এল ভি প্ৰসাদ আই ইনষ্টিটিউট (LVPEI)য়ে দেশত নেত্ৰ বিজ্ঞানক এক নতুন ৰূপ দিছে ৷ হায়দৰাবাদত সাড়ে তিনি দশক পূৰ্বে প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই প্ৰতিষ্ঠানটোৱে চিকিৎসালয়লৈ অহা প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ চকুৰ চিকিৎসা প্ৰদান কৰিব পাৰে লাগিলে তেওঁলোকৰ অৱস্থা যিয়েই নহওক কিয় ৷ এল ভি পি ই আইৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ডাঃ গুল্লাপল্লী নাগেশ্বৰ ৰাৱে কয় যে, এল ভি পি ই আইক এতিয়া ৫০ হাজাৰ ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ মাইলৰ খুঁটি অৰ্জন কৰা প্ৰথমটো বিশ্বব্যাপী সংস্থা হিচাপে বিবেচিত হৈছে ৷
এই কৃতিত্ব অৰ্জন কৰা বিশ্বৰ প্ৰথমটো সংস্থা হিচাপে পৰিগণিত হৈছে এল ভি প্ৰসাদ আই ইনষ্টিটিউট ৷ ইটিভি ভাৰতে প্ৰতিষ্ঠানটোৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ডাঃ গুল্লাপল্লী নাগেশ্বৰ ৰাওৰ লগতে এলভি প্ৰসাদ চকুৰ প্ৰতিষ্ঠানৰ কাৰ্যবাহী অধ্যক্ষ ড৹ প্ৰশান্ত গাৰ্গ আৰু এলভিপিইআইৰ সৈতে জড়িত প্ৰতিষ্ঠান শান্তিলাল সংঘী কৰ্ণিয়া ইনষ্টিটিউটৰ সঞ্চালক ডাঃ প্ৰবীণ বাদাৱল্লীৰ সৈতেও এটি সাক্ষাৎকাৰত মিলিত হয় ৷
৫০ হাজাৰ কৰ্ণিয়া ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ মাইলৰ খুঁটিত উপনীত হোৱাটো এক বৃহৎ সাফল্য, এতিয়ালৈকে এই যাত্ৰা কেনেকুৱা আছিল ?
ইয়াৰ উত্তৰত এল ভি পি ই আইৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ডাঃ গুল্লাপল্লী নাগেশ্বৰ ৰাৱে কয় যে, তেওঁৰ এই যাত্ৰা এক আচৰিত যাত্ৰা আছিল ৷ তেওঁ কয় যে ভাৰতত এইটো সম্ভৱ নোহোৱা অঞ্চলত আমি ইমানবোৰ মানুহৰ জীৱনত প্ৰভাৱ পেলাব পৰাটো অতি সন্তোষজনক ৷ আমি যেতিয়া যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিছিলো তেতিয়া সকলোৱে মোক এই পথটো অনুসৰণ নকৰিবলৈ নিৰুৎসাহিত কৰিছিল কাৰণ ইয়াত সফলতা লাভ কৰাটো কিছু কঠিন আছিল ৷ কিন্তু, আমি যাত্ৰা অব্যাহত ৰাখিলোঁ আৰু অৱশেষত আমি সফল হ’লো ৷
তেওঁ আৰু কয় যে, বহু লোক আৰু সংগঠনৰ সহযোগিতাৰ বাবেই এয়া সম্ভৱপৰ হৈ উঠিছে ৷ মোৰ লগত এই যাত্ৰাত অংশগ্ৰহণ কৰা বহু লোকৰ প্ৰতি মই কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰিছো, যাৰ বহুতকে মই চিনিও নাপাওঁ ৷ এই কাম সম্ভৱ কৰি তোলা হাজাৰ হাজাৰ নেত্ৰ দাতাৰ প্ৰতি কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰিব লাগিব ৷ যদি তেওঁলোকে আমাক সমৰ্থন আৰু উৎসাহিত নকৰিলেহেঁতেন তেন্তে আমি এই সাফল্য লাভ নকৰিলোহেঁতেন ৷ ভাৰতত কোনেও নেত্ৰদান নকৰে বুলি কোৱা মিথটো আমি ভুলকৈ প্ৰমাণ কৰিছো ৷ যদি আপুনি ব্যক্তিজনক পতিয়ন নিয়াই চকুদানৰ উপকাৰিতাৰ বিষয়ে বুজাই দিয়ে তেন্তে তেওঁলোকে তেনে কৰিবলৈ সন্মত হয় ৷ আমাৰ অভিজ্ঞতা অনুসৰি কমেও ৬০ শতাংশ পৰিয়ালে নেত্ৰদান কৰিবলৈ সন্মতি দিছিল ৷ এই সংখ্যা আমেৰিকাৰ যিকোনো চিকিৎসালয়তকৈ যথেষ্ট উন্নত৷
সংখ্যাবোৰ আকৰ্ষণীয় যদিও মানুহৰ ভয় আৰু অংগদান আৰু প্ৰতিস্থাপনৰ বিষয়ে তথ্যৰ অভাৱৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি হয়তো সেয়া সহজ নাছিল ৷ আপুনি মানুহক কেনেকৈ সমৰ্থন বৃদ্ধি কৰিবলৈ পতিয়ন নিয়ালে ?
এল ভি পি ই আইৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ডাঃ গুল্লাপল্লী নাগেশ্বৰ ৰাৱে কয় যে, মানুহৰ হাতত তথ্য আছে আৰু মানুহে ইচ্ছুক, কেৱল আমি অনুশীলন কৰা নাছিলো ৷ আমি যি কৰিলোঁ সেয়া হ’ল যে আমি ক’ৰবাৰ পৰা শিক্ষা লৈ ভাৰতত প্ৰয়োগ কৰিলোঁ আৰু ই কাম কৰিলে ৷ ইয়াৰ বাবে আমি আমেৰিকাৰ কিছুমান সংস্থাৰ পৰা যথেষ্ট সহায় আৰু সহযোগিতা লাভ কৰিলোঁ ৷ তেওঁ আমাক আমাৰ নেত্ৰ বেংক আৰু যিকোনো আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় কৰ্ণিয়া প্ৰতিস্থাপন প্ৰতিষ্ঠানৰ সমতুল্য মানদণ্ডৰ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰাত সহায় কৰিছিল ৷ যিহেতু মই আমেৰিকাত প্ৰশিক্ষণ লৈছিলো, গতিকে উভতি আহোঁতে ভাৰতত মোৰ প্ৰশিক্ষণ গ্ৰহণ কৰিলোঁ, প্ৰশিক্ষণ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰিলোঁ আৰু বহু চিকিৎসকক প্ৰশিক্ষণ দিলোঁ ৷ চিকিৎসক উপলব্ধ হ’লে আৰু কৰ্ণিয়া দাতা উপলব্ধ হ’লে তুলনামূলকভাৱে যাত্ৰা সহজ হৈ পৰে ৷
যদিও এই সকলোবোৰ অতি আশাব্যঞ্জক যেন লাগে, তথাপিও কিছুমান প্ৰত্যাহ্বান আহিব ৷ যিবোৰ ক্ষেত্ৰৰ ওপৰত অধিক মনোযোগৰ প্ৰয়োজন সেইবোৰ ক্ষেত্ৰৰ বিষয়ে ক’ব বিচাৰেনে ?
এই প্ৰশ্নৰ উত্তৰত এল ভি পি ই আইৰ কাৰ্যবাহী অধ্যক্ষ ডাঃ প্ৰশান্ত গাৰ্গে কয় যে, মোৰ দলটোৱে যিটো প্ৰত্যাহ্বানৰ ওপৰত কাম কৰি আছে সেয়া হৈছে প্ৰতিস্থাপনৰ পিছত সফলতাৰ হাৰ উন্নত কৰা ৷ বহু লোক ফ’ল’-আপৰ বাবে ঘূৰি নাহে ৷ যদি তেওঁলোকে ফ’ল’-আপৰ বাবে ঘূৰি নাহে তেন্তে বিফল হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি ৷ মানুহে বুজিব লাগিব যে ফ’ল’-আপ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু চিকিৎসকে দিয়া ঔষধ আৰু নিৰ্দেশনা মানি চলিব লাগিব ৷ এনে নকৰালৈকে ট্ৰান্সপ্লাণ্ট কৰি লাভ নাই ৷
ভাৰতত কৰ্ণিয়া ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ সফলতাৰ হাৰ কিমান ?
এল ভি পি ই আইৰ কাৰ্যবাহী অধ্যক্ষ ডাঃ প্ৰশান্ত গাৰ্গে উত্তৰ দি কয় যে, সাধাৰণতে সকলো কঠিন অংগ প্ৰতিস্থাপনৰ ভিতৰত কৰ্ণিয়াৰ ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ সফলতাৰ হাৰ সৰ্বাধিক, মূলতঃ কাৰণ কৰ্ণিয়াই জীয়াই থকাৰ বাবে তেজৰ যোগানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয় ৷ ই চকুৰ ভিতৰৰ অক্সিজেনৰ পৰা আৰু পৰিৱেশৰ পৰা পুষ্টি লাভ কৰে ৷ এই কাৰণেই আমি যেতিয়া এজন ব্যক্তিৰ পৰা আন এজন ব্যক্তিলৈ কৰ্ণিয়া প্ৰতিস্থাপন কৰো তেতিয়া শৰীৰে ইয়াক বিদেশী বস্তু হিচাপে চিনি নাপায় আৰু সেয়েহে ই আন অংগতকৈ ইয়াক অধিক সহজে গ্ৰহণ কৰে ৷ এই কাৰণেই কিছুমান ৰোগ আছে য’ত কৰ্ণিয়া ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ সফলতা ৯৬ৰ পৰা ৯৭ শতাংশ পৰ্যন্ত হয় ৷ সংক্ৰমণৰ দৰে কিছুমান ৰোগত সফলতাৰ হাৰ কম হ’ব পাৰে ৷ কিন্তু সফলতাৰ হাৰ কম হ’ব পাৰে যদিও সত্যটো হ’ল যে প্ৰথমবাৰৰ বাবে কৰ্ণিয়া ট্ৰান্সপ্লাণ্টে কাম নকৰিলেও দ্বিতীয়বাৰ সফলতাৰে পুনৰাবৃত্তি কৰিব পাৰি ৷ ইয়াৰ উপৰিও ই আমাক বহুত আশা দিয়ে যে দৃষ্টিহীনতা কেৱল আমি যিটোৰ সৈতে যুঁজি আছো তাৰ এটা অংশ নহয় ৷ কৰ্ণিয়া ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ দ্বাৰা আমি দৃষ্টিহীনতা দূৰ কৰিব পাৰো ৷
চকুৰ সমস্যা থকা লোকসকলৰ ভিতৰত কাক কৰ্ণিয়া ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ প্ৰয়োজন ?
এল ভি পি ই আইৰ সৈতে জড়িত প্ৰতিষ্ঠান শান্তিলাল সংঘী কৰ্ণিয়া ইনষ্টিটিউটৰ সঞ্চালক ড৹ প্ৰবীণ ভাদাৱল্লীয়ে কয় যে, আমাৰ বহুমাত্ৰিক দৃষ্টিভংগী আছে ৷ প্ৰথম পন্থা হ’ল কৰ্ণিয়া ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ প্ৰয়োজনীয়তা হ্ৰাস কৰা ৷ ৰোগ নিৰ্ণয়ৰ পিচত উপযুক্ত হস্তক্ষেপ আৰু আগতীয়া চিকিৎসাই বহু ৰোগীক কৰ্ণিয়া ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ সেই পৰ্যায়ত উপনীত হোৱাত বাধা দিব পাৰে ৷ এবাৰ তেওঁলোকে সেই পৰ্যায়ত উপনীত হ’লেই এতিয়া আমাৰ স্তৰৰ পিছত স্তৰ প্ৰতিস্থাপনৰ দৰে প্ৰতিস্থাপন পদ্ধতিৰ উন্নতি হৈছে, যাৰ সফলতাৰ হাৰ বহু বেছি ৷ ট্ৰান্সপ্লাণ্ট কৰাৰ পিচত এই যাত্ৰা চিকিৎসক আৰু ৰোগী উভয়ৰে বাবে আজীৱন প্ৰতিশ্ৰুতি হৈ পৰে ৷ আমি গোটেই জীৱন ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ যত্ন লৈ থকাটো প্ৰয়োজন ৷
আপুনি কৰ্ণিয়াল আই বেংক পৰিচালনা কৰি আছে, ইমান উল্লেখযোগ্য পৰিসৰ পৰিচালনাৰ প্ৰত্যাহ্বান কি ?
এল ভি পি ই আইৰ সৈতে জড়িত প্ৰতিষ্ঠান শান্তিলাল সংঘী কৰ্ণিয়া ইনষ্টিটিউটৰ সঞ্চালক ডাঃ প্ৰবীণ ভাদাৱল্লীয়ে কয় যে, যদি মই দেশত নেত্ৰ বেংকৰ স্থিতিৰ কথা ক’বলৈ গ’লে তেন্তে ইয়াৰ বহু সমস্যা আছে ৷ আমাৰ দেশত প্ৰায় ২০০ টা নেত্ৰ বেংক আছে যদিও ৯০ শতাংশ নেত্ৰ বেংক অকাৰ্যকৰী ৷ ইহঁতৰ কৰ্ণিয়া সংগ্ৰহৰ কোনো ব্যৱস্থা নাই ৷ বৰ্তমান দেশত সংগ্ৰহ কৰা ৬০ হাজাৰ কৰ্ণিয়াৰ ভিতৰত ৭০ শতাংশ মাত্ৰ ১০টা নেত্ৰ বেংকত সংগ্ৰহ কৰা হয় ৷ অৰ্থাৎ দেশত নেত্ৰ বেংক ষ্টেটাছ চিম্বলৰ দৰে হৈ পৰিছে ৷ কোনো নেত্ৰ বেংকত কোনো প্ৰতিশ্ৰুতি নাই ৷ আনহাতে, আমাৰ সংস্থাৰ বিভিন্ন কেন্দ্ৰত বৰ্তমানৰ আন আন বেংকৰ সৈতে আমাৰ চাৰিটা নেত্ৰ বেংকক তুলনা কৰিলে তেওঁলোকৰ প্ৰত্যেকৰে লগত জড়িত নেত্ৰদান কেন্দ্ৰ আছে ৷ আমি প্ৰতি বছৰে ১২ হাজাৰতকৈ অধিক কৰ্ণিয়া সংগ্ৰহ কৰিব পাৰো, যিটো দেশত সংগ্ৰহ কৰা কৰ্ণিয়াৰ প্ৰায় ২০ শতাংশ ৷ মই দেখা কিছুমান সমস্যা হ’ল প্ৰতিশ্ৰুতিৰ অভাৱ আৰু নেত্ৰ বেংকসমূহ পৰ্যাপ্ত প্ৰশিক্ষিত সম্পদেৰে চলাব লাগে ৷
নেত্ৰ বেংক আৰম্ভ কৰা বহু লোকে মানৱ সম্পদ প্ৰশিক্ষণত বিনিয়োগ নকৰে ৷ তেওঁলোকে কাৰিকৰী আৰু পৰামৰ্শদাতাক প্ৰশিক্ষণ নিদিয়ে ৷ গতিকে নেত্ৰ বেংকৰ কাম-কাজ কম প্ৰশিক্ষিত বা অপ্ৰশিক্ষিত লোকৰ হাতলৈ যায়, যাৰ ফলত সমস্যাৰ সৃষ্টি হয় ৷ আন এটা বিষয় হ’ল চিকিৎসা ব্যৱস্থাৰ ৷ আপুনি মানুহৰ কৰ্ণিয়া সংগ্ৰহ কৰি এই কলাবোৰ আন এজন মানুহৰ শৰীৰত প্ৰতিস্থাপন কৰিবলৈ গৈ আছে, গতিকে কৰ্ণিয়াৰ মানদণ্ড সঠিক নহ’লে ৰোগ বিয়পাৰ সম্ভাৱনা আছে ৷ কেৱল এজন ব্যক্তিৰ পৰা কৰ্ণিয়া লৈ আন এজনলৈ ট্ৰান্সপ্লাণ্ট কৰাটোৱেই নহয়, কিছুমান চিকিৎসা মানদণ্ড মানি চলিব লাগিব যাতে কৰ্ণিয়া ট্ৰান্সপ্লাণ্টৰ আকাংক্ষিত লক্ষ্যত উপনীত হয়, যিটো হ’ল দৃষ্টিশক্তি পুনৰুদ্ধাৰ কৰা ৷ বহু চিকিৎসা প্ৰতিষ্ঠানে এই প্ৰট’কলসমূহ মানি নচলে ৷ আমাৰ স্বীকৃতি আৰু প্ৰমাণীকৰণ ব্যৱস্থাও নাই ৷ এইবোৰ ভাৰতীয় আই বেংক এছ’চিয়েশ্যনে বলবৎ কৰে, কিন্তু একেদৰে কাৰ্যকৰী কৰা নহয় ৷ এইবোৰেই মূল কাৰক, যিবোৰ উন্নত হ’লে ভৱিষ্যতে কৰ্ণিয়াৰ উপলব্ধতা আৰু গুণগত মান বৃদ্ধি পাব ৷