ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਰੂਸ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਸੰਕਟ 'ਤੇ ਮਾਸਕੋ ਫੌਰਮੈਟ 'ਸੰਵਾਦ (Moscow format meeting) ਨਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬੁਲਾਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ (Taliban) ਦਾ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਵਫ਼ਦ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਮੁਲਾਕਾਤ 'ਤੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਦੂਤ ਜਤਿੰਦਰ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ' ਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸ਼ਕਤੀ (Asian power) ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਜੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ
ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ (ETV Bharat) ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ (former ambassador Tripathi) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ ਦੇ ਸੱਦੇ ਨੂੰ ਮਾਸਕੋ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤ ਵੱਜੋਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੰਗੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾ ਸਿਰਫ ਰੂਸ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਚੀਨ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) 'ਤੇ ਮਾਸਕੋ ਬੈਠਕ' ਚ ਹਿੱਸਾ ਲਵੇਗਾ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਅਰਿੰਦਮ ਬਾਗਚੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਕਿ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏਗਾ, ਪਰ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਪੱਧਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਗੇ।
ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਦੂਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਹੋਈ ਟ੍ਰੋਇਕਾ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਗਾਮੀ ਮੀਟਿੰਗ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੱਦ ਵਧਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਛੇਤੀ ਹੀ ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਬਾਰੇ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇ ਭਾਰਤ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਦਾ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ (Afghanistan) 50,000 ਟਨ ਭੋਜਨ ਦੀ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਰਮ ਚਿਹਰਾ ਦਿਖਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸੌਖਾ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਰਤ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰੇਰਕ ਹੈ।
ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਇੱਕਜੁਟ ਹੁੰਗਾਰਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਚੁੱਪ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਰੂਸ ਅਫਗਾਨ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ 2017 ਤੋਂ ਮਾਸਕੋ ਫਾਰਮੈਟ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 2017 ਤੋਂ ਮਾਸਕੋ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਕਈ ਦੌਰ ਹੋਏ ਹਨ। ਰੂਸ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ 2017 ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਵਾਦ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 6 ਦੇਸ਼ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan), ਚੀਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਰਮਿਆਨ ਪਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੰਪਰਕ 31 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਦੀਪਕ ਮਿੱਤਲ ਨੇ ਦੋਹਾ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਫਤਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸ਼ੇਰ ਮੁਹੰਮਦ ਅੱਬਾਸ ਸਟੈਂਕਜਾਈ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਵੇਖਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮਾਸਕੋ ਫਾਰਮੈਟ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ: ਔਰਤ ਨੇ 7 ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਿਆਂ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ
ਭਾਰਤ ਵੱਖ -ਵੱਖ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੰਚਾਂ 'ਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਦੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਸਟੈਂਡ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਸਕੋ ਫਾਰਮੈਟ ਦੀ ਬੈਠਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਸਥਿਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (Afghanistan) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
