ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ— ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ 59 ਲੱਖ ਟਨ ਲਿਥੀਅਮ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਲਿਥੀਅਮ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਫੈਰਸ ਧਾਤ ਹੈ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਆਦਿ ਲਈ ਬੈਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖਾਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, 'ਭਾਰਤੀ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਰਿਆਸੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਲਾਲ-ਹੈਮਾਨਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 5.9 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਦੇ ਲਿਥੀਅਮ ਇਨਫਰੇਡ ਰਿਸੋਰਸ (ਜੀ3) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।'62ਵੇਂ ਕੇਂਦਰੀ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਬੋਰਡ (ਸੀਜੀਪੀਬੀ) ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਸਬੰਧਤ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ 15 ਹੋਰ ਸਰੋਤ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ 35 ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਮੈਮੋਰੰਡੇ ਸਮੇਤ ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਸੌਂਪੀ ਗਈ। ਇਹਨਾਂ 51 ਖਣਿਜ ਬਲਾਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਪੰਜ ਬਲਾਕ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਲਾਕ ਪੋਟਾਸ਼, ਮੋਲੀਬਡੇਨਮ, ਬੇਸ ਧਾਤੂਆਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਗੁਜਰਾਤ, ਝਾਰਖੰਡ, ਕਰਨਾਟਕ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਹ ਬਲਾਕ 2018-19 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਫੀਲਡ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਸਰਵੇਖਣ (ਜੀਐਸਆਈ) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 7,897 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਦੇ ਕੁੱਲ ਸਰੋਤ ਵਾਲੇ ਕੋਲੇ ਅਤੇ ਲਿਗਨਾਈਟ ਦੀਆਂ 17 ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵੀ ਕੋਲਾ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਸੱਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ GSI ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਆਗਾਮੀ ਫੀਲਡ ਸੀਜ਼ਨ 2023-24 ਲਈ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 2023-24 ਦੌਰਾਨ, ਜੀਐਸਆਈ ਨੇ 966 ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 318 ਖਣਿਜ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਸਮੇਤ 12 ਸਮੁੰਦਰੀ ਖਣਿਜ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਖਾਦ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਖੋਜ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
CGPB GSI ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੋਰਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ GSI ਦਾ ਸਲਾਨਾ ਫੀਲਡ ਮੌਸਮ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (FSP) ਤਾਲਮੇਲ ਲਈ ਚਰਚਾ ਲਈ ਅਤੇ ਕੰਮ ਦੀ ਦੁਹਰਾਈ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। CGPB ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਖਣਿਜ ਖੋਜ ਏਜੰਸੀਆਂ, GSI ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕੰਮ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਬੇਨਤੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੀਐਸਆਈ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਤਰਜੀਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
GSI ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਕੀ ਹੈ - ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਉਹ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨੀ ਤੋਂ ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰਵੇਖਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ, ਭੂ-ਤਕਨੀਕੀ, ਭੂ-ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖਤਰਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ, ਗਲੇਸ਼ਿਓਲੋਜੀ, ਸਿਸਮੋ-ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਖੋਜਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Earthquake In Turkey Syria Update: ਤੁਰਕੀ-ਸੀਰੀਆ 'ਚ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਪਾਰ
