નવી દિલ્હી : કરાચીના સુરક્ષિત જિન્નાહ ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ પરથી ચાઇનીઝ ઇજનેરોનું પરિવહન કરતા કાફલા પર તાજેતરમાં થયેલા આત્મઘાતી હુમલામાં બે ચાઇનીઝ સહિત ત્રણના મોત થયા હતા. સાથે જ એક ચીની સહિત ઘણા લોકો ગંભીર રીતે ઘાયલ થયા હતા. પાકિસ્તાનમાં આતંકવાદી ઘટનાઓની શ્રેણીમાં આ નવીનતમ ઘટના છે.
પાકિસ્તાનમાં આત્મઘાતી હુમલો :
આ આત્મઘાતી હુમલાની ઘટના ત્યારે બની જ્યારે પાકિસ્તાન 15-16 ઑક્ટોબરના રોજ ઈસ્લામાબાદમાં શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (SCO) બેઠકની યજમાની કરવાની તૈયારી કરી રહ્યું હતું. કરાચી એરપોર્ટ પર થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ પાકિસ્તાનની અસ્વસ્થતામાં વધારો થયો છે. કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓ દ્વારા રક્ષિત એરપોર્ટ લશ્કરી સ્થાપનોથી ઘેરાયેલું છે.
હકીકત એ છે કે આતંકવાદીઓ સુરક્ષિત વિસ્તારનો ભંગ કરવામાં સફળ રહ્યા, તે પાકિસ્તાન માટે શરમજનક છે. બલુચ લિબરેશન આર્મીએ (BLA) હુમલાની જવાબદારી સ્વીકારી અને ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે તેની મજીદ બ્રિગેડ તેની પાછળ હતી.
પાકિસ્તાને શરૂઆતમાં જણાવ્યું હતું કે, આ ઘટના માત્ર ટેન્કર બ્લાસ્ટ હતી. જોકે, ચીની દૂતાવાસે તેને સુધારીને આત્મઘાતી હુમલો જાહેર કર્યો હતો. ઇસ્લામાબાદમાં ચીની દૂતાવાસ દ્વારા એક નિવેદનમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે, કાફલામાં ‘પોર્ટ કાસિમ ઇલેક્ટ્રિક પાવર કંપની (પ્રાઇવેટ) લિમિટેડના ચાઇનીઝ સ્ટાફને લઇ જવામાં આવ્યો હતો.’ આ કંપની સાથે પાકિસ્તાનનું નાણા મંત્રાલય દેવાની રિપ્રોફાઈલિંગની વાટાઘાટોમાં સામેલ છે.
ઇસ્લામાબાદમાં ચીની દૂતાવાસે એક નિવેદન બહાર પાડીને માગણી કરી હતી કે પાકિસ્તાન ‘આ હુમલાની સંપૂર્ણ તપાસ કરે, ગુનેગારોને સખત સજા કરે અને પાકિસ્તાનમાં ચીની નાગરિકો, સંસ્થાઓ અને પ્રોજેક્ટ્સની સુરક્ષા માટે તમામ જરૂરી પગલાં લે.’ પાકિસ્તાન સરકાર હચમચી ગઈ હતી. વડાપ્રધાન શહેબાઝ શરીફે શોક વ્યક્ત કરવા માટે ચીની દૂતાવાસની મુલાકાત લીધી અને રાજદૂતને વચન આપ્યું હતું કે, તેઓ વ્યક્તિગત રીતે તપાસનું નિરીક્ષણ કરશે.
ચાઈનીઝ ડેઈલીએ એક એડિટોરિયલમાં ઉલ્લેખ કર્યો છે કે, ‘ચીન અને પાકિસ્તાને આતંકવાદ વિરોધી સુરક્ષા સહયોગને વધુ મજબૂત બનાવવો જોઈએ. જ્યારે આતંકવાદીઓ પાકિસ્તાનમાં CPEC પ્રોજેક્ટ્સ પર હુમલો કરે છે, ત્યારે ચીન વિરોધી દળોની લાગણી શેડેનફ્રુડ છે.’ ચીન ફરી એકવાર સંકેત આપી રહ્યું છે કે, તેના નાગરિકોની સુરક્ષા માટે ચીની સેનાને પાકિસ્તાનમાં તૈનાત કરવી જોઈએ, આ પાકિસ્તાન માટે અપમાનજનક હશે. પાકિસ્તાનના પશ્ચિમી પ્રાંતોમાં આતંકવાદી ઘટનાઓ ચાલુ છે. સુરક્ષા દળોના જવાનો, આતંકવાદીઓ અને નિર્દોષોના મોતના રોજેરોજ અહેવાલો આવી રહ્યા છે. આ વિસ્તારમાં સરકાર સામે ગુસ્સો છે.
ઈસ્લામાબાદમાં SCO સમિટ :
આ સાથે જ ઈમરાન ખાનની પાકિસ્તાન તહરીક-એ-ઈન્સાફને (PTI) વિરોધ ચાલુ રાખવાથી રોકવા માટે પાક સેનાને SCO સમિટ માટે ઈસ્લામાબાદને સુરક્ષિત કરવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે. કોઈપણ મેળાવડાને રોકવા માટે પાકિસ્તાને ઇસ્લામાબાદ અને આસપાસના વિસ્તારોમાં પહેલેથી જ કલમ 144 લાગુ કરી દીધી છે.
પાક નેતૃત્વ યોગ્ય રીતે ઉલ્લેખ કરે છે કે વધતા આતંકવાદ અને મોટાભાગે હિંસક PTI વિરોધનો ઉદ્દેશ વર્તમાન સરકારને SCO સમુદાય સમક્ષ શરમજનક બનાવવાનો છે. શક્તિ પ્રદર્શિત કરવા માટે પણ PTI દ્વારા 15 ઑક્ટોબરે ઈસ્લામાબાદમાં SCO સમિટની સાથે શાંતિપૂર્ણ વિરોધની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. PTI ની અંદર એવી નિરાશા છે કે માહિતી પર ખૈબર પખ્તુનખ્વાના સીએમના સલાહકાર મોહમ્મદ અલી સૈફે ભારતના વિદેશ મંત્રીને તેમના વિરોધ પ્રદર્શનમાં ભાગ લેવા આમંત્રણ આપ્યું હતું. બાદમાં આ વાતને નકારી કાઢવામાં આવી હતી.
SCO સમિટ વચ્ચે શેહબાઝ શરીફ ચીનનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા ચીનના વડાપ્રધાન લી ક્વિઆંગ સાથે સંવાદ કરવા માટે બંધાયેલા છે, તેમના દેશના સુરક્ષા પગલાંનો બચાવ કરવા માટે લાલ મોઢાંવાળા પ્રયત્નો કરવામાં આવશે. રશિયા અને પશ્ચિમ એશિયા સહિત અન્ય દેશો પાકિસ્તાનમાં રોકાણ કરવામાં અચકાશે.
પાકિસ્તાનમાં ચીની નાગરિક પર ખતરો ?
ચાઇના-પાકિસ્તાન ઇકોનોમિક કોરિડોર (CPEC) પ્રોજેક્ટ્સમાં કાર્યરત ચીની ઇજનેરો પર આ પહેલો હુમલો નથી. આ વર્ષે માર્ચમાં ચાઇનીઝ દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવેલ દાસુ હાઈડ્રોપાવર પ્રોજેક્ટમાં આત્મઘાતી હુમલામાં પાંચ ચીની નાગરિકો અને તેમના ડ્રાઇવર માર્યા ગયા હતા. મે મહિનામાં પાકિસ્તાનના ડેપ્યુટી પીએમ અને વિદેશ મંત્રીએ બેઇજિંગની મુલાકાત લીધી અને માર્ચ હુમલા માટે જવાબદાર લોકોને શોધવાનું વચન આપ્યું હતું.
11 જેટલા નિર્દોષોની ધરપકડ કરવામાં આવી અને જવાબદારી સ્વીકારવાની ફરજ પડી હતી. જ્યારે પણ પાકિસ્તાનમાં આતંકવાદી હુમલામાં ચીની નાગરિકો માર્યા ગયા, ત્યારે તેમણે આર્થિક વળતરની માંગણી કરી છે. આ વખતે માંગ કેટલી રહેશે તે જાણી શકાયું નથી. વધુમાં ચીને ધમકી આપી છે કે જ્યાં સુધી પાકિસ્તાન ફૂલ-પ્રૂફ સુરક્ષા પ્રદાન નહીં કરે ત્યાં સુધી પ્રોજેક્ટ ધીમો પડી જશે.
બલુચ માટે CPEC અસ્વીકાર્ય છે, કારણ કે તે તેમના પ્રદેશ પર અતિક્રમણ કરે છે. ગ્વાદરને ચીનીઓને સોંપવા સામેના તેમના નિયમિત વિરોધની અવગણના કરવામાં આવી છે. સરકાર તેમની ચિંતા પર ચર્ચા કરવાનો ઇનકાર કરે છે. સંભવતઃ આગામી SCO સમિટને કારણે પાકિસ્તાન સત્તાવાળાઓએ ભારતીય RAW પર સીધો આક્ષેપ કર્યો નથી.
તેના આયોજન મંત્રી અહેસાન ઈકબાલે ઉલ્લેખ કર્યો કે, 'એમાં કોઈ શંકા નથી કે કરાચીમાં આતંકવાદ અને રાજકીય આતંકવાદ વિરોધ કોલ સમાન છે. 'સ્ક્રીપ્ટ રાઈટર' એ જ વ્યક્તિ છે જે એક તરફ વિસ્ફોટક કરવા માટે આતંકવાદીઓનો ઉપયોગ કરી રહ્યો. બીજી બાજુ અરાજકતા ફેલાવવા અને પાકિસ્તાનના મહત્વપૂર્ણ હિતોને નુકસાન પહોંચાડવા માટે પીટીઆઈનો ઉપયોગ કરી રહ્યા હતા.
પાકિસ્તાનમાં ઉથલપાથલ :
પાકિસ્તાનને ખબર છે કે આ સમયે કોઈપણ અતાર્કિક નિવેદન ભારતીય વિદેશ મંત્રીની ઈસ્લામાબાદની મુલાકાતને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. એકવાર ઘણા નિર્દોષોની ધરપકડ કરવામાં આવે અને તેમની સંડોવણી સ્વીકારવાની ફરજ પાડવામાં આવે ત્યારે આરોપો બહાર આવશે. પાકિસ્તાન ધમકીઓના સંયોજન હેઠળ ભાંગી રહ્યું છે. ઈમરાન ખાનની પીટીઆઈ રાજકીય પરિવર્તન, તેમની મુક્તિ અને વર્તમાન ગડબડ માટે સેના પ્રમુખને જવાબદાર ઠેરવવાની માંગ કરે છે. તેઓ પાકિસ્તાનની આંતરિક ગડબડને ઉજાગર કરવા માટે SCO સમિટનો ઉપયોગ કરવા તૈયાર છે.
TTP (તહરિક-એ-તાલિબાન પાકિસ્તાન) ખૈબર પખ્તુનખ્વાને શરિયા કાયદા હેઠળ લાવવા માંગે છે. બલુચ પાકિસ્તાનના ગેરકાયદેસર કબજામાંથી આઝાદી ઈચ્છે છે તેથી તેમની જમીન પર CPEC નું નિર્માણ કરી રહેલા ચીનીઓને નિશાન બનાવે છે. તાજેતરની ઘટનાઓ દર્શાવે છે કે TTP અને બલુચ માત્ર તેમના પ્રદેશોમાં જ સક્રિય નથી, પરંતુ તેઓ દેશમાં ઘૂસણખોરી કરી ચૂક્યા છે.
રાજકીય, ધાર્મિક અને સ્વતંત્રતા ચળવળ પરના આંદોલનો અને હિંસા એ માથાકૂટનું મિશ્રણ છે. જે રોકડની તંગીવાળા પાકિસ્તાન માટે તેને સમાવવું મુશ્કેલ સાબિત થાય છે. તેમની સરકારી મશીનરી મોટાભાગે પીટીઆઈ તેમજ ન્યાયતંત્ર સહિત તેમની તરફેણ કરતી રાજ્ય સંસ્થાઓને કચડી નાખવામાં સામેલ છે, જેનાથી વર્તમાન હાઇબ્રિડ સરકારની સાતત્ય સુનિશ્ચિત થાય છે.
પાકિસ્તાનનું નેતૃત્વ એ વાતથી વાકેફ છે કે વર્તમાન વિરોધ હિંસક બની શકે છે. ખાસ કરીને બગડતી અર્થવ્યવસ્થા સાથેના પરિણામે બાંગ્લાદેશનું પુનરાવર્તન થશે, તેથી તેને કોઈપણ કિંમતે દબાવવો જોઈએ. તેઓ એ વાતથી પણ વાકેફ છે કે ઈમરાનને ટેકો આપનારા સશસ્ત્ર દળોના સભ્યો છે, તેથી સાવચેતીપૂર્વક ચાલવાની જરૂર છે.
આગામી SCO સમિટને કારણે પાકિસ્તાન પ્રાદેશિક પ્રસિદ્ધિમાં એક રાષ્ટ્ર છે. આતંકવાદને કાબૂમાં રાખીને તેના રાજકીય વર્ગ વચ્ચે એકતા પ્રદર્શિત કરવાનો આ સમય છે. જોકે, તે બંને બાબતોમાં નિષ્ફળ રહી છે. વિશ્વ એક અસ્થિર પાકિસ્તાનને જોશે કે જે તેની આર્થિક મુશ્કેલીઓને દૂર કરવા માટે કામ કરતા રાષ્ટ્રને બદલે વધતી જતી રાજકીય અસંતોષ ઉગ્રવાદી વિચારધારા અને હિંસાનો સામનો કરવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યો છે.
આ પણ વાંચો:
- શું આ ત્રીજા વિશ્વયુદ્ધની શરૂઆત છે? ઈઝરાયેલ પર ઈરાનના હુમલાનો અર્થ શું છે ?
- ઈઝરાયેલ-હમાસ યુદ્ધનું એક વર્ષ પૂર્ણ: ગાઝામાં વિનાશ યથાવત, લેબનોનમાં બોમ્બવર્ષા
