ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਣੇਪੇ ਜਾਂ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦੌਰਾਨ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ "ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ।" ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 23 ਮਈ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਟੂ ਐਂਡ ਔਬਸਟੈਟਿਕ ਫਿਸਟੁਲਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾ ਕਰਕੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ: ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣਾ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਲਈ ਵੀ ਨਵੇਂ ਜਨਮ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਿਲੀਵਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਡਿਲੀਵਰੀ ਕਰਾਓ। ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਲਤੀ, ਸਥਿਤੀ ਜਾਂ ਸਮੱਸਿਆ ਅਤੇ ਡਿਲੀਵਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਹੀ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਵੀ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਕੀ ਹੈ?: ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਜੋ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਜਣੇਪੇ ਦੌਰਾਨ ਧਿਆਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਔਬਸਟੈਟਿਕ ਫ਼ਿਸਟੁਲਾ ਜਾਂ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫ਼ਿਸਟੁਲਾ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੱਟ ਹੈ ਜੋ ਜਣੇਪੇ ਦੌਰਾਨ ਯੋਨੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਦਾ ਜਨਮ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜਣੇਪੇ ਦਾ ਰਹਿਣਾ, ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾ ਮਿਲਣਾ ਅਤੇ ਲੋੜ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸੀ-ਸੈਕਸ਼ਨ ਸਰਜਰੀ ਨਾ ਕਰਵਾਉਣਾ, ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਿਰ ਅਤੇ ਹੱਡੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕੁਝ ਨਾਜ਼ੁਕ ਟਿਸ਼ੂ ਦੱਬ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਕਈ ਵਾਰ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਦੇ ਬਲੈਡਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਛੇਕ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਦਾ ਇਲਾਜ: ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਸਰਜਰੀ ਰਾਹੀਂ ਸੰਭਵ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਔਰਤਾਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾ ਪਾਉਂਦੀਆਂ। ਹਰ ਸਾਲ 23 ਮਈ ਨੂੰ ਔਬਸਟੈਟਿਕ ਫ਼ਿਸਟੁਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਟੂ ਐਂਡ ਔਬਸਟੈਟਿਕ ਫਿਸਟੁਲਾ ਦਿਵਸ 2023 ਦਾ ਥੀਮ: ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਦਿਨ 2030 ਤੱਕ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨਾਲ 20 ਸਾਲ- ਤਰੱਕੀ ਪਰ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ! 2030 ਤੱਕ ਫਿਸਟੁਲਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਣੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੋ!" ਥੀਮ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਜਣੇਪੇ ਜਾਂ ਕਿਸ਼ੋਰ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ, ਜਣੇਪੇ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਜਾਂ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ, ਡਾਕਟਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਘਾਟ, ਮਾਵਾਂ ਦਾ ਕੁਪੋਸ਼ਣ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਵਰਗੇ ਕਾਰਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।
ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ: ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘੱਟ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਾਂ ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੌਜਵਾਨ ਔਰਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੁਝ ਖੋਜਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੱਧ ਪੂਰਬ, ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ, ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਏਸ਼ੀਆ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਉਪ-ਸਹਾਰਨ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ 1000 ਜਣੇਪੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਔਰਤ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਕਰਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ: ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਜਾਣ 'ਤੇ ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਔਰਤ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਕਈ ਵਾਰ ਲਾਗ, ਫੋੜੇ, ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਦਰਦਨਾਕ ਜ਼ਖਮ, ਬਾਂਝਪਨ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬਚਾਅ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਵ ਹੈ?: ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨਾਲ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਅਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਜਣੇਪੇ ਸਮੇਂ ਔਰਤ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇਣਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਸਰਜਰੀ ਰਾਹੀਂ ਸੰਭਵ ਹੈ।
- International Clinical Trials Day 2023: ਜਾਣੋ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਲੀਨਿਕਲ ਟ੍ਰਾਇਲ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ICTRP ਦਾ ਉਦੇਸ਼
- Basil Leaves Benefits: ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਤੁਲਸੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਮਾਂ ਅਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਹੋ ਸਕਦੈ ਫ਼ਾਇਦੇਮੰਦ, ਪਰ ਮਾਵਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖਣ ਧਿਆਨ
- World Inflammatory Bowel Disease Day: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਇਨਫਲਾਮੇਟਰੀ ਬੋਅਲ ਰੋਗ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਟੂ ਐਂਡ ਔਬਸਟੈਟਿਕ ਫਿਸਟੁਲਾ ਦਿਵਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼: ਪਿਛਲੇ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸਿਹਤ-ਸਬੰਧਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਲਈ ਯਤਨ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ (ਯੂ.ਐਨ.) ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਮੌਕੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੰਸਥਾ ਆਪਣੇ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚਿਆਂ ਤਹਿਤ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਫਿਸਟੁਲਾ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਟੀਚੇ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਲਈ UNFPA ਫਿਸਟੁਲਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼: ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬਾਲ ਵਿਆਹ ਵਰਗੀ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਛੋਟੀ ਉਮਰ 'ਚ ਮਾਂ ਬਣਨ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੜਕੀਆਂ 'ਚ ਨਾ ਸਿਰਫ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਫਿਸਟੁਲਾ ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਕਈ ਜਾਨਲੇਵਾ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਿਸਟੁਲਾ ਦੇ ਲਗਭਗ 95% ਕੇਸਾਂ ਨੂੰ ਸਰਜਰੀ ਨਾਲ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਇਲਾਜ ਦੇ ਵੱਧ ਖਰਚੇ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਣਗਹਿਲੀ ਅਤੇ ਮਖੌਲ ਦੇ ਡਰ ਕਾਰਨ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
