ਮਾਸਕੋ: ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦਿਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ 20 ਸਾਲ ਫੌਜ ਲਗਾ ਕੇ ਸਿਰਫ਼ ਜ਼ੀਰੋ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹੀ।ਉੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਭਿਅਕ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।ਇਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਵਿਆਪਕ ਤਰਾਸਦੀ, ਵਿਆਪਕ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਇਹ ਨੁਕਸਾਨ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਇਆ।ਇਹ ਸਭ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਤੀਜਾ ਜੇਕਰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਹੈ।
ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਾਹਰ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਥੋਪਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਲਈ ਕੁੱਝ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਤਹਾਸ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ, ਜੀਵਨ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਰੂਸ 10 ਸਾਲ ਤੱਕ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਲੜਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ 1989 ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਫੌਜੀਆਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਹੋਈ। ਰੂਸ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਕੁੱਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਲੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਸ਼ਰਫ ਗਨੀ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਕੇ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਕਾਬਲ ਉੱਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਉੱਥੇ ਹਫੜਾ ਦਫ਼ੜੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੈ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ-ਤਾਲਿਬਾਨ ਸੰਕਟ (Afghan Taliban Crisis) ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਘਟਨਾਕਰਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 17 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਮੰਤਰ ਮੰਡਲੀਏ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਬੈਠਕ ਕੀਤੀ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰਕਾਰੀ ਘਰ ਉੱਤੇ ਹੋਈ ਇਸ ਅਹਿਮ ਬੈਠਕ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇੰਤਜਾਰ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਵੇਖੇਗਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਗਠਨ ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਕਿਵੇਂ ਵਿਹਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਸੂਤਰਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਉੱਤੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਰੁਖ਼ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਇਸਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵੇਖਦਾ ਹੈ। ਆਂਤਰਿਕ ਮੁੱਦਾ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਪੀ ਐਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਨ ਦੇਵੇਗਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਬਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਦੂਤ ਅਤੇ ਦੂਤਾਵਾਸ ਦੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਸਮੇਤ 120 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦਾ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਸੀ । ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਵਾਪਸੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਤਿਬੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਬਲ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਵਾਪਰਿਕ ਉਡਾਣਾਂ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਉੱਥੇ ਫਸੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਕਾਬਲ ਉੱਤੇ ਕਬਜਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਲਚਕੀਲਾ ਰੁਖ਼ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਪੂਰੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮਾਫੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੰਦੇਹ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ। ਜੋ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਬਚਨ ਲਈ ਕਾਬਲ ਛੱਡਕੇ ਭੱਜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਵਿਖੇ ਸਨ ਅਤੇ ਜਿਸਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਉੱਤੇ ਹਫੜਾ ਦਫ਼ੜੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ 2001ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 3 ਬਿਲਿਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੰਸਦ ਭਵਨ , ਸਲਮਾ ਬੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਜਰਾਂਜ - ਦੇਲਾਰਾਮ ਹਾਈਵੇ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨ ਦੇ ਚਾਬਹਾਰ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਣਨੀਤੀਕ ਚਾਬਹਾਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹਿਦ ਬੇਹੇਸ਼ਟੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਬਰਥ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਟਰਮੀਨਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨੀ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਪਾਰਗਮਨ ਗਲਿਆਰੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ , ਵਿਚਕਾਰ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਰੂਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ। ਇਸ ਪਰਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਦੋ ਟਰਮੀਨਲ , 600-ਮੀਟਰ ਕਾਰਗੋ ਟਰਮਿਨਲ ਅਤੇ 640-ਮੀਟਰ ਕੰਟੇਨਰ ਟਰਮੀਨਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ 628 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮੀ ਰੇਲਵੇ ਲਕੀਰ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਜੋ ਚਾਬਹਾਰ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਸੀਮਾਵਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾਹੇਦਾਨ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ। ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਚਾਬਹਾਰ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਗਵਾਦਰ ਪ੍ਰੋਜੇਕਟ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਸ਼ੰਕਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:ਅਫਗਾਨ ਮਸਲੇ ‘ਚ ਰੁੱਝਿਆ ਭਾਰਤ ਤਾਂ ਚੀਨ ਨੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਤੱਕ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਨਵਾਂ ਰਸਤਾ
