ETV Bharat / bharat

World AIDS Day: ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ ਏਡਜ਼

ਏਡਜ਼ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ ਹੈ, ਜੋ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਐੱਚਆਈਵੀ ਏਡਜ਼ (ਐਕਵਾਇਰਡ ਇਮਯੂਨੋਡਫੀਸ਼ੈਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ) ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

World AIDS Day: ਆਏ ਜਾਣੀਏ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ ਏਡਜ਼
World AIDS Day: ਆਏ ਜਾਣੀਏ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ ਏਡਜ਼
author img

By

Published : Nov 30, 2021, 6:00 AM IST

Updated : Dec 1, 2021, 6:43 AM IST

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1988 ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਰ ਸਾਲ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹੁੰਗਾਰੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਹਰ ਸਾਲ 1 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕ ਐੱਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਜੀ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਮਰਥਨ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਏਡਜ਼-ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਏਡਜ਼ ਕੀ ਹੈ?

ਏਡਜ਼ ਇਕ ਜਾਨਲੇਵਾ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਚ ਸਮ੍ਹਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਬਹੁਤ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।

ਏਡਜ਼ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ 'ਐਕੁਆਇਰਡ ਇਮਿਊਨ ਡੈਫੀਸਿਐਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ'(The full name of AIDS is Acquired Immune Deficiency Syndrome) ਹੈ। ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਨਾਮੁਰਾਦ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੱਸੀ ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ 1981 'ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਖੇ ਲੱਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਲਗਪਗ 8 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਿਊਐੱਚਓ) ਦੀ ਇਕ ਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ 1,40,000 ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ 'ਚ ਏਡਜ਼ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਬਣ ਗਈ, ਜੋ ਮੌਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਏਡਜ਼ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ ਹੈ, ਜੋ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਐੱਚਆਈਵੀ ਏਡਜ਼ (ਐਕਵਾਇਰਡ ਇਮਯੂਨੋਡਫੀਸ਼ੈਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ) ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਜਾਂ ਐਕਵਾਇਰਡ ਇਮਯੂਨੋ ਡੈਫੀਸ਼ੈਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਹਿਊਮਨ ਇਮਯੂਨੋਡਫੀਸ਼ੈਂਸੀ ਵਾਇਰਸ (ਐਚਆਈਵੀ) ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 2019 ਵਿੱਚ 38,000,000 ਲੋਕ HIV ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ, 1,700,000 ਲੋਕ ਨਵੇਂ HIV ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ 690,000 ਲੋਕ 2019 ਵਿੱਚ HIV-ਸਬੰਧਤ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।

ਐੱਚਆਈਵੀ ਅਤੇ ਏਡਜ਼ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ

ਇਸ ਨੂੰ ਜੋੜਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਐਕੁਆਇਰਡ ਇਮਯੂਨੋਡਫੀਸ਼ੀਐਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ (ਏਡਜ਼) ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜੋ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਨਤ ਪੜਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਨੂੰ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਕੈਂਸਰਾਂ, ਲਾਗਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਏਡਜ਼ ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ. ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ?

ਐਕਵਾਇਰਡ ਇਮਯੂਨੋਡਫੀਸ਼ੀਐਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ (ਏਡਜ਼) ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜੋ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਨਤ ਪੜਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਨਲੇਵਾ ਕੈਂਸਰਾਂ ਜਾਂ "ਅਵਸਰਵਾਦੀ ਲਾਗਾਂ" ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੁਆਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਪਹਿਲਾਂ ਐਂਟੀਰੇਟਰੋਵਾਇਰਲ ਥੈਰੇਪੀ (ਏਆਰਟੀ) ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਗਈ। ਹੁਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਏਆਰਟੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਐੱਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੇ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਏਡਜ਼ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਵਧਦੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਐੱਚਆਈਵੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੇ ਲੱਛਣ

WHO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਲੱਛਣ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਕਿ ਉਹ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹਨ। ਕੁਝ ਨੂੰ ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਧੱਫੜ ਅਤੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼ ਸਮੇਤ ਇਨਫਲੂਐਂਜ਼ਾ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਕਰਮਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਬਿਮਾਰੀ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਲੱਛਣ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਜੀਆਂ ਲਿੰਫ ਨੋਡਸ, ਭਾਰ ਘਟਣਾ, ਬੁਖਾਰ, ਦਸਤ ਅਤੇ ਖੰਘ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਐੱਚਆਈਵੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਦੂਜੀਆਂ ਲਾਗਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਲੋਕ ਟੀਬੀ (ਟੀਬੀ), ਕ੍ਰਿਪਟੋਕੋਕਲ ਮੈਨਿਨਜਾਈਟਿਸ, ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਅਤੇ ਲਿਮਫੋਮਾ ਅਤੇ ਕਾਪੋਸੀ, ਸਾਰਕੋਮਾ ਵਰਗੀਆਂ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀ ਜਾਨਲੇਵਾ ਬੀਮਾਰੀ ਵੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

HIV ਦਾ ਇਲਾਜ

HIV ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਐਂਟੀਰੇਟ੍ਰੋਵਾਇਰਲ ਇਲਾਜ (ਏ.ਆਰ.ਟੀ.) ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ, ਜਣੇਪੇ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਕੇ।

ਇਹ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਐਂਟੀਰੇਟਰੋਵਾਇਰਲ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਔਰਤ ਜਾਂ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਥੀ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ. ਦੀ ਲਾਗ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰੋਫਾਈਲੈਕਸਿਸ ਐੱਚਆਈਵੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਐਂਟੀਰੇਟਰੋਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੈ। ਸਰਿੰਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਖੂਨ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਡਰੱਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਟੀਕੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਘਾਤਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਐੱਚਆਈਵੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਐਂਟੀਰੇਟਰੋਵਾਇਰਲ ਥੈਰੇਪੀ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵੱਧ ਦਵਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਏ.ਆਰ.ਟੀ. ਨਾਲ ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ. ਪ੍ਰਭਾਵ ਖਤਮ ਹੋਣ ਜਾਂ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਟੁੱਟ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਵਾਈ ਦਾ ਕੋਰਸ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਏਡਜ਼ ਦੇ ਅੰਕੜੇ

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਭਾਰਤ ਐਚਆਈਵੀ ਮੁਤਾਬਕ 2017 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, 15 ਤੋਂ 49 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ 0.22% ਫੀਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।

2017 ਵਿੱਚ, ਬਾਲਗ਼ ਐਚਆਈਵੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦਾ 0.25% ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ 0.25% ਜਦੋਂ ਕਿ ਔਰਤਾਂ 0.19% ਏਡਜ਼ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹਨ। 2001 ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 0.38% ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ 2007 ਵਿੱਚ 0.34% ਸੀ। 2015 ਵਿੱਚ 0.28% ਅਤੇ 0.26% ਅਤੇ 2017 ਵਿੱਚ 0.22 % ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ 1990 ਤੋਂ 2017 ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਐਚ.ਆਈ.ਵੀ. 2017 ਵਿੱਚ, ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ / ਏਡਜ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 2.04% ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਨੀਪੁਰ ਵਿੱਚ 1.43%, ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 1.15%, ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿੱਚ 0.70%, ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ 0.63% ਪੀੜਤ ਸੀ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ 0.47%, ਗੋਆ ਵਿੱਚ 0.42%, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ 0.33%, ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 0.30% ਸੰਕਰਮਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ 0.22% ਲੋਕ ਐਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹਨ ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 0.22 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2017 ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 21.40 ਲੱਖ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਗਿਣਤੀ 15 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 0.61 ਲੱਖ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 15 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ 8.79 ਲੱਖ ਹੈ।

ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਕੁਲ ਫੀਸਦੀ ਵੰਡ

ਭਾਰਤ ਵਿਚ 2017 ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 87.58 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਐਚਆਈਵੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸੰਕਰਮਣ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। 1995 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਐਚਆਈਵੀ ਸੰਕਰਮਣਾਂ ਵਿੱਚ 85% ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ 2010-2017 ਦੇ ਵਿੱਚ 27% ਵਧੀ ਹੈ।

2017 ਵਿੱਚ, ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਦੇ 40% ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਅਸਾਮ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਅਤੇ ਮੇਘਾਲਿਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਵਾਇਰਸ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਾਲਾਨਾ ਨਵੇਂ ਐਚਆਈਵੀ ਸੰਕਰਮਣ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਵੀ ਨਿਰੰਤਰ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਿਛਲੇ 7 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਮਨੀਪੁਰ, ਦਿੱਲੀ, ਛੱਤੀਸਗੜ ਅਤੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 10% ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਬਿਹਾਰ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਗੁਜਰਾਤ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ 10 ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਾਲਾਨਾ ਨਵੇਂ ਐਚਆਈਵੀ ਸੰਕਰਮਾਂ ਦਾ 71% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ।

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1988 ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਰ ਸਾਲ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹੁੰਗਾਰੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਹਰ ਸਾਲ 1 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕ ਐੱਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਜੀ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਮਰਥਨ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਏਡਜ਼-ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਏਡਜ਼ ਕੀ ਹੈ?

ਏਡਜ਼ ਇਕ ਜਾਨਲੇਵਾ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਚ ਸਮ੍ਹਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਬਹੁਤ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।

ਏਡਜ਼ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ 'ਐਕੁਆਇਰਡ ਇਮਿਊਨ ਡੈਫੀਸਿਐਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ'(The full name of AIDS is Acquired Immune Deficiency Syndrome) ਹੈ। ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਨਾਮੁਰਾਦ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੱਸੀ ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ 1981 'ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਖੇ ਲੱਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਲਗਪਗ 8 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਿਊਐੱਚਓ) ਦੀ ਇਕ ਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ 1,40,000 ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ 'ਚ ਏਡਜ਼ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਬਣ ਗਈ, ਜੋ ਮੌਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਏਡਜ਼ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ ਹੈ, ਜੋ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਐੱਚਆਈਵੀ ਏਡਜ਼ (ਐਕਵਾਇਰਡ ਇਮਯੂਨੋਡਫੀਸ਼ੈਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ) ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਏਡਜ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਜਾਂ ਐਕਵਾਇਰਡ ਇਮਯੂਨੋ ਡੈਫੀਸ਼ੈਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਹਿਊਮਨ ਇਮਯੂਨੋਡਫੀਸ਼ੈਂਸੀ ਵਾਇਰਸ (ਐਚਆਈਵੀ) ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 2019 ਵਿੱਚ 38,000,000 ਲੋਕ HIV ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ, 1,700,000 ਲੋਕ ਨਵੇਂ HIV ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ 690,000 ਲੋਕ 2019 ਵਿੱਚ HIV-ਸਬੰਧਤ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।

ਐੱਚਆਈਵੀ ਅਤੇ ਏਡਜ਼ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ

ਇਸ ਨੂੰ ਜੋੜਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਐਕੁਆਇਰਡ ਇਮਯੂਨੋਡਫੀਸ਼ੀਐਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ (ਏਡਜ਼) ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜੋ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਨਤ ਪੜਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਏਡਜ਼ ਨੂੰ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਕੈਂਸਰਾਂ, ਲਾਗਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਏਡਜ਼ ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ. ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ?

ਐਕਵਾਇਰਡ ਇਮਯੂਨੋਡਫੀਸ਼ੀਐਂਸੀ ਸਿੰਡਰੋਮ (ਏਡਜ਼) ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜੋ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਨਤ ਪੜਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਨਲੇਵਾ ਕੈਂਸਰਾਂ ਜਾਂ "ਅਵਸਰਵਾਦੀ ਲਾਗਾਂ" ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੁਆਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਪਹਿਲਾਂ ਐਂਟੀਰੇਟਰੋਵਾਇਰਲ ਥੈਰੇਪੀ (ਏਆਰਟੀ) ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਗਈ। ਹੁਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਏਆਰਟੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਐੱਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੇ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਏਡਜ਼ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਵਧਦੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਐੱਚਆਈਵੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੇ ਲੱਛਣ

WHO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਲੱਛਣ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਕਿ ਉਹ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹਨ। ਕੁਝ ਨੂੰ ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਧੱਫੜ ਅਤੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼ ਸਮੇਤ ਇਨਫਲੂਐਂਜ਼ਾ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਕਰਮਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਬਿਮਾਰੀ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਲੱਛਣ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਜੀਆਂ ਲਿੰਫ ਨੋਡਸ, ਭਾਰ ਘਟਣਾ, ਬੁਖਾਰ, ਦਸਤ ਅਤੇ ਖੰਘ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਐੱਚਆਈਵੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਦੂਜੀਆਂ ਲਾਗਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਲੋਕ ਟੀਬੀ (ਟੀਬੀ), ਕ੍ਰਿਪਟੋਕੋਕਲ ਮੈਨਿਨਜਾਈਟਿਸ, ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਅਤੇ ਲਿਮਫੋਮਾ ਅਤੇ ਕਾਪੋਸੀ, ਸਾਰਕੋਮਾ ਵਰਗੀਆਂ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀ ਜਾਨਲੇਵਾ ਬੀਮਾਰੀ ਵੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

HIV ਦਾ ਇਲਾਜ

HIV ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਐਂਟੀਰੇਟ੍ਰੋਵਾਇਰਲ ਇਲਾਜ (ਏ.ਆਰ.ਟੀ.) ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ, ਜਣੇਪੇ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਕੇ।

ਇਹ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਐਂਟੀਰੇਟਰੋਵਾਇਰਲ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਔਰਤ ਜਾਂ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਥੀ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ. ਦੀ ਲਾਗ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰੋਫਾਈਲੈਕਸਿਸ ਐੱਚਆਈਵੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਐਂਟੀਰੇਟਰੋਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੈ। ਸਰਿੰਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਖੂਨ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਡਰੱਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਟੀਕੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਘਾਤਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਐੱਚਆਈਵੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਐਂਟੀਰੇਟਰੋਵਾਇਰਲ ਥੈਰੇਪੀ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵੱਧ ਦਵਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਏ.ਆਰ.ਟੀ. ਨਾਲ ਐੱਚ.ਆਈ.ਵੀ. ਪ੍ਰਭਾਵ ਖਤਮ ਹੋਣ ਜਾਂ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਟੁੱਟ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਵਾਈ ਦਾ ਕੋਰਸ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਏਡਜ਼ ਦੇ ਅੰਕੜੇ

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਭਾਰਤ ਐਚਆਈਵੀ ਮੁਤਾਬਕ 2017 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, 15 ਤੋਂ 49 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ 0.22% ਫੀਸਦੀ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।

2017 ਵਿੱਚ, ਬਾਲਗ਼ ਐਚਆਈਵੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦਾ 0.25% ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ 0.25% ਜਦੋਂ ਕਿ ਔਰਤਾਂ 0.19% ਏਡਜ਼ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹਨ। 2001 ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 0.38% ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ 2007 ਵਿੱਚ 0.34% ਸੀ। 2015 ਵਿੱਚ 0.28% ਅਤੇ 0.26% ਅਤੇ 2017 ਵਿੱਚ 0.22 % ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ 1990 ਤੋਂ 2017 ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਐਚ.ਆਈ.ਵੀ. 2017 ਵਿੱਚ, ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ / ਏਡਜ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 2.04% ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਨੀਪੁਰ ਵਿੱਚ 1.43%, ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 1.15%, ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿੱਚ 0.70%, ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ 0.63% ਪੀੜਤ ਸੀ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ 0.47%, ਗੋਆ ਵਿੱਚ 0.42%, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ 0.33%, ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 0.30% ਸੰਕਰਮਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ 0.22% ਲੋਕ ਐਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹਨ ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 0.22 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2017 ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 21.40 ਲੱਖ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਗਿਣਤੀ 15 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 0.61 ਲੱਖ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 15 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ 8.79 ਲੱਖ ਹੈ।

ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਕੁਲ ਫੀਸਦੀ ਵੰਡ

ਭਾਰਤ ਵਿਚ 2017 ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 87.58 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਐਚਆਈਵੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸੰਕਰਮਣ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। 1995 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਐਚਆਈਵੀ ਸੰਕਰਮਣਾਂ ਵਿੱਚ 85% ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ 2010-2017 ਦੇ ਵਿੱਚ 27% ਵਧੀ ਹੈ।

2017 ਵਿੱਚ, ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਦੇ 40% ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਅਸਾਮ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਅਤੇ ਮੇਘਾਲਿਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਵਾਇਰਸ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਾਲਾਨਾ ਨਵੇਂ ਐਚਆਈਵੀ ਸੰਕਰਮਣ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਐਚਆਈਵੀ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਵੀ ਨਿਰੰਤਰ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਿਛਲੇ 7 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਮਨੀਪੁਰ, ਦਿੱਲੀ, ਛੱਤੀਸਗੜ ਅਤੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 10% ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਬਿਹਾਰ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਗੁਜਰਾਤ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ 10 ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਾਲਾਨਾ ਨਵੇਂ ਐਚਆਈਵੀ ਸੰਕਰਮਾਂ ਦਾ 71% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ।

Last Updated : Dec 1, 2021, 6:43 AM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.