ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਕੁਰਬਾਨੀ (ਕੁਰਬਾਨੀ) ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਬਦ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਚੌੜਾਈ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਏਨਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਂਦ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਜਿੰਨਾ ਹੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿੰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕੁਰਬਾਨੀ ਹਰ ਕਾਲ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਪੂਜਾ (ਭਗਤੀ) ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਵਿਚ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸੂਤਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਹਜ਼ਰਤ ਆਦਮ (ਅਲਾਇ) ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਕਦੇ ਟੁੱਟਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ। ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਰਸਤੇ ਦੀ ਰਾਖ ਨੂੰ ਛੁਡਾਇਆ ਹੈ। ਕਿੰਨੇ ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਗੁਜ਼ਾਰੀ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਪੂਜਾ-ਪਾਠ ਚਲਦੇ ਰਹੇ, ਸਾਰੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਚਲਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ, ਸਦੀਆਂ ਬੀਤ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਪ੍ਰਥਾ ਦਾ ਸਦੀਵੀ ਅਤੇ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਅਜੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨਾ ਬਾਕੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਭੇਦ ਅਤੇ ਤੱਥਾਂ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ।
ਸਮੇਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਰੱਬੀ ਰਹਿਮਤ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨੇੜੇ ਸੀ। ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਚਮਕਣ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹਨ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਜੋ ਇਸ ਮਹਾਨ ਟੀਚੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁਝ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਵੇ। ਜੇਕਰ ਆਭਾਸੀ ਪਿਆਰ ਦੇ ਪਰਦੇ ਉਸ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਅਸਲ ਪਿਆਰ ਦੀ ਗਰਮੀ ਅੱਗੇ ਪਿਘਲ ਜਾਵੇ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਰਬ ਕੀ ਬਾਰਗਾਹ (ਰੱਬ ਦੇ ਰਾਹ) ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਵੇ।
ਇਸ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹਨ ਲਈ ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ ਜੋ ਸਾਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਕਲ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਅੱਲ੍ਹਾ ਤਾਅਲਾ ਨੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਅੰਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਅਜਿਹਾ ਅਨੋਖਾ ਅਤੇ ਅਦਭੁਤ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਸਿਆਣਪ ਨਾ ਪਹੁੰਚ ਸਕੀ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। ਜੇਕਰ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਮਹਾਨ ਅਤੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਕੰਮ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗ਼ੁਲਾਮੀ, ਆਗਿਆਕਾਰੀ, ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਪਿਆਰ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਸੀ।
ਇਹ ਹਜ਼ਰਤ ਇਬਰਾਹੀਮ (ਅਲਾਈ) ਦਾ ਦਿਲ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੀਮਤੀ ਪੂੰਜੀ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭੂ (ਰੱਬ) ਅੱਗੇ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤੁਸੀਂ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੂਜਾ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੇ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।
ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਹਬ ਦੀ ਪਤਨੀ ਹਜ਼ਰਤ ਆਇਸ਼ਾ ਸਿੱਦੀਕਾ (ਰਜ਼ੀਆਲਾਹੂ ਅਨਹੂ) ਨੇ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਦੂਤ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹੀ ਵਸੱਲਮ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੂੰ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਰਬਾਨੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਈ ਕੰਮ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਪੂਜਾ ਦੀ ਪੂਰੀ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਫਲਸਫਾ ਤਿਆਗ ਹੈ।
ਈਦ-ਉਲ-ਅਜ਼ਹਾ ਕੀ ਹੈ ? ਈਦ-ਉਲ-ਅਜ਼ਹਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹਜ਼ਰਤ ਇਬਰਾਹੀਮ (ਪੈਗੰਬਰ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਘਟਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਬਲੀਦਾਨ ਦਾ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਦਿਨ ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੇ ਹਜ਼ਰਤ ਇਬਰਾਹਿਮ (ਅਲਾਈ) ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰੀ ਚੀਜ਼ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਹਜ਼ਰਤ ਇਬਰਾਹੀਮ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਇਸਮਾਇਲ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਬਲੀ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰਾ ਸੀ। ਹਜ਼ਰਤ ਇਬਰਾਹਿਮ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੂਤ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਥਾਂ ਡੂੰਬਾ (ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਬੱਕਰਾ) ਲਿਆਇਆ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਈਦ ਉਲ ਅਜ਼ਹਾ ਜਾਂ ਬਕਰੀਦ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ।
