ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ (IIT) ਨੇ ਇਕ ਵੱਡੀ ਉਪਲੱਬਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਆਈਆਈਟੀ ਮੁੰਬਈ ਨੂੰ ਕਵਾਕਕੁਆਰੇਲੀ ਸਾਇਮੰਡਜ਼ (ਕਿਊਐਸ) ਵਰਲਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਦੇ ਨਵੀਨਤਮ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ 150 ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਆਈਆਈਟੀ ਬੰਬੇ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। QS ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ CEO Nunzio Quacquarelli ਨੇ IIT Bombay ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਰੈਂਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ 2900 ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 45 ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਹਨ।
ਆਈਆਈਟੀ ਮੁੰਬਈ ਨੇ ਆਪਣੇ 2023 ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ 23 ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ: QS ਵਰਲਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰੈਂਕਿੰਗਜ਼ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗਜ਼ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ (IISc) ਬੰਗਲੌਰ ਨੇ 147 ਵੀਂ ਰੈਂਕਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਿਆਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਈਆਈਟੀ ਬੰਬੇ ਨੂੰ QS ਵਿਸ਼ਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ 177ਵੇਂ ਰੈਂਕ ਤੋਂ ਇਸ ਸਾਲ 149ਵੇਂ ਰੈਂਕ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਕੁੱਲ ਸਕੋਰ 100 ਵਿੱਚੋਂ 51.7 ਹੈ। ਆਈਆਈਟੀ ਬੰਬੇ ਨੂੰ QS ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ 150 ਵਿੱਚ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਆਪਣੀ 2023 ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਵਿੱਚ 23 ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
QS ਵਰਲਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰੈਂਕਿੰਗਜ਼ ਵਿੱਚ 45 ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨ ਮਿਲਿਆ: ਇਸ ਸਾਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 45 ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ QS ਵਰਲਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰੈਂਕਿੰਗਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ QS ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਮਾਪਦੰਡ ਸਨ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰਦਾਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ 69ਵੇਂ ਰੈਂਕ ਦੇ ਨਾਲ ਆਈਆਈਟੀ ਬੰਬੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰਦਾਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਵਿੱਚ 81.9, ਪ੍ਰਤੀ ਫੈਕਲਟੀ ਡਿਸਟਿੰਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ 73.1, ਅਕਾਦਮਿਕ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਵਿੱਚ 55.5, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ 47.4, ਸਥਿਰਤਾ ਵਿੱਚ 54.9, ਫੈਕਲਟੀ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ 18.9, ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਕਲਟੀ ਵਿੱਚ 4.7, ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਰਿਸਰਚ 58 ਵਿੱਚ ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 297% ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ: ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਆਈਆਈਟੀ ਮੁੰਬਈ ਨੇ 100 'ਚੋਂ 1.4 ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ QS ਮੁਖੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 297% ਦਾ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਹੈ।
QS ਵਿਸ਼ਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰੈਕਿੰਗ ਦਾ 20ਵਾਂ ਐਡੀਸ਼ਨ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ QS ਵਰਲਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਦੇ 20ਵੇਂ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਵਧਾਈ ਦੇਣੀ ਚਾਹਾਂਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਸੁਧਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ IITs ਅਤੇ IIs ਸਿਖਰ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ IIT ਬੰਬੇ ਨੂੰ ਸਿਖਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੋਣ ਲਈ ਵਧਾਈ ਦੇਣਾ ਚਾਹਾਂਗਾ।
ਮੁਖੀ ਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ 780 ਰੈਂਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਚੋਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਣਨ ਲਈ ਵੀ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ 780 ਵਿੱਚੋਂ ਚੋਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਜੋਂ ਵਧਾਈ ਦੇਣੀ ਚਾਹਾਂਗਾ। ਅਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਵਿਸ਼ਵ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰੈਕਿੰਗ ਅਤੇ QS ਰੇਟਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਉਸ ਗਤੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੀਆਂ। ਅਸੀਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਦੇਖਾਂਗੇ।
IISc 155ਵੇਂ ਰੈਂਕ ਤੋਂ 70 ਸਥਾਨ ਹੇਠਾਂ 225ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ: ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਹਨ। IISc 155ਵੇਂ ਰੈਂਕ ਤੋਂ 70 ਸਥਾਨ ਹੇਠਾਂ 225ਵੇਂ ਰੈਂਕ 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਰਬੋਤਮ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਥਾਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਹੁਣ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਥਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ IIT ਦਿੱਲੀ 174 ਤੋਂ 197, IIT ਕਾਨਪੁਰ 264 ਤੋਂ 278 ਅਤੇ IIT ਮਦਰਾਸ 250 ਤੋਂ 285 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਤਿੰਨ ਨਵੇਂ ਸੂਚਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਕਾਰਨ ਰੈਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ: QS Quacquarelli Symonds, ਇੱਕ ਯੂਕੇ-ਅਧਾਰਤ ਰੈਂਕਿੰਗ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਲਈ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਤਿੰਨ ਨਵੇਂ ਸੂਚਕਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ- ਸਥਿਰਤਾ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨਤੀਜੇ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੋਜ ਨੈੱਟਵਰਕ। ਤਿੰਨ ਨਵੇਂ ਸੂਚਕਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ QS ਨੇ ਦੂਜੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਮਹੱਤਵ ਲਈ ਸਮਾਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। ਅਕਾਦਮਿਕ ਵੱਕਾਰ ਸੰਕੇਤਕ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਵਜ਼ਨ 40 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 30 ਫੀਸਦੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੈਕਲਟੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਨੁਪਾਤ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਵੀ 15% ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 10% ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੁਜ਼ਗਾਰਦਾਤਾ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਸੂਚਕ ਦਾ ਭਾਰ 10% ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 15% ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
- Weather Update: ਅੱਜ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੂਬਿਆਂ 'ਚ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਦੇ ਆਸਾਰ, ਜਾਣੋ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਹਾਲ
- ਓਡੀਸ਼ਾ 'ਚ ਟਰੱਕ ਨੇ ਲਾੜੇ ਨੂੰ ਵਿਆਹੁਣ ਆਏ ਬਾਰਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰੜਿਆ, 6 ਮੌਤਾਂ
- Pakistani In Indian Army: ਕੋਲਕਾਤਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਪਾਕਿ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਹੁਕਮ
IISc ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਕਿਉਂ ਡਿੱਗੀ?: ਫੈਕਲਟੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਨੁਪਾਤ (FSR) 'ਤੇ ਘੱਟ ਜ਼ੋਰ ਦਾ IISc ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਖੋਜ-ਮੁਖੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ। IISc FSR ਸੂਚਕ 'ਤੇ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਘੱਟ ਵਜ਼ਨ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, QS ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਕਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ IISc ਦੀ ਰੈਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। QS ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, IISc ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਫੈਕਲਟੀ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਨੁਪਾਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਸੂਚਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਲੋਬਲ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ (ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੈਕਲਟੀ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੋਜ ਨੈਟਵਰਕ) 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੂਚਕਾਂ ਨੇ ਗਿਰਾਵਟ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਤੀ ਫੈਕਲਟੀ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰਦਾਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ।
ਆਈਆਈਟੀ ਬੰਬੇ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ: ਆਈਆਈਟੀ ਬੰਬੇ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੁਭਾਸ਼ੀਸ਼ ਚੌਧਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਲੌਕਡਾਊਨ ਦੌਰਾਨ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਖੋਜ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੁਣ ਉੱਚ-ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੋਜ ਪੱਤਰਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਬਿਹਤਰ ਰੈਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।
