ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਧੱਫੜ ਜਾਂ ਮੁਹਾਸੇ ਹੋਣਾ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਫਿਨਸੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਅਣਗਹਿਲੀ ਕਈ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਪੜੀ ਦੀ ਚਮੜੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਕਰਮਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਡਰਮਾ ਕਲੀਨਿਕ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਡਰਮਾਟੋਲੋਜਿਸਟ ਡਾ. ਸਬਾ ਸ਼ੇਖ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ, ਸਫਾਈ ਦੀ ਕਮੀ, ਮੌਸਮ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਲਾਲ ਖਾਰਸ਼ ਵਾਲੇ ਧੱਫੜ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੋਪੜੀ 'ਤੇ ਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ |
ਲਾਗ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਡਾ. ਸਬਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਖੋਪੜੀ ਦੇ ਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਇੱਕ ਸੋਜਸ਼ ਵਿਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਖੋਪੜੀ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦੇ follicles ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ 'ਚ ਗੰਭੀਰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ 'ਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਧੱਫੜ 'ਚ ਖਾਰਸ਼, ਜਲਨ ਅਤੇ ਦਰਦ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ 'ਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੀੜਤ ਦੇ ਸਿਰ 'ਚ ਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਦਾਣੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਗੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਿਰ ਦੀ ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਜਲਨ ਅਤੇ ਦਰਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਪੂਸ ਵਰਗਾ ਇੱਕ ਚਿਪਚਿਪਾ ਤਰਲ ਵੀ ਬਾਹਰ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਾਰਨ
ਖੋਪੜੀ ਦੇ ਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਲਈ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਸਬਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਮਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਹੈਲਮੇਟ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਲਾਂ 'ਚ ਕਾਫੀ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਕੱਸ ਕੇ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜੋ ਆਪਣੇ ਵਾਲਾਂ 'ਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਟਾਈਲਿੰਗ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਆਮ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੋ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਮੁੰਨ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੈਂਪੂ, ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ, ਹੇਅਰ ਜੈੱਲ, ਸਪਰੇਅ ਅਤੇ ਕਲਰ ਆਦਿ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਰੋਮਾਂ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਅਤੇ ਇਸ ਸੰਕਰਮਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਵੱਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਖੋਪੜੀ ਦੇ ਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਸਕੈਲਪ ਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਸਤਹੀ ਅਤੇ ਡੂੰਘੇ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਤਹੀ ਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਸੂਡੋਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਬਾਰਬੇ, ਅਤੇ ਸੂਡੋਮੋਨਸ ਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਡੂੰਘੇ ਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਵਿੱਚ ਫੋੜੇ, ਸਾਈਕੋਸਿਸ ਬਾਰਬੇ ਅਤੇ ਈਓਸਿਨੋਫਿਲਿਕ ਫੋਲੀਕੁਲਾਈਟਿਸ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਬਚਾਅ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ
ਡਾ. ਸਬਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੇਕਰ ਸਕੈਲਪ ਜਾਂ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਲੀਸਿਲਿਕ ਐਸਿਡ ਅਤੇ ਕੀਟੋਕੋਨਾਜ਼ੋਲ ਐਂਟੀਫੰਗਲ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਵਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿਰ ਦੀ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਿਰ ਦੀ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਦਾਣਿਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਵੀ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ।
- ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਹੈਲਮੇਟ ਪਹਿਨਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪਸੀਨੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸੂਤੀ ਰੁਮਾਲ ਰੱਖੋ, ਇਸ ਨਾਲ ਪਸੀਨਾ ਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਸੂਤੀ ਕੱਪੜਾ ਇਸ ਨੂੰ ਸੋਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਕਸਰਤ ਜਾਂ ਸੈਰ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੂਤੀ ਰੁਮਾਲ ਜਾਂ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਸਾਫ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੀਨਾ ਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ 'ਚ ਜਮ੍ਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ।
- ਆਪਣੀ ਖੋਪੜੀ ਨੂੰ ਧੋਣ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਲਕੇ ਜਾਂ ਹਰਬਲ ਸ਼ੈਂਪੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਧੋਂਦੇ ਰਹੋ।
- ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤਾਂ ਵਾਲੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕੁਦਰਤੀ ਜਾਂ ਹਰਬਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਸਹੀ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਆਹਾਰ ਲਓ।
- ਡਾ. ਸਬਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:Long distance relationships: ਵੈਲੇਨਟਾਈਨ ਡੇ 'ਤੇ ਕੁੱਝ ਖਾਸ ਵਿਚਾਰ
