ਤਿਰੁਵਨੰਤਪੁਰਮ : ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ (Corona epidemic) ਦੇ ਵਿੱਚ ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਫੈਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਨਿਪਾਹ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਮਾਮਲਾ ਕੋਝੀਕੋਡ 2018 ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ 2019 ਵਿੱਚ ਕੌਚੀ ਵੱਲੋਂ ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ ਕੋਝੀਕੋਡ ਵੱਲੋਂ ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ (Nipah virus) ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਨਿਪਾਹ ਨਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ 22 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।ਉਥੇ ਹੀ ਹੁਣੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸੋਰਸ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਪੂਰੇ ਮਾਮਲੇ ਉੱਤੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਜੈਵ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਸ੍ਰੀ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।
ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ 2018 ਵਿੱਚ ਕੋਝੀਕੋਡ ਵਿੱਚ ਪੇਰਾਮਬਰਾ (Perambra) ਦੇ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਬਿਥ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਸਨ। ਫਿਰ ਸਬਿਥ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਏ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਫਲ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਚਮਗਿੱਦੜ ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਵਾਹਕ ਅਤੇ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਸ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਮਗਿੱਦੜਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਪਾਈ ਗਈ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚਮਗਿੱਦੜ ਵਿਚੋ ਨਿਕਲੇ ਵਾਇਰਸ ਨੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਣ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਸਰੋਤ ਤੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੀੜਤ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਰਿਸਰਚ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਸਿਹਤ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ ਨਿਪਾਹ
ਨਿਪਾਹ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਮਾਮਲੇ ਨੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਚੁਨੌਤੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੇਰਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਕੋਵਿਡ-19 ਸੰਕਰਮਣ ਨਾਲ ਨਿੱਬੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਿਪਾਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਵਾਇਰਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਹੈ।
ਲੱਛਣ
ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰਦਰਦ, ਚੱਕਰ ਆਉਣਾ, ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਆਦਿ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਖੰਘ , ਢਿੱਡ ਦਰਦ, ਜੀ ਮਚਲਾਣਾ, ਉਲਟੀ, ਥਕਾਣ ਅਤੇ ਧੁੰਧਲਾ ਵਿਖਾਈ ਪੜਨਾ ਵੀ ਕਈ ਰੋਗੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਮਿਆਦ
ਮਨੁੱਖ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਬਾਅਦ 4 ਤੋਂ 14 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੱਛਣ ਵਿਖਾਈ ਪੈਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸ ਮਿਆਦ 21 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਲੱਛਣ ਵਿੱਖਣ ਦੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਰੋਗੀ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਇਰਸ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਉਥੇ ਹੀ ਲੱਛਣ ਵਿੱਖਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂੱਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਫੈਲਰਦਾ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਵਧਾਨੀ ਦੀ ਲੋੜ
ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਰੋਗ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਫਲ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਚਮਗਿੱਦੜ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲ ਫੈਲਰਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚਮਗਿੱਦੜਾਂ ਦੀ ਹਾਜਰੀ ਵਲੋਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚਮਗਿੱਦੜ ਦੁਆਰਾ ਕੱਟੇ ਗਏ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਵਲੋਂ ਬਚਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੇਲਾ ਚਮਗਿੱਦੜਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰਾ ਭੋਜਨ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਲਾ ਦੇ ਸੇਵਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜੀਆਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਧੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਾਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪਕਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਕਿ ਨਿਪਾਹ ਵੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੋਗੀਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਗੀਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਵਿਚ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨਣਾ, ਸਮਾਜਕ ਦੂਰ ਅਤੇ ਹੱਥ ਵਾਰ ਵਾਰ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਨਿਪਾਹ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰੋਗ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ
ਆਰ.ਟੀ.ਪੀ.ਸੀ.ਆਰ ਟੈਸਟ ਦੇ ਜਰੀਏ ਨਿਪਾਹ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ ਗਲੇ ਅਤੇ ਨੱਕ ਜਾਂ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਦਰਵ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਸਵਾਬ ਦਾ ਵਰਤੋ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਦਾ ਕਰੀਏ ਪਾਲਣ
ਨਿਪਾਹ ਦੇ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਨਿਪਾਹ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਅਰਥੀ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕਰਦੇ ਸਮਾਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਅਰਥੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੀ ਪੀ ਈ ਕਿੱਟ ਪਹਿਨਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੁਨਿਸਚਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਣ। ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਦੇਹ ਨੂੰ ਛੁਹਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨਣ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡਿਸਟੈਸਿੰਗ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣਾ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੋਝੀਕੋਡ ਵਿੱਚ ਲੱਛਣਾਂ ਵਾਲੇ 8 ਆਦਮੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕੜੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 251 ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 32 ਵਿਅਕਤੀ ਹਾਈ ਰਿਸਕ ਕੈਟੇਗਰੀ ਵਿੱਚ ਹਨ।
