তেজপুৰ : বিশ্বৰ বিলুপ্ত প্ৰজাতিৰ কাছ সংৰক্ষণ কৰি কৃত্ৰিম প্ৰজননৰ জৰিয়তে পুনৰ সংস্থাপন কৰা হয় । কাজিৰঙা টাইগাৰ ৰিজাৰ্ভ আৰু টি এছ এ ফাউণ্ডেশ্যন ইণ্ডিয়াই উত্তৰ-পূবত ভাবুকিৰ সন্মুখীন হোৱা কাছ সংৰক্ষণৰ বাবে এক বিশেষ পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে ।
ক’লা বৰণৰ কাছ (Nilssonia nigricans) ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ অৱবাহিকাত স্থানীয়ভাৱে উপলব্ধ আৰু ইয়াক জটিলভাৱে বিপন্ন প্ৰজাতি (IUCN Red list) বুলি গণ্য কৰা হয় ।
ব্ৰহ্মপুত্ৰ অৱবাহিকা আৰু সংশ্লিষ্ট জলাশয়সমূহত সংৰক্ষণ প্ৰজনন আৰু পৰিপূৰক খাদ্যৰ জৰিয়তে ইয়াৰ বন্য জনসংখ্যা পুনৰ বৃদ্ধি কৰাৰ চেষ্টা চলাইছে এই দলটোৱে । প্ৰতি বছৰে বিশ্বনাথ জিলাৰ নাগশংকৰ মন্দিৰৰ পৰা শ শ ক’লা চফ্টশ্বেল কাছৰ কণী সুৰক্ষিত আৰু সংৰক্ষণ কৰি টি এছ এ ফাউণ্ডেশ্যন ইণ্ডিয়াই কুকুৰ আদি চিকাৰী জন্তুৰ পৰাও ৰক্ষা কৰি আহিছে ।
কাছ পোৱালি মুকলি (ETV Bharat Assam) এই কণীবোৰ বিশেষ যত্ন আৰু অহৰহ নিৰীক্ষণৰ অধীনত কৃত্ৰিমভাৱে প্ৰজনন কৰাৰো ব্যৱস্থা কৰি আহিছে এই সংস্থাটোৱে । তিনিমহীয়া প্ৰচেষ্টাৰ অন্তত কাছৰ কণীৰ পৰা পোৱালি জগাবলৈও সক্ষম হয় । কেৱল এয়াই নহয়, টি এছ এ ফাউণ্ডেশ্যন ইণ্ডিয়া নামৰ এই সংস্থাটোৱে কণীৰ পৰা জন্ম হোৱা কাছ পোৱালিবোৰৰ বিশেষ যত্ন লৈ লালন-পালন কৰি আহিছে ।
ইয়াৰে বেছিভাগেই বাৰিষাৰ পিছত উপযোগী স্থানলৈ স্থানান্তৰিত কৰা হয় । অৱশেষত কাজিৰঙা ষষ্ঠ সংযোজনৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰত মুকলি কৰাৰ বাবে এটা সৰু অংশ বাচনি কৰে ।
বিশ্বনাথ বন্যপ্ৰাণী সংমণ্ডলৰ পশ্চিম ৰেঞ্জ (পাণপুৰ)ত ক'লা ৰঙৰ ৩১৪ টা নতুন চফ্টশ্বেল কাছ পোৱালি দলটোৱে মুকলি কৰি দিয়ে । কাছৰ উপযুক্ত বিচৰণথলী হিচাপে ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰৰ স্থানসমূহ নিৰ্বাচন কৰা হয় । বৃহস্পতিবাৰে বিয়লি এক বিশেষ অনুষ্ঠানৰ জৰিয়তে কাছ সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টাত অহৰহ সহযোগিতা আগবঢ়োৱা চতিয়া সমষ্টিৰ বিধায়ক পদ্ম হাজৰিকাই এই দুষ্প্ৰাপ্য কাছৰ সুৰক্ষা আৰু স্থানীয় লোকৰ মাজত গণ সজাগতাৰ সৃষ্টিৰ আহ্বান জনায় ।
ক’লা বৰণৰ কাছ (ETV Bharat Assam) বিশ্বনাথ বন্যপ্ৰাণী সংমণ্ডলৰ সংমণ্ডলৰ বন বিষয়া খগেশ পেগুই নাগশংকৰ মন্দিৰক আদৰ্শ পদক্ষেপ হিচাপে লৈ অঞ্চলটোত কাছ সংৰক্ষণ আৰু অনুৰূপ পদক্ষেপৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে । লগতে টি এছ এ ফাউণ্ডেশ্যন ইণ্ডিয়াৰ প্ৰকল্প সমন্বয়ক সুস্মিতা কৰে ক'লা ৰঙৰ চফ্টশ্বেল কাছক ‘‘পানীৰ শগুণ’’ বুলি অভিহিত কৰি ইয়াৰ তাৎপৰ্য উল্লেখ কৰি কয়, "ইহঁতে বসতিৰ জৰিয়তে আমাৰ পৰিৱেশ পৰিষ্কাৰ কৰি ৰাখে ৷’’
যৌথ প্ৰকল্পটোৱে এই পৰ্যন্ত ৬০০ৰো অধিক ক’লা চফ্টশ্বেল কাছ পুনৰ সংস্থাপন কৰিছে । নাগশংকৰ দেৱালয়ৰ পুখুৰীত কাছৰ কৃত্ৰিম প্ৰজননৰ জৰিয়তে সংখ্যা বৃদ্ধি কৰাৰ চেষ্টা অব্যাহত ৰাখিছে এই সংস্থাটোৱে । উত্তৰ-পূব টি এছ এ ফাউণ্ডেচন ইণ্ডিয়া নামৰ সংগঠনটোৰ প্ৰকল্প সমন্বয়ক সুস্মিতা কৰে জনোৱা মতে, নাগশংকৰ মন্দিৰৰ পুখুৰীটোত ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ অৱবাহিকাৰ স্থানীয়ভাৱে উপলব্ধ চফ্টশ্বেল কাছৰ এক বৃহৎ জনসংখ্যা আছে ।
ভগৱান দ্বিতীয় বিষ্ণুৰ অৱতাৰ হিচাপে শ্ৰদ্ধা জনোৱাৰ উপৰিও স্থানীয় এই অঞ্চলত কাছৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰতিও জনসাধাৰণো যথেষ্ট সচেতন বুলি উল্লেখ কৰে সুস্মিতা কৰে । বৰ্তমান প্ৰায় ২৫০-৩০০ টা কাছ এই পুখুৰীত উপলব্ধ যি সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ।
কৰৰ মতে, মন্দিৰ সমিতিখনে বন বিভাগ আৰু প্ৰকল্পৰ দলটোক গণ সংবেদনশীলতাৰ জৰিয়তে দৰ্শনাৰ্থীয়ে এই কাছৰ বাবে শুকান মাছ দৰে খাদ্য প্ৰৱৰ্তন কৰাত সহায় কৰে, একে সময়তে মুড়ী, বিস্কুট আদি অযোগ্য খাদ্য সামগ্ৰী নিষিদ্ধ কৰিছিল । ব্ৰহ্মপুত্ৰত এই প্ৰজাতিটোক সুৰক্ষা আৰু কৃত্ৰিমভাৱে ইনকিউবেট কৰি পুনৰ সংৰক্ষণ কৰাত টি এছ এ ফাউণ্ডেশ্যন ইণ্ডিয়াই মুখ্য ভূমিকা পালন কৰে ।
কাছৰ পোৱালি (ETV Bharat Assam) অৱশ্যে তাৰ পিছত শোণিতপুৰ পূব সংমণ্ডল আৰু বিশ্বনাথ বন্যপ্ৰাণী সংমণ্ডলৰ সহায়ত এক পাইলট প্ৰজেক্ট মুকলি কৰে । মানুহৰ সমৰ্থনত এনে পদক্ষেপৰ ফলত এই কাছৰ দীৰ্ঘম্যাদী অস্তিত্বৰ আশা দেখা পোৱা গৈছে বুলি তেওঁ জনায় ।
চলিত বৰ্ষত এই পুখুৰীৰ পৰা সংস্থাটোৱে প্ৰায় ৩৫০ টা কণী সংগ্ৰহ কৰিছিল ৷ ইয়াৰ পৰা ২৩৫ টা কৃত্ৰিম প্ৰজননৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰে যদিও পূৰ্বতে বিভিন্ন কাৰণত মাত্ৰ ১৫০ টা পোৱালীহে কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ সমীপৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰত পুনৰ সংস্থাপনৰ বাবে মুকলি কৰি দিছিল বুলি সংস্থাটোৱে জানিবলৈ দিয়ে ।
