বিশেষ প্ৰতিবেদন, ১৫ অক্টোবৰ:শেহতীয়া বছৰবোৰত কেৱল বায়ুমণ্ডল আৰু স্থলমণ্ডলেই নহয় জলমণ্ডলো ভয়ংকৰভাৱে প্ৰদূষিত হৈছে । বিজ্ঞানী আৰু গৱেষকসকলৰ অনুসন্ধানত এই তথ্যবোৰ পোহৰলৈ আহিছে । জলমণ্ডল বুলি ক'লে বিশেষকৈ মহাসাগৰ বা সাগৰসমূহ যথেষ্ট প্ৰদূষিত হৈছে । ফলস্বৰূপে সাগৰৰ গভীৰতাত বাস কৰা জীৱকুল আৰু উদ্ভিদজগত তীব্ৰ সংকটত পৰিছে ।
বিশেষকৈ সাগৰত অক্সিজেন হ্ৰাস পাইছে । এনে পৰিস্থিতিত মাছ আৰু সামুদ্ৰিক জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ব্যাপক ক্ষতি হৈছে । যাৰ বাবে ইউৰোপীয় বিজ্ঞানীসকলে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে । সামুদ্ৰিক জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ সুৰক্ষাৰ বাবে ইউৰোপীয় বিজ্ঞানীসকলে দুটাকৈ ষ্টাৰ্টআপৰ সৈতে সন্মিলিতভাৱে পৰীক্ষা আৰম্ভ কৰিছে ।
ইফালে ২১ অক্টোবৰত কলম্বিয়াত মুকলি হ'বলগীয়া জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ওপৰত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চিঅ'পি সন্মিলনৰ কাৰ্যসূচীত মহাসাগৰৰ অক্সিজেন হ্ৰাস অন্যতম বিষয় । ছুইডেনৰ ষ্টকহম বিশ্ববিদ্যালয়, ফৰাচী ঔদ্যোগিক কোম্পানী লিফে আৰু ফিনলেণ্ডৰ এটা ষ্টাৰ্টআপ ফ্লেক্সেনছৰ গৱেষকসকলে সাগৰত হাইড্ৰজেন উৎপাদন কৰি বাল্টিক সাগৰক পুনৰ অক্সিজেন প্ৰদান কৰাৰ বাবে এক পাইলট প্ৰজেক্টৰ ওপৰত কাম কৰি আছে ।
সাগৰত অক্সিজেন হ্ৰাসৰ বিষয়টো পৰ্যালোচনা কৰিবলৈ 'BOxHy project' নামৰ বিশেষ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে । কিয়নো ই উত্তৰ ইউৰোপৰ ৯ খন দেশৰ সীমান্তত থকা সাগৰৰ প্ৰতি ভাবুকিৰ সৃষ্টি কৰিছে । বিজ্ঞানীসকলৰ মতে সাগৰত অক্সিজেন দ্ৰৱীভূত হোৱা প্ৰক্ৰিয়াটো অতি প্ৰয়োজন । কিয়নো সাগৰীয় উদ্ভিদ বা জীৱকুল জীয়াই থাকিবলৈ এই অক্সিজেন অতি অত্যাৱশ্যকীয় ।
ফ্ৰান্সৰ চিএনআৰএছ বৈজ্ঞানিক গৱেষণা কেন্দ্ৰৰ বিজ্ঞানী ক্ৰিষ্টোফ ৰাবুইলে কয়, "৫০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি ইয়াৰ ঘনত্ব হ্ৰাস হৈ আহিছে । আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘৰ মতে, অক্সিজেন হ্ৰাসৰ দুটা মুখ্য কাৰণ আছে ।"
তেওঁ উল্লেখ কৰা মতে জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ফলত মহাসাগৰৰ উষ্ণতা অন্যতম, কিয়নো গ্ৰীষ্ম মহাসাগৰত অক্সিজেন কম থাকে । আনহাতে জীৱকুলক গৰম পানীত অধিক অক্সিজেনৰ প্ৰয়োজন হয় । আনটো কাৰণ হৈছে ইউট্ৰ'ফিকেচন, যি প্ৰক্ৰিয়াত সাৰৰ প্ৰবাহ, নৰ্দমা, পশুৰ আৱৰ্জনা, জলজ সংস্কৃতি আৰু জীৱাশ্ম ইন্ধন জ্বলোৱাৰ ফলত নাইট্ৰজেন জমা হয় আৰু অত্যধিক শেলাই ফুলে ।
যেতিয়া এই সামুদ্ৰিক আৱৰ্জনা পচন হয়, ই পানীৰ পৰা অক্সিজেন বাহিৰ কৰি বিশাল পৰিমাণৰ কাৰ্বন ডাই অক্সাইড উৎপন্ন কৰে ।
'পাৰিপাৰ্শ্বিক মৰুভূমি'
হেলচিংকি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আলফ নৰ্ক্কোৱে কয় যে কৃষি আৰু ঔদ্যোগিক দেশসমূহৰ সীমাত থকা কেন্দ্ৰীয় বাল্টিক বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ ডেড স্পটবোৰৰ ভিতৰত অন্যতম । যি মূলতঃ এক পাৰিপাৰ্শ্বিক মৰুভূমি হৈ পৰিছে ।"
বহনক্ষম সাগৰ উন্নয়নৰ ওপৰত ১০ বছৰীয়া কাৰ্যসূচীৰ অংশ হিচাপে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ পৰা সমৰ্থন লাভ কৰা 'BOxHy'ৰ উদ্দেশ্য হৈছে সাগৰৰ গভীৰতাত গেছীয় অক্সিজেন সুমুৱাই দিয়াৰ সম্ভাৱ্যতা অধ্যয়ন কৰা । যি প্ৰক্ৰিয়া উত্তৰ আমেৰিকাৰ কিছুমান হ্ৰদত ব্যৱহাৰ কৰা হয় ।
ষ্টকহম বিশ্ববিদ্যালয়ৰ জেকব ৱালভে কয়, "দীৰ্ঘম্যাদী সংযোজনৰ জৰিয়তে গভীৰতাত অক্সিজেনৰ অৱস্থিতি পুনৰুদ্ধাৰ কৰিলে বাল্টিক সাগৰৰ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ ওপৰত বহুতো ইতিবাচক প্ৰভাৱ পৰিব ।" কড মাছৰ প্ৰজননৰ বাবে বাসস্থান সম্প্ৰসাৰিত কৰিব পাৰিব বুলিও তেওঁ উল্লেখ কৰে ।
দীৰ্ঘম্যাদী প্ৰক্ৰিয়া
'BOxHy' প্ৰকল্পটোৰ সৈতে জড়িত ফিনলেণ্ডৰ ষ্টাৰ্টআপ ফ্লেক্সেনছে সাগৰত অক্সিজেন পুনৰ প্ৰদানৰ তিনিটা সাম্ভাব্য ক্ষেত্ৰ চিনাক্ত কৰিছে, কিন্তু এতিয়াও বহুতো কৰিব লাগিব । উক্ত স্থানত অক্সিজেন পৰিষ্কাৰভাৱে উৎপাদন কৰিব লাগিব । যিটো ফৰাচী ষ্টাৰ্টআপ লিফে কৰি আছে । বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ ব্যৱহাৰ কৰি পানীৰ পৰা হাইড্ৰ'জেন আৰু অক্সিজেন অণু পৃথক কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা আছে এই ফৰাচী ষ্টাৰ্টআপৰ ।
কোম্পানীটোৱে পশ্চিম ফ্ৰান্সৰ লে ক্ৰইচিক অঞ্চলত এবছৰ ধৰি চলি থকা পৰীক্ষাত ডিচেলিনেটেড সাগৰৰ পানী ব্যৱহাৰ কৰি এনে ধৰণৰ হাইড্ৰ’জেন উৎপাদন গোট এটা গঠন কৰিছে । এতিয়ালৈকে, হাইফেয়ে উৎপাদিত অক্সিজেন বায়ুমণ্ডলত এৰি দিয়া হৈছে । কিন্তু বাল্টিক সাগৰত ইয়াক পানীত ভিতৰলৈ সুমুৱাই দিয়া হ'ব ।
অৱশ্যে প্ৰকল্পটো এতিয়াও পৰিকল্পনাৰ পৰ্যায়তে আছে । অক্সিজেন সুমুৱাই দিয়া প্ৰক্ৰিয়াটো কেনে হ'ব (Re-injection) ? কিমান আৰু কি হাৰত অক্সিজেন সুমুৱাই দিয়া হ'ব, এই সন্দৰ্ভত সিদ্ধান্ত ল'ব লাগিব, লগতে জীৱকুল আৰু উদ্ভিদৰ ওপৰত পৰৱৰ্তী প্ৰভাৱ কেনে হ'ব তাক পৰীক্ষা কৰিব লাগিব ।
'BOxHy'ৰ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত এটা পাইলট প্ৰকল্প চলোৱা হ'ব হ'ব । যি ৫-৬ বছৰ ধৰি চলিব বুলি আশা কৰা হৈছে । এই প্ৰকল্প ২০২৫ চনত আৰম্ভ হ'ব বুলি আশা কৰা হৈছে । ফ্লেক্সেনছৰ জিলভিয়া হাইডে ইয়াৰ সমন্বয় হিচাপে কাম কৰি আছে ।
এই প্ৰকল্পৰ উদ্দেশ্য হৈছে অক্সিজেন সুমুৱাই দিয়াৰ পদ্ধতি নিৰ্ধাৰণ কৰা আৰু পৰিৱেশ আৰু জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ওপৰত প্ৰভাৱ অধ্যয়ন কৰা । লিফেৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়া মাথিউ গুয়েছনে কৰা পৰীক্ষণ অনুসৰি বাল্টিকত প্ৰায় ৩০ টা অফশ্বৰ প্লেটফৰ্ম আছে য'ত সম্পূৰ্ণৰূপে পুনৰ অক্সিজেন প্ৰদান কৰাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় হ'ব ।
২০ ৰ পৰা ৩০ বছৰ সময়ৰ অনুমান কৰি গুয়েছনে সংবাদ মাধ্যমক কয়, "ই এক অলৌকিক সমাধান নহয়, ই এক অতি দীৰ্ঘম্যাদী প্ৰকল্প । ই কৃষি উদ্যোগ আৰু ইয়াৰ সাৰৰ ব্যৱহাৰৰ ওপৰতো নিৰ্ভৰ কৰিব ।"
লগতে পঢ়ক :ভূ-সংৰক্ষণৰ গুৰুত্ব আৰু আইন প্ৰণয়নৰ প্ৰয়োজনীয়তা
