ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਵਿਸ਼ਵ ਅੰਗ ਦਾਨ ਦਿਵਸ 13 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਲਥ ਪੋਰਟਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 500,000 ਲੋਕ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਅੰਗ ਉਪਲਬਧ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 200,000 ਦੀ ਮੌਤ ਜਿਗਰ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਅੰਗ ਦਾਨ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਆਧੁਨਿਕ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 1954 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸਫਲ ਅੰਗ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਡਾ. ਜੋਸਫ਼ ਮਰੇ ਨੇ ਜੌੜੇ ਭਰਾਵਾਂ ਰੋਨਾਲਡ ਅਤੇ ਰਿਚਰਡ ਹੈਰਿਕ ਦੇ ਸਫਲ ਗੁਰਦੇ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕਰਨ ਲਈ 1990 ਵਿੱਚ ਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀ ਜਾਂ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ।
ਅੰਗ ਦਾਨ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ:
- ਜੀਵਤ ਅੰਗ ਦਾਨ
- ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਗ ਦਾਨ
ਅੰਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ: ਅੰਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਕਈ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਲੋਕ ਇਸ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜ ਲਈ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਲਥ ਪੋਰਟਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਪੇਨ ਵਿੱਚ 35 ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ 26 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿਲੀਅਨ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 0.65 ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਅੰਗ ਦਾਨ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਰਤ: ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬ੍ਰੇਨ ਡੈੱਡ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ, ਕੈਂਸਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਗੁਰਦੇ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਅੰਗ ਦਾਨ ਦੋ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਦਿਮਾਗੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿਰ ਦੀਆਂ ਸੱਟਾਂ, ਸਟ੍ਰੋਕ, ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ, ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਦਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੌਣ ਅੰਗ ਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ?: ਹਰ ਇੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਅੰਗ ਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ, ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਅੰਗ ਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਸ਼ੂਗਰ, ਗੁਰਦੇ ਜਾਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਐੱਚਆਈਵੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਤ ਅੰਗ ਦਾਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ: ਅੰਗਦਾਨ ਲਈ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ www.rnos.org, www.notto.nic.in ਜਾਂ mohanfoundation.org 'ਤੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਟੋਲ ਫ੍ਰੀ ਨੰਬਰ 1800114770 'ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਾਰਡ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਦਿਮਾਗੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਦੇ ਸਕਣ।
ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਦੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?: ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 65 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਮਾਗੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਸਾਬਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂ ਮੌਤ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਿਹੜੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਹਸਤੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਦਾਅਵਾ:
- ਸੁਪਰਸਟਾਰ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਰਾਏ ਬੱਚਨ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਆਈ ਬੈਂਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਆਰ ਮਾਧਵਨ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ, ਦਿਲ, ਫੇਫੜੇ, ਗੁਰਦੇ, ਜਿਗਰ, ਹੱਡੀਆਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਮਿਰ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਹਰ ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
- ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਚੋਪੜਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਰਣਬੀਰ ਕਪੂਰ ਨੇ ਵੀ ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਸੁਨੀਲ ਸ਼ੈਟੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਨ ਬਾਰੇ 8 ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ:
- ਮੇਰਾ ਧਰਮ ਅੰਗ ਦਾਨ ਤੋਂ ਵਰਜਦਾ ਹੈ।
- ਅੰਗ ਦਾਨ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਮੌਤ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਖਰਾਬੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਮੈਂ ਇੱਕ ਅੰਗ ਖਰੀਦ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਕਿਸੇ ਦਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ।
- ਅੰਗ ਦਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅਪਾਹਜਤਾ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਖਤਰਾ।
- ਅੰਗ ਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਪੇ ਬਣਨ 'ਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ।
- ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਅੰਗ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ।
- ਬੱਚੇ ਅੰਗ ਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।
