिला परिस्थिती स्पष्ट करावी लागली. शाही जोडप्याला त्यांच्या आयुष्यात इतका मोठा बदल खाजगी ठेवण्याचा अधिकार आहे. मात्र, केट राजा किंवा राणी नाही, म्हणून तिच्या आरोग्याचा प्रश्न सार्वजनिक करण्याची गरज नाही.

त्यांनी त्यांच्या आजाराचं स्वरूप उघड केलं नसलं, तरी कॅन्सरतज्ज्ञ त्यांनी व्हिडिओ संदेशात काय वर्णन केलं आहे. याबद्दल विचारविनिमय करण्यात आणि अंदाज लावण्यात व्यस्त आहेत. त्यावर आधारित 'संभाव्य आजार' कोणता असू शकतो.? ति म्हणाली की, सुरुवातीला त्यांची प्रकृती कर्करोगमुक्त आहे, असं वाटलं होतं, परंतु नंतरच्या चाचण्यांमधून 'कर्करोग असल्याचं' दिसून आलं. न्यूयॉर्क टाईम्सनं एका वरिष्ठ डॉक्टरचा हवाला देत म्हटलं आहे की राजकुमारीवर एंडोमेट्रिओसिस नावाच्या आजारावर उपचार केले जात होते, ज्यामध्ये गर्भाशयाच्या अस्तरांसारखे ऊतक गर्भाशयाच्या बाहेर वाढते. यामुळं तीव्र ओटीपोटात वेदना होऊ शकते, मुख्यतः मासिक पाळीच्या दरम्यान, आणि गर्भवती होणे कठीण होऊ शकते. बायोप्सीमध्ये सौम्य मानल्या जाणाऱ्या ऊतींना कर्करोग आढळला असावा. हा निव्वळ अंदाज असला, तरी ही शस्त्रक्रिया इतर काही कारणांमुळं होऊ शकते.

ज्येष्ठ पोषणतज्ञ डॉ. शिखा शर्मा यांनी सांगितले की, प्रसारमाध्यमांना एखाद्याच्या आरोग्याबाबतच्या ‘कथा’ ‘ग्लॅमरस गॉसिप मशीन’ बनवले आहे. डॉ. शिखा म्हणाल्या, 'आम्ही पंतप्रधान किंवा राष्ट्रपतींसारख्या एखाद्याच्या आरोग्याबद्दल बोलत आहोत का ते मला समजू शकते कारण ते राष्ट्रासाठी महत्त्वाचं आहे. अन्यथा, आपल्याला हे लक्षात घ्यावे लागेल की प्रत्येक व्यक्तीचे शरीर वेगवेगळ्या प्रकारे प्रतिक्रिया देते आणि त्या व्यक्तीला थोडी जागा देते.

मला आठवते की, तत्कालीन पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग यांच्या आरोग्यबाबत कव्हरेज केलं होतं. डॉ सिंग जानेवारी २००९ मध्ये पदावर असताना त्यांना बायपास करावा लागला. बीटिंग हार्ट सर्जरी नावाची एक जटिल शस्त्रक्रिया आहे, ज्याची ओळख जगाला करून देण्याचे श्रेय मी घेऊ शकते. एक रिपोर्टर या नात्याने अटकळ घालायला जागा नव्हती. मी पंतप्रधानांच्या प्रभारी डॉक्टरांच्या सतत संपर्कात होतो आणि 100 टक्के पुष्टी करून लिहिलं होतं.

तथापि, मला कोणताही तापट रिपोर्टर आवडतो जो ब्रेकिंग न्यूज स्टोरीजने प्रेरित झाला. मला कोणाच्या तरी वैयक्तिक जीवनाविषयी माहिती प्रकाशित करायची होती जी लोकांना जाणून घेण्याचा अधिकार नाही. 2011 मध्ये, एका तरुण क्रिकेटपटूला फुफ्फुसाचा कर्करोगाचा दुर्मिळ प्रकार असल्याचे निदान झाले. मैदानावर त्याच्या अनुपस्थितीबद्दल जग अंदाज लावत असतानाच, मला त्याचा निदान अहवाल पाहण्याची संधी मिळाली. त्याच्या परिस्थितीशी संबंधित फाइल्सच्या प्रती माझ्याकडे होत्या. त्याच्या आयुष्यात काय घडतंय ते जगाला सांगणं हे माझं काम आहे, असं मला वाटत होतं.

बराच विचारविनिमय केल्यानंतर, जेव्हा कुटुंबाने गोपनीयतेची विनंती केली तेव्हा मी ज्या वृत्तपत्रात काम करत होतो, त्यांनी ती कथा काढून टाकली. बरेच दिवस मी निराशा सहन करू शकलो नाही, पण वर्षांनंतर मला असे वाटते की वृत्तपत्रानं खूप जाणीवपूर्वक निर्णय घेतला होता. कथा प्रकाशित झाली असती तर मी स्वतःला माफ केलं नसतं. एका दशकाहून अधिक काळानंतर, माझ्या डोक्यावर अधिक पांढरे आणि कमी काळे केस असताना, मला कळले की ही माझी कथा सांगायची नाही. क्रिकेटपटूने त्याची कथा काही महिने किंवा कदाचित त्याहूनही अधिक काळ सांगितली.

आज त्यांची संघर्ष आणि जगण्याची कहाणी हजारो लोकांसाठी प्रेरणादायी आहे आणि त्यांना त्याचा अभिमान आहे. मला वाटते की केटला तिची स्थिती सार्वजनिक करण्यापूर्वी तिच्या आजारातून बरे होण्याची संधी द्यायला हवी होती. तिच्या पतीच्या कथित 'बेवफाई'बद्दल अफवा आणि निंदनीय कथांनी तिला बाहेर येण्यास भाग पाडले असावे. जरी मी सध्याच्या राजेशाहीचा चाहता नसलो आणि प्रिन्सेस डायनाचा माझा ध्यास थांबला, तरीही मी केटला लवकर बरे होण्यासाठी शुभेच्छा देतो.