ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ( problem of pollution is matter of concern) ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਐਨਸੀਆਰ ਖੇਤਰ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਬੰਧੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਦਾਰੇ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਇਸ ਬਾਰੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮਾਪਣ ਲਈ ਮੋਬਾਈਲ ਵੈਨ: ਆਈਆਈਟੀ ਦਿੱਲੀ, ਪੀਜੀਆਈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ.ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ., ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮਾਪਣ ਲਈ ਮੋਬਾਈਲ ਵੈਨ (Mobile van to measure pollution) ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਸਾੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇਸ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਕਣ ਕੀ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਥੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਅੰਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਅਸੀਂ ਆਈਆਈਟੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸ-ਕਿਸ ਤੋਂ ਅਤੇ ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
IIT ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਫੈਜ਼ਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਸ਼ੀਨ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਜਦੋਂ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ’ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਜਿਸ ਕੰਮ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਥੋਂ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਆ ਰਹੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 'ਤੇ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਵਾਂਗੇ ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਪਰਾਲੀ ਸੜ ਰਹੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਸ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ-ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਬੈਠੇ ਇਸ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਰੋਤ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਕ ਕਣਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ।
ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਕਿੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਕਿੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੱਕ ਇਸ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਮਤਲਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਸਫਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 'ਚ ਕੀ ਫਰਕ ਹੈ। IIT ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਫੈਜ਼ਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਣਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਸ ਵਾਹਨ ਵਿਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵੀ ਰੱਖੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਇਨਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਆਈਆਈਟੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਅੰਜਨੇਯਾ ਪਾਂਡੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਦਾ ਰੁਖ ਵੀ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲ ਹੈ। ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀ ਇਹ ਗਤੀਵਿਧੀ ਮੌਸਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਿਸ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਨਿਕਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸਰੋਤ: ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਸਾੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਕੈਮੀਕਲ ਡਾਟਾ ਫਿਲਹਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਯਾਨੀ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸਰੋਤ ਤੱਕ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਕੀ ਅਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਅਸੀਂ ਠੋਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਹਿ ਸਕਾਂਗੇ ਕਿ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦਾ ਕੀ ਅਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਯਤਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਮੋਬਾਈਲ ਵੈਨ: ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (Panjab University) ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਮੁਖੀ ਸੁਮਨ ਮੋਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਦਿੱਲੀ ਆਈਆਈਟੀ ਅਤੇ ਪੀਜੀਆਈ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਇਸ ਮੋਬਾਈਲ ਵੈਨ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਇਹ ਵੈਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੁਝ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਸਰੋਤਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਾਂਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰ ਸਕਾਂਗੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਡੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਇਹ ਸਮਝਣ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਾਪਦੇ ਹਾਂ।
- Chhattisgarh 1st Phase Election Battle : ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ 'ਚ ਦਿੱਗਜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਵੇਗੀ ਟੱਕਰ, ਜਾਣੋ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਮੁਕਾਬਲਾ?
- India Or Bharat In Books : NCERT ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ INDIA ਦੀ ਥਾਂ ਲਿਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਭਾਰਤ, ਪੈਨਲ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ
- Rajgopal Reddy Resigns To BJP: ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਝਟਕਾ, ਰਾਜ ਗੋਪਾਲ ਰੈੱਡੀ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਅਸਤੀਫਾ
ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪੱਧਰ ਬਾਰੇ ਅਸਲ ਸਮੇਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝ ਵੀ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਰਾਹੀਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਡੇਟਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਸਫਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਉਪਰਾਲਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।
