ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਅਕਸ ਕਦੇ ਵੀ ਚੰਗੇ ਰਣਨੀਤੀਕਾਰ ਵਰਗਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਇੱਕ ਮੱਧਮ ਤੇਜ਼ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ ਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਤਾਕਤ ਵਿਕਟ ਤੋਂ ਵਿਕਟ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਪਿਚ 'ਤੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਟੰਪ ਨੂੰ ਸਰਲ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਚਿੱਤਰ ਕਿੰਨਾ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਕਿੰਨਾ ਘੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਇਸ 'ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬਿਹਾਰ 'ਚ ਨਿਤੀਸ਼ ਦਾ ਅਕਸ ਵਿਕਾਸ ਪੁਰਸ਼ ਵਰਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ (Bihar Politics Crisis) ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਦੋ ਵਾਰ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ‘ਵਿਕਟ ਟੂ ਵਿਕਟ’ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ‘ਆਊਟ ਸਵਿੰਗ’ ਅਤੇ ‘ਇਨ ਸਵਿੰਗ’ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2014 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲੋਂ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਕੇ ਮਹਾਗਠਜੋੜ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। 2017 ਵਿਚ, 2019 ਲੋਕ ਸਭਾ ਤੋਂ ਡੇਢ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਮਹਾਗਠਜੋੜ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ 2024 ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਨਤਾ ਦਲ (ਮਹਾਂਗਠਬੰਧਨ) ਵੱਲ 'ਝੂਲੇ' ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
2013 'ਚ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ 'ਆਊਟ ਸਵਿੰਗ' ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਦਾ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ ਤਤਕਾਲੀ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁਸ਼ੀਲ ਮੋਦੀ ਸਮੇਤ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਦੋਂ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ( nitish kumar resigned) ਬਾਹਰੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਨਤਾ ਦਲ ਨੇ ਸਮਰਥਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸਰਕਾਰ ਚਲਦੀ ਰਹੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 2014 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮੋਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਜੀਤਨ ਰਾਮ ਮਾਂਝੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਏ। ਬਾਜ਼ 'ਚ ਕੁਝ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੀਤਨ ਰਾਮ ਮਾਂਝੀ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। 22 ਫਰਵਰੀ 2015 ਨੂੰ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਚੌਥੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ।
2017 ਵਿੱਚ ਨਿਤੀਸ਼ ਆਰਜੇਡੀ ਨਾਲ (Bihar Politics Crisis) ਮਿਲ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਲਾਲੂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਤੇਜਸਵੀ ਯਾਦਵ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਤੇਜ ਪ੍ਰਤਾਪ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ, ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ ਆਰਜੇਡੀ ਨੂੰ 'ਆਊਟ-ਸਵਿੰਗ' ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਭਾਈਵਾਲੀ ਬਣਾਈ। ਉਦੋਂ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ ਰਾਜਪਾਲ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਕੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਭੰਗ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ।
ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਨਿਤੀਸ਼ ਦਾ ਆਪਣੇ ਗਠਜੋੜ ਤੋਂ ਮੋਹ ਭੰਗ ਉਦੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਨੇੜੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ 2014 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2013 ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਤੋੜ ਲਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ 2017 ਵਿਚ, ਉਹ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਡੇਢ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਾਂ ਗਠਜੋੜ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਜੁਟੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਤਾਂ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਆਰਜੇਡੀ ਇਸ ਮੌਕੇ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਸੱਤ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ : ਉਹ 3 ਮਾਰਚ 2000 ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬਿਹਾਰ (nitish kumar resigned) ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਸਨ ਪਰ ਬਹੁਮਤ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 7 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ 10 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। 2005 ਵਿੱਚ, ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਪੂਰਨ ਬਹੁਮਤ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ। ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ 24 ਨਵੰਬਰ 2005 ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਕੇ 24 ਨਵੰਬਰ 2010 ਤੱਕ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ। ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ 2010 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਵੀ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 26 ਨਵੰਬਰ 2010 ਨੂੰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲੀ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, 2014 ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ, ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ 17 ਮਈ 2014 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਜੇਡੀਯੂ ਦੇ ਜੀਤਨ ਰਾਮ ਮਾਂਝੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ। ਜੀਤਨ ਰਾਮ ਮਾਂਝੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। 22 ਫਰਵਰੀ 2015 ਨੂੰ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਚੌਥੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ। ਉਹ 19 ਨਵੰਬਰ 2015 ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਹੇ। 2015 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਮਹਾਂ ਗਠਜੋੜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।
ਚੋਣ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ 20 ਨਵੰਬਰ 2015 ਨੂੰ ਪੰਜਵੀਂ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਰਜੇਡੀ ਨੂੰ ਅੱਧ ਵਿਚਾਲੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 26 ਜੁਲਾਈ 2017 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਨਤਾ ਦਲ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਆ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 27 ਜੁਲਾਈ 2017 ਨੂੰ ਛੇਵੀਂ ਵਾਰ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। 2020 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਐਨਡੀਏ ਨੂੰ ਬਹੁਮਤ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਗਠਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ 13 ਨਵੰਬਰ 2020 ਨੂੰ ਰਾਜਪਾਲ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਅਸਤੀਫਾ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਗਠਨ ਤੱਕ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਰਹਿਣਗੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Bihar Politics Live Updates: ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਰਾਜਪਾਲ ਫੱਗੂ ਚੌਹਾਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਕੇ ਦਿੱਤਾ ਅਸਤੀਫਾ
