ਹਰ ਸਾਲ 12 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਹਫ਼ਤਾ 12 ਤੋਂ 18 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਤੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ। ਗਲਾਕੋਮਾ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਦਿਵਸ ਦਾ ਥੀਮ: ਗਲਾਕੋਮਾ ਜਾਂ ਕਾਲਾ ਮੋਤੀਆ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਜ਼ਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 12 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਰੋਗੀ ਨੈਟਵਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਗਲੋਕੋਮਾ ਬਾਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 12 ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਹਫ਼ਤਾ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ 12 ਤੋਂ 18 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਹਫ਼ਤਾ ਦਿ ਵਰਲਡ ਇਜ਼ ਬ੍ਰਾਈਟ, ਪ੍ਰੋਟੈਕਟ ਯੂਅਰ ਵਿਜ਼ਨ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਗਲਾਕੋਮਾ ਕੀ ਹੈ?: ਗਲਾਕੋਮਾ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਲਾ ਮੋਤੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਲਾ ਮੋਤੀਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ। ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਆਪਟਿਕ ਨਰਵ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕੁਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਗਲਾਕੋਮਾ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਲਾਕੋਮਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਟਿਕ ਨਰਵ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜਾਂਚ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਨੁਕਸ ਜਾਂ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਗਲਾਕੋਮਾ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ - ਓਪਨ-ਐਂਗਲ ਗਲਾਕੋਮਾ, ਐਂਗਲ-ਕਲੋਜ਼ਰ ਗਲਾਕੋਮਾ ਅਤੇ ਆਮ-ਟੈਂਸ਼ਨ ਗਲਾਕੋਮਾ।
ਵੱਡੀ ਉਮਰ (60 ਸਾਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ) ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਲਾਕੋਮਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸਦੇ ਕੇਸ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸਿਰਫ਼ ਬੁਢਾਪਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਵੀ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਤੀਆ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ, ਸਟੀਰੌਇਡ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਗਲਾਕੋਮਾ ਦੇ ਅੰਕੜੇ: ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਲੋਕੋਮਾ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 12 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ 4.5 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 12 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਗਲਾਕੋਮਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲਗਭਗ 50% ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਹੋਂਦ ਬਾਰੇ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਉਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਗੁਆ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਮਾ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਗਲਾਕੋਮਾ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਕਾਰਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੋਬਾਈਲ, ਟੀਵੀ ਅਤੇ ਲੈਪਟਾਪ 'ਤੇ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵੱਧਦਾ ਸਕਰੀਨ ਟਾਈਮ ਵੀ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਇਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗਲਾਕੋਮਾ ਹਫ਼ਤਾ: ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗਲਾਕੋਮਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਹਫ਼ਤਾ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 12 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 18 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਗਲਾਕੋਮਾ ਹਫ਼ਤੇ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰਕਾਰੀ, ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੂਰੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਸਿਹਤ ਕੈਂਪ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਤੇ ਮੁਹਿੰਮਾਂ, ਰੈਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਹਫ਼ਤਾ "ਦਿ ਵਰਲਡ ਇਜ਼ ਬ੍ਰਾਈਟ, ਪ੍ਰੋਟੈਕਟ ਯੂਅਰ ਵਿਜ਼ਨ" ਥੀਮ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਬਚਾਅ: ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਮਾ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈ ਬੀਪੀ ਜਾਂ ਗਲਾਕੋਮਾ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਨਿਯਮਤ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਗਲਾਕੋਮਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ..
- ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ। ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਰੀਆਂ ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।
- ਕੰਪਿਊਟਰ, ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਟੀਵੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਬੈਠਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।
- 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ 2 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ।
- ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਭਾਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਚ ਰੱਖੋ।
- ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਚੰਗੀਆਂ ਐਨਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ, ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਧੋਵੋ।
- ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਨ ਜਾਂ ਦਰਦ ਹੋਣ ਜਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਸਿਰ ਦਰਦ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- COVID: ਓਮਿਕਰੋਨ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਵਿਡ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ
