ਓਡੀਸ਼ਾ: ਸਾਂਤੀ ਸਤੂਪ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਪੀਠ (ਯਾਦਗਾਰ) ਸਾਨੂੰ ਲੂਣ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਇੰਚੁਡੀ ਪਿੰਡ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਗਾਂਧੀਜੀ ਦੇ ਸੱਦੇ 'ਤੇ, ਆਚਾਰੀਆ ਹਰਿਹਰ ਦਾਸ, ਗੋਪਬੰਧੂ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਹਿਤਾਬ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸਮੂਹ ਨੇ ਕਟਕ ਦੇ ਸਵਰਾਜ ਆਸ਼ਰਮ ਤੋਂ ਪੈਦਲ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 12 ਅਪ੍ਰੈਲ 1930 ਨੂੰ ਬਾਲਾਸੌਰ ਪਹੁੰਚੇ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੰਚੁਡੀ ਵਿਖੇ ਨਮਕ ਕਾਨੂੰਨ ਤੋੜਿਆ। ਨਮਕ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਈ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿੀਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੋਰਸ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ। ਲੂਣ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਵੀ ਪੁਲਿਸ ਫੋਰਸ ਵੱਲੋਂ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਗਏ।
ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਸਰਬੇਸਵਰ ਦਾਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਂਡੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਇੰਚੁਡੀ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ। ਆਚਾਰੀਆ ਹਰੀਹਰ ਅਤੇ ਗੋਪਬੰਧੂ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਮੂਹ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ। ਰਮਾਦੇਵੀ, ਮਾਲਤੀ ਚੌਧਰੀ, ਸੁਭਦਰਾ ਮਹਾਤਾਬ, ਕੋਕਿਲਾ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਣੀ ਦੇਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਹਿਲਾ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਮਕ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਾੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਲੂਣ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਖੰਤਪਦਾ ਤੋਂ ਨੀਲਾਗਿਰੀ ਗਏ ਸਨ।
ਖੋਜਕਰਤਾ ਡਾ. ਅਰਵਿੰਦ ਗਿਰੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੰਚੁਡੀ ਵਿਖੇ ਲੂਣ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਡਾਂਡੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਸੱਦੇ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਗੋਪਬੰਧੂ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸਮੂਹ ਨੇ ਕਟਕ ਤੋਂ ਪੈਦਲ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਚਾਰੀਆ ਹਰਿਹਰ ਨੇ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: 19 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ
ਬਾਲਾਸੋਰ ਵਿੱਚ ਇੰਚੁੜੀ ਦੇ ਲੂਣ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਡਾਂਡੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੰਨ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਜਿੱਥੇ ਲੂਣ ਕਾਨੂੰਨ ਤੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਠੋਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹੀਆਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਟਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖਤਮ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ 2003 ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੈਰ -ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਸਹੀ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਘਾਟ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇੰਚੁਡੀਵਾਸੀ ਸ੍ਰੀਕਾਂਤ ਬੈਰਿਕ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਤੀਪਦਾ ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਨਮਕ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਸ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਨਮਕ ਯਾਦਗਾਰੀ ਥੰਮ੍ਹ ਸੀ ਜੋ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਟਾਵ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖਸਤਾ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਯਾਦਗਾਰ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੌਮੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵਾਲੇ ਵਿਰਾਸਤੀ ਸਥਾਨ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕੀਤੇ ਸਾਰੇ ਵਾਅਦੇ ਖੋਖਲੇ ਸਾਬਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, 12 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਡਾਂਡੀ ਮਾਰਚ ਦੇ 91 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ 'ਤੇ 'ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਅਮ੍ਰਿਤ ਮਹੋਤਸਵ' ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ 75ਵੀਂ ਵਰੇਗੰਢ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 12 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਹੋਈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ‘ਲੋਕ ਲਹਿਰ’ ਵਜੋਂ ਮਨਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ‘ਆਜਾਦੀ ਦੇ ਅਮ੍ਰਿਤ ਮਹੋਤਸਵ’ ਦੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧ-ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਲਬਨ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਪੀਠ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਿੱਧੀ ਰੇਖਾ ਬੰਨਣਗੇ, ਪਰ ਬਾਕੀ ਸਾਲ ਲਈ, ਇਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਤੀਤ ਦੀ ਇੱਕ ਭੁੱਲ ਗਈ ਯਾਦਗਾਰ ਹੈ। ਇੰਚੁਡੀ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰੀ ਥਾਂ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਅਜੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਵਿਦੁਰਾਸ਼ਵਥ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਅਤੇ ਝੰਡੇ ਦੇ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
