ETV Bharat / sukhibhava

World Haemophilia Day 2023: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਰੋਗ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਵਰਲਡ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ

ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਜਾਂ ਸਰਜਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੂਨ ਵਗਣ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਦਰਦ ਦੇ ਸੋਜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।

World Haemophilia Day 2023
World Haemophilia Day 2023
author img

By

Published : Apr 17, 2023, 7:36 AM IST

ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਏਡਜ਼ ਅਤੇ ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦੀ 34ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਹੈ। ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਜਾਂ ਸਰਜਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੂਨ ਵਗਣ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਦਰਦ ਦੇ ਸੋਜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ 2023 ਦਾ ਥੀਮ: ਵਰਲਡ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਥੀਮ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਥੀਮ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫੀਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦਾ ਥੀਮ 'ਸਭ ਲਈ ਪਹੁੰਚ: ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਸਟੈਂਡਰਡ ਵਜੋਂ ਖੂਨ ਵਗਣ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ' ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਇਸ ਥੀਮ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਤੱਕ ਵਧੇਰੇ ਪਹੁੰਚ, ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਬੀ ਕਰਨ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1989 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਫਰੈਂਕ ਸ਼ਨੈਬਲ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਿਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਦਿਨ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਲਈ ਲਾਬੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਹੈ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ?: ਇਹ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਵਿਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੰਮਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਤਲਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੂਨ ਵਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਥੱਕੇ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵ: ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਅਤੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਗੰਭੀਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ, ਜੋੜਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਵਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਰਾਸਤੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦਨਾਕ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਣਾ, ਨੀਂਦ ਜਾਂ ਸੁਸਤੀ, ਦੋਹਰੀ ਨਜ਼ਰ, ਅਚਾਨਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਦੌਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Food Poisoning ਨੂੰ ਨਾ ਕਰੋ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼, ਜਾਣੋ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ

ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਏਡਜ਼ ਅਤੇ ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦੀ 34ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਹੈ। ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਜਾਂ ਸਰਜਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੂਨ ਵਗਣ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਦਰਦ ਦੇ ਸੋਜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ 2023 ਦਾ ਥੀਮ: ਵਰਲਡ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਥੀਮ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਥੀਮ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫੀਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦਾ ਥੀਮ 'ਸਭ ਲਈ ਪਹੁੰਚ: ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਸਟੈਂਡਰਡ ਵਜੋਂ ਖੂਨ ਵਗਣ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ' ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਇਸ ਥੀਮ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਤੱਕ ਵਧੇਰੇ ਪਹੁੰਚ, ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਬੀ ਕਰਨ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1989 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਫਰੈਂਕ ਸ਼ਨੈਬਲ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਿਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਦਿਨ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਲਈ ਲਾਬੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਹੈ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ?: ਇਹ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਵਿਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੰਮਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਤਲਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੂਨ ਵਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਥੱਕੇ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦਿਵਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵ: ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਅਤੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਗੰਭੀਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ, ਜੋੜਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਵਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਰਾਸਤੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦਨਾਕ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਣਾ, ਨੀਂਦ ਜਾਂ ਸੁਸਤੀ, ਦੋਹਰੀ ਨਜ਼ਰ, ਅਚਾਨਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਦੌਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Food Poisoning ਨੂੰ ਨਾ ਕਰੋ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼, ਜਾਣੋ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.