ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਚਿੰਤਾ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਕੜਾ ਦਫਤਰ ਯਾਨੀ ਕਿ ਐੱਨ. ਐੱਸ. ਓ. ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਮਦਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਗਾਊਂ ਅਨੁਮਾਨ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 'ਚ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ (GDP) ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ (INDIA ECONOMIC GROWTH) 7 ਫੀਸਦੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 'ਚ ਇਹ ਦਰ 8.7 ਫੀਸਦੀ ਸੀ। NSO ਨੇ ਇਹ ਅੰਦਾਜਾ ਵੀ ਲਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ 8 ਤੋਂ 8.5 ਫੀਸਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਨੁਮਾਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (Reserve Bank of India) ਦੇ 6.8 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅੱਗੇ ਵਧੇਗਾ: ਜੇਕਰ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ (Saudi Arabia) ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਰਹੇਗੀ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 7.6 ਫੀਸਦੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਜੁਲਾਈ-ਸਤੰਬਰ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 6.3 ਫੀਸਦੀ ਰਹੀ। ਇਹ ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ 8.7 ਫੀਸਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੀ। ਜੀਡੀਪੀ (GDP) ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਗਾਊਂ ਅਨੁਮਾਨ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਅਸਲ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਸਾਲਾਨਾ ਬਜਟ ਵੰਡ (annual budget allocation) ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿੱਤੀ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰੂਸ ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ : ਹਾਲਾਂਕਿ, NSO ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ (Russia Ukraine War) ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ ਟ੍ਰੈਕ 'ਤੇ ਹੈ। ਪਰ ਆਰਥਿਕਤਾ 'ਤੇ ਕੁਝ ਦਬਾਅ ਵੀ ਹਨ. ਮਹਿੰਗਾਈ ਉੱਚੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ 'ਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ RBI ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ (ਮਈ ਤੋਂ ਦਸੰਬਰ) ਨੀਤੀਗਤ ਦਰ 'ਚ 2.25 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੰਗ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ : ਰੇਟਿੰਗ ਏਜੰਸੀ ਆਈਸੀਆਰਏ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ (ICRA Chief Economist) ਅਦਿਤੀ ਨਾਇਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਡਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿਸ਼ਰਤ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਪੂਰੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਲਈ NSO ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਪਹਿਲੀ ਜਾਂ ਦੂਜੀ ਛਿਮਾਹੀ ਲਈ ਸੈਕਟਰ-ਵਾਰ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।"
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : 1901 ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2022 ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਸਾਲ ਰਿਹਾ: IMD
ਇੰਡੀਆ ਰੇਟਿੰਗਸ ਐਂਡ ਰਿਸਰਚ (India Ratings & Research) ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਇਕਨਾਮਿਸਟ ਸੁਨੀਲ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਨਿੱਜੀ ਅੰਤਿਮ ਖਪਤ ਖਰਚੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੀਹ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਗਾਊਂ ਅਨੁਮਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ 4,06,943 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਅੰਤਰ ਦੇਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ 31 ਮਈ, 2022 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ 2021-22 ਲਈ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਅਨੁਮਾਨ ਵਿੱਚ 2,16,842 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਕਮ ਤੋਂ ਦੁੱਗਣੀ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 'ਚ ਇਹ ਅੰਤਰ 2,38,638 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ।
ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ : ਇੰਡੀਆ ਰੇਟਿੰਗਸ ਐਂਡ ਰਿਸਰਚ (India Ratings & Research) ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਇਕਨਾਮਿਸਟ ਸੁਨੀਲ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਨਿੱਜੀ ਅੰਤਿਮ ਖਪਤ ਖਰਚੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੀਹ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਗਾਊਂ ਅਨੁਮਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ 4,06,943 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਅੰਤਰ ਦੇਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ 31 ਮਈ, 2022 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ 2021-22 ਲਈ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਅਨੁਮਾਨ ਵਿੱਚ 2,16,842 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਕਮ ਤੋਂ ਦੁੱਗਣੀ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 'ਚ ਇਹ ਅੰਤਰ 2,38,638 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ।
ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲਾਂ:
1. NSO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਥਿਰ ਕੀਮਤਾਂ (2011-12) 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ 2022-23 ਵਿੱਚ 157.60 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਸਾਲ 2021-22 ਲਈ 31 ਮਈ, 2022 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਆਰਜ਼ੀ ਅਨੁਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਜੀਡੀਪੀ 147.36 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
2. ਅਸਲ ਭਾਵ ਸਥਿਰ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਫੀਸਦੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 2021-22 ਵਿੱਚ 8.7 ਫੀਸਦੀ ਸੀ।
3. ਮੌਜੂਦਾ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਜੀਡੀਪੀ 2022-23 ਵਿੱਚ 273.08 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ 2021-22 ਲਈ ਅਸਥਾਈ ਅਨੁਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਇਹ 236.65 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
4. ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਮੌਜੂਦਾ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਜੀਡੀਪੀ (ਨਾਮਮਾਤਰ ਜੀਡੀਪੀ) ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 2021-22 ਵਿੱਚ 19.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2022-23 ਵਿੱਚ 15.4 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਅਗਾਊਂ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, 2022-23 ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 3.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।
5. ਵਪਾਰ, ਹੋਟਲ, ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ, ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 13.7 ਫੀਸਦੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ 2021-22 ਵਿੱਚ 11.1 ਫੀਸਦੀ ਸੀ।
6. ਵਿੱਤੀ, ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 2022-23 ਵਿੱਚ 6.4 ਫੀਸਦੀ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ 2021-22 ਵਿੱਚ 4.2 ਫੀਸਦੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ 11.5 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ 9.1 ਫੀਸਦੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
7. ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ, ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 2021-22 ਵਿੱਚ 12.6 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 7.9 ਫੀਸਦੀ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।
8. ਸਥਿਰ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਕੁੱਲ ਮੁੱਲ ਜੋੜ (ਜੀਵੀਏ) ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਦਰ 2022-23 ਵਿੱਚ 6.7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 8.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੀ।
