ETV Bharat / sukhibhava

Parenting Tips: ਮਾਪੇ ਹੋ ਜਾਣ ਸਾਵਧਾਨ! ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਇਹ 5 ਗੱਲਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਾਂ ਕਹੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬੱਚੇ 'ਤੇ ਪੈ ਸਕਦੈ ਗਲਤ ਅਸਰ

ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ 'ਤੇ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਚਾ ਆਪਣਾ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਗੁਆ ਬੈਠਦਾ ਹੈ।

Parenting Tips
Parenting Tips
author img

By

Published : Jul 10, 2023, 1:32 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਕੋਈ ਆਸਾਨ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਹਰ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹਰ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਵਿਗਾੜਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਗੁੱਸੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਗੱਲ ਨਾ ਕਹੋ ਜਿਸਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਚੇ ਮਨਾਂ 'ਤੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਰਹੇ। ਇੱਥੇ ਉਹ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਗੱਲਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬੋਲਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ।

ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਨਾ ਕਹੋ:

ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕੁਝ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ: ਬੱਚੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੀ ਹਰ ਗੱਲ ਨੂੰ ਦਿਲ 'ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਜੋ ਸਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਸ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰੋ।

ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਮਝਾਓ: ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਛੋਟਿਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਮਝਾਓ ਕਿ ਉਹ ਅਜੇ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ, ਤਾਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੋ।

ਤੁਹਾਡੇ ਭਰਾ/ਭੈਣ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗੇ ਹਨ: ਲਗਭਗ ਹਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਇਹ ਗਲਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰ ਲੈਣ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਤੁਸੀਂ ਬੇਕਾਰ ਹੋ: ਇਹ ਗੱਲ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਹੋਵੇ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਗੈਰ-ਸਹਾਇਕ ਜਾਂ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ।

ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹੋ, ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹਰ ਬੱਚਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿਣ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਕੋਈ ਆਸਾਨ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਹਰ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹਰ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਵਿਗਾੜਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਗੁੱਸੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਗੱਲ ਨਾ ਕਹੋ ਜਿਸਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਚੇ ਮਨਾਂ 'ਤੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਰਹੇ। ਇੱਥੇ ਉਹ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਗੱਲਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬੋਲਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ।

ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਨਾ ਕਹੋ:

ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕੁਝ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ: ਬੱਚੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੀ ਹਰ ਗੱਲ ਨੂੰ ਦਿਲ 'ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਜੋ ਸਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਸ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰੋ।

ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਮਝਾਓ: ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਛੋਟਿਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਮਝਾਓ ਕਿ ਉਹ ਅਜੇ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ, ਤਾਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੋ।

ਤੁਹਾਡੇ ਭਰਾ/ਭੈਣ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗੇ ਹਨ: ਲਗਭਗ ਹਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਇਹ ਗਲਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰ ਲੈਣ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਤੁਸੀਂ ਬੇਕਾਰ ਹੋ: ਇਹ ਗੱਲ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਹੋਵੇ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਗੈਰ-ਸਹਾਇਕ ਜਾਂ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ।

ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹੋ, ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹਰ ਬੱਚਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿਣ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.