ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ 1 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਿਵਸ(World Vegetarian Day 2022) ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਸੋਸਾਇਟੀ (NAVS) ਦੁਆਰਾ 1977 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਸਿਹਤ, ਨੈਤਿਕ, ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਲਾਭਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1978 ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦੁਆਰਾ ਅੱਗੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਪੂਰੇ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮਹੀਨੇ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਬੀਜਾਂ, ਫਲ਼ੀਦਾਰਾਂ, ਫਲਾਂ, ਗਿਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨਾਜਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਲੈਕਟੋ-ਓਵੋ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਡੇ, ਡੇਅਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਦ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀਵਾਦ ਦਾ ਇੱਕ ਸਖਤ ਰੂਪ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਖਪਤਕਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹੋਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੱਚਾ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀਵਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਖਪਤਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਕੱਚੇ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਉਤਪਾਦ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਫਲਦਾਰਵਾਦ, ਜਿੱਥੇ ਅਨੁਯਾਈ ਕੇਵਲ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਗਿਰੀਆਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਰਜੀਹੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਨੂੰ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਉਣ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਕਾਰਨ: ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ, ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਅਤੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਰਗੇ ਕਈ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਧਰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਸੰਪਰਦਾ ਮਾਸ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਖਪਤ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੁੱਧ, ਸ਼ਹਿਦ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਗੈਰ-ਉਪਜਾਊ ਪੋਲਟਰੀ ਅੰਡੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਵੀਕਾਰਯੋਗ ਹੈ।
ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀਵਾਦ ਕੁਦਰਤੀ ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਅਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਦਇਆ ਦੇ ਫਲਸਫੇ ਤੋਂ ਉਭਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦੇ ਇੱਕ ਰੂਪ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪਿਆਜ਼, ਆਲੂ ਵਰਗੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਵੀ ਸੀਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਲੋਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਇੱਕ ਤਰੀਕੇ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦਾ ਪਾਲਣ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭੋਜਨ ਲਈ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਮਾਰਨਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਲਈ ਪਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦੇ ਸਿਹਤ ਲਾਭਾਂ ਲਈ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਖੋਜ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪੌਦਿਆਂ-ਆਧਾਰਿਤ ਖੁਰਾਕ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਸਿਹਤ ਲਈ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਚ ਫਾਈਬਰ, ਸਾਬਤ ਅਨਾਜ, ਫਲ਼ੀਦਾਰ, ਮੇਵੇ, ਆਦਿ ਸਾਰੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹਨ। ਇਹ ਘੱਟ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੱਡੀਆਂ, ਭਾਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਲਥ ਪੋਰਟਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਮਿੱਥਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਸੁਆਦ ਜਾਂ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੇ ਖਾਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਾਲ, ਸਪਾਉਟ, ਓਟਸ, ਸੋਇਆ, ਸੋਇਆ ਦੁੱਧ, ਬਦਾਮ ਅਤੇ ਅਖਰੋਟ, ਬੀਨਜ਼, ਬੀਜ, ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਕਾਟੇਜ ਪਨੀਰ (ਪਨੀਰ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਦੇ ਫਾਇਦੇ: ਪਾਚਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਫਾਈਬਰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਦੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਜਲਦੀ ਖਾਤਮੇ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹਾਈਡਰੇਟਡ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
- ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਸੋਡੀਅਮ ਅਤੇ ਫੈਟੀ ਐਸਿਡ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਨੂੰ ਪਕਾਉਣ 'ਚ ਘੱਟ ਤੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕੰਟਰੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ ਅਤੇ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟਸ ਸਮੇਤ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਟਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੈ।
- ਫੈਡਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਪੇਰਨਮਬੁਕੋ ਦੀ ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੋ ਲੋਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੋਰਾਇਸਿਸ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸੁਧਾਰ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਕ੍ਰੋਏਸ਼ੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਆਕੂਪੇਸ਼ਨਲ ਹੈਲਥ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਊਰੋਟਿਕਸ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਰ -ਵਾਰ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਵ ਮੂਡ ਸਵਿੰਗ।
- ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਖੋਜਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦਾ ਪੱਧਰ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਲੈਸਟਰੋਲ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਘੱਟ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਫੈਟੀ ਐਸਿਡ ਦੇ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਅਕਸਰ ਧਮਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਗੈਰ -ਸਿਹਤਮੰਦ ਚਰਬੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:World Heart Day 2022: ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਚੁਸਤ-ਦੁਰਸਤ
