ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਈਆ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅੱਜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (RBI) ਅੱਜ, 1 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਲ ਸੇਲ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ-ਸਮਰਥਿਤ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਏ ਲਈ ਇੱਕ ਪਾਇਲਟ ਲਾਂਚ ਕਰੇਗਾ। RBI ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਈਏ-ਰਿਟੇਲ ਸੇਗਮੇਟ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਪਾਇਲਟ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਉਪਭੋਗਤਾ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ।
ਨੌਂ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ: ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਈਏ ਦੇ ਥੋਕ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਪਾਇਲਟ ਸਕੀਮ ਲਈ ਨੌਂ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਇੱਕ ਰੀਲੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਨੌਂ ਬੈਂਕ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ, ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ, ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ, ਐਚਡੀਐਫਸੀ ਬੈਂਕ, ਆਈਸੀਆਈਸੀਆਈ ਬੈਂਕ, ਕੋਟਕ ਮਹਿੰਦਰਾ ਬੈਂਕ, ਯੈੱਸ ਬੈਂਕ, ਆਈਡੀਐਫਸੀ ਫਸਟ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਐਚਐਸਬੀਸੀ ਹਨ।
ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਈਆ ਕੀ ਹੈ?: ਸੈਂਟਰਲ ਬੈਂਕ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ (CBDC) ਜਾਂ ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਿਆ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਰੂਪ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਜਾਂ ਰੁਪਿਆ ਪੈਸੇ ਦਾ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਰੂਪ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਪਰਕ ਰਹਿਤ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ 2022 ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰਬੀਆਈ) ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਪਣੀ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ ਲਾਂਚ ਕਰੇਗਾ।
CBDC ਨੂੰ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ
- ਰਿਟੇਲ (CBDC-R): ਪ੍ਰਚੂਨ CBDC ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇਗਾ
- ਥੋਕ (CBDC-W) ਨੂੰ ਚੋਣਵੇਂ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਪਹੁੰਚ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ
ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕੁਰੰਸੀ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ: ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਬਲਾਕਚੈਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਪਤੀ ਅਤੇ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਦੇ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿਵਾਦਗ੍ਰਸਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੈਂਕਾਂ, ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰੀ ਅਥਾਰਟੀਆਂ ਵਰਗੇ ਕਿਸੇ ਵਿਚੋਲੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰਬੀਆਈ) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ (ਸੀਬੀਡੀਸੀ) ਡਿਜੀਟਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਿਏਟ ਮੁਦਰਾ ਹੋਵੇਗੀ।
ਬਾਜ਼ਾਰ ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਿਆ ਬਿਟਕੁਆਇਨ, ਈਥਰਿਅਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਤੋਂ ਇਸ ਅਰਥ ਵਿਚ ਵੱਖਰਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੂਜਾ, ਸਰਕਾਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੁੱਲ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਡਿਜੀਟਲ ਰੁਪਿਆ ਭੌਤਿਕ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਰਬੀਆਈ ਦੀ ਡਿਜੀਟਲ ਕਰੰਸੀ (ਈ-ਰੁਪਏ) ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਨਕਦੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਾਂ ਇਸਨੂੰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- RBI ਅੱਜ ਲਾਂਚ ਕਰੇਗਾ Digital Currency, ਜਾਣੋ ਇਸਦੇ ਫਾਇਦੇ
