ETV Bharat / sukhibhava

Autistic Pride Day 2023: ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਔਟਿਸਟਿਕ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆਂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ - health care tips

ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦਾ, ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਔਟਿਸਟਿਕ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਔਟਿਸਟਿਕ ਨੂੰ ਕੁਝ ਲੱਛਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

Autistic Pride Day 2023
Autistic Pride Day 2023
author img

By

Published : Jun 18, 2023, 12:03 AM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਔਟਿਸਟਿਕ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ 18 ਜੂਨ ਨੂੰ ਔਟਿਸਟਿਕ ਪ੍ਰਾਈਡ ਡੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਔਟਿਸਟਿਕ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਦੇ ਅਨੰਤ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਔਟਿਸਟਿਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਅੰਤ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 160 ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਔਟਿਸਟਿਕ ਹੈ।

ਔਟਿਸਟਿਕ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਔਟਿਸਟਿਕ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਕਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਹਨ:

  • ਔਟਿਸਟਿਕ, ਸੇਰੇਬ੍ਰਲ ਪਾਲਸੀ, ਮਾਨਸਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਕਈ ਅਪੰਗਤਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟਰੱਸਟ
  • ਸਮਰਥ ਯੋਜਨਾ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
  • ਘਰੌਂਡਾ
  • ਨਿਰਾਮਯ ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ
  • ਵਿਕਾਸ ਡੇ ਕੇਅਰ
  • ਯਾਤਰਾ, ਟੈਕਸ ਆਦਿ 'ਤੇ ਛੋਟ

ਔਟਿਸਟਿਕ ਕੀ ਹੈ?: ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਤਿਬੰਧਿਤ ਅਤੇ ਦੁਹਰਾਉਣ ਵਾਲਾ ਵਿਵਹਾਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਔਟਿਸਟਿਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਔਟੀਸਟਿਕ ਲੱਛਣ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਗਾੜ ਜੈਨੇਟਿਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। 2015 ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 24.8 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਔਟਿਸਟਿਕ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ। ਇਹ ਵਿਗਾੜ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਔਟਿਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣ:

ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ: ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਵਾਕ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਗਲਤ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਔਟਿਸਟਿਕ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਵਿਹਾਰਕ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ: ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਪਹਿਲੂ ਵੀ ਔਟਿਸਟਿਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਦਲਣ ਨਾਲ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਣਾ, ਖਿਡੌਣੇ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨਾ, ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਖਿਡੌਣੇ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ, ਸਵੈ-ਚੋਟ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਜਾਂ ਗੁੱਸਾ ਦਿਖਾਉਣਾ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਸੌਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਾ ਕਰਨਾ ਔਟਿਸਟਿਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਚਾਨਕ ਸਰੀਰ 'ਚ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਤਾਂ ਸਮਝ ਲਓ ਕਿ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੁਣ ਦਿਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਸਮਾਜਿਕ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ: ਔਟਿਸਟਿਕ ਬੱਚੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸੇ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੇ, ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਔਟਿਸਟਿਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਔਟਿਸਟਿਕ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ 18 ਜੂਨ ਨੂੰ ਔਟਿਸਟਿਕ ਪ੍ਰਾਈਡ ਡੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਔਟਿਸਟਿਕ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਦੇ ਅਨੰਤ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਔਟਿਸਟਿਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਅੰਤ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 160 ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਔਟਿਸਟਿਕ ਹੈ।

ਔਟਿਸਟਿਕ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਔਟਿਸਟਿਕ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਕਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਹਨ:

  • ਔਟਿਸਟਿਕ, ਸੇਰੇਬ੍ਰਲ ਪਾਲਸੀ, ਮਾਨਸਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਕਈ ਅਪੰਗਤਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟਰੱਸਟ
  • ਸਮਰਥ ਯੋਜਨਾ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
  • ਘਰੌਂਡਾ
  • ਨਿਰਾਮਯ ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ
  • ਵਿਕਾਸ ਡੇ ਕੇਅਰ
  • ਯਾਤਰਾ, ਟੈਕਸ ਆਦਿ 'ਤੇ ਛੋਟ

ਔਟਿਸਟਿਕ ਕੀ ਹੈ?: ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਤਿਬੰਧਿਤ ਅਤੇ ਦੁਹਰਾਉਣ ਵਾਲਾ ਵਿਵਹਾਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਔਟਿਸਟਿਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਔਟੀਸਟਿਕ ਲੱਛਣ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਗਾੜ ਜੈਨੇਟਿਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। 2015 ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 24.8 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਔਟਿਸਟਿਕ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ। ਇਹ ਵਿਗਾੜ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਔਟਿਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣ:

ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ: ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਵਾਕ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਗਲਤ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਔਟਿਸਟਿਕ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਵਿਹਾਰਕ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ: ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਪਹਿਲੂ ਵੀ ਔਟਿਸਟਿਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਦਲਣ ਨਾਲ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਣਾ, ਖਿਡੌਣੇ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨਾ, ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਖਿਡੌਣੇ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ, ਸਵੈ-ਚੋਟ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਜਾਂ ਗੁੱਸਾ ਦਿਖਾਉਣਾ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਸੌਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਾ ਕਰਨਾ ਔਟਿਸਟਿਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਚਾਨਕ ਸਰੀਰ 'ਚ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਤਾਂ ਸਮਝ ਲਓ ਕਿ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੁਣ ਦਿਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਸਮਾਜਿਕ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ: ਔਟਿਸਟਿਕ ਬੱਚੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸੇ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੇ, ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਔਟਿਸਟਿਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.