Lithium Mines: ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਲਿਥੀਅਮ ਭੰਡਾਰ, ਰਿਆਸੀ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਤੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦੀ ਮੰਗ

ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਰਿਆਸੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਲਿਥੀਅਮ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਭੰਡਾਰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇਕ ਗੇਮ ਚੇਂਜਰ ਵਜੋਂ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਹੀ, ਹੁਣ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਲਿਥੀਅਮ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਰਿਆਸੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਲਾਲ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਲਿਥੀਅਮ ਭੰਡਾਰ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਾ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਟੋਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਗੇਮ ਚੇਂਜਰ ਵੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਲਿਥੀਅਮ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਦਰਾਮਦ: ਦਰਅਸਲ, ਲਿਥੀਅਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਇਨ ਬੈਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਗ੍ਰੀਨ ਊਰਜਾ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ, ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਸਮੇਤ ਕਈ ਉਪਕਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਥੀਅਮ, ਨਿੱਕਲ ਅਤੇ ਕੋਬਾਲਟ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਤੋਂ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਟੋਰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਗੇਮ ਚੇਂਜਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਹੁਣ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਮਿਲਿਆ ਲਿਥੀਅਮ ਭੰਡਾਰ: ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਇਸ ਸਟੋਰ ਦੇ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਚੰਗੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਜਾਗੀ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਇੱਥੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਲਈ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇਵੇ। ਉਸ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਵਸੇ 335 ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣ।

11 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤ: ਖਾਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਨ੍ਹਾਂ 51 ਖਣਿਜ ਬਲਾਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 5 ਬਲਾਕ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੋਟਾਸ਼, ਮੋਲੀਬਡੇਨਮ, ਬੇਸ ਧਾਤੂਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਇਹ ਧਾਤਾਂ 11 ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ , ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ (UT), ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਗੁਜਰਾਤ, ਝਾਰਖੰਡ, ਕਰਨਾਟਕ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।'

ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਟਾਪ ਲਿਥੀਅਮ ਖਾਨ ਕੰਪਨੀਆਂ:-

NALCO: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਟਿਡ ਭਾਵ ਨਾਲਕੋ ਵਿੱਚ 51.28% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। NALCO 1989 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਮੈਟਲ ਐਕਸਚੇਂਜ ਨਾਲ ਰਜਿਸਟਰ ਹੋ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੰਪਨੀ ਬਣ ਗਈ।

ਮਿਨਰਲ ਐਕਸਪਲੋਰੇਸ਼ਨ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ: ਮਿਨਰਲ ਐਕਸਪਲੋਰੇਸ਼ਨ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1972 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 1,593 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2022 ਤੱਕ 1.96 ਲੱਖ ਟਨ ਖਣਿਜ ਅਤੇ ਧਾਤ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।

HCL (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਕਾਪਰ ਲਿਮਿਟੇਡ) : ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਕਾਪਰ ਲਿਮਿਟੇਡ ਵੀ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 1967 ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕੰਪਨੀ ਮਾਈਨਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲਾਭਕਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਧਿਆਨ ਵੇਚਦਾ ਹੈ। ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਲਿਥੀਅਮ ਦਾ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਭੰਡਾਰ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਠੇਕੇ 'ਤੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਲਈ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਲਿਥੀਅਮ ਦੀ ਮਾਈਨਿੰਗ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਇਹ ਕੰਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦੇਵੇਗੀ। ()