ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਰਾਮ ਭਗਤ ਬਜਰੰਗ ਬਲੀ ਨੂੰ ਕਈ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਹਰ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਨਿਵਾਰਕ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੇ ਭਗਤਾਂ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਕਲਿਯੁਗ ਵਿੱਚ ਜਾਗ੍ਰਿਤ ਦੇਵਤਾ ਹਨ। ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰ ਸਾਲ ਚੈਤਰ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਦਿਨ ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਦਿਨ ਬੜੀ ਧੂਮ-ਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੋਤਸ਼ੀ ਡਾ: ਅਨੀਸ਼ ਵਿਆਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੈਅੰਤੀ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਚੈਤਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ | ਇਸ ਦਿਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੇ ਭਗਤ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਜਯੰਤੀ ਮਨਾਉਣਗੇ। ਪੂਰਨਿਮਾ ਤਿਥੀ ਸਵੇਰੇ 02:25 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੋ ਰਾਤ 12:24 ਵਜੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਦਿਨ ਰਵੀ ਯੋਗ, ਹਸਤ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰ ਨਛੱਤਰ ਵੀ ਹੋਣਗੇ। ਰਵੀ ਯੋਗ ਸਵੇਰੇ 05:55 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਰਾਤ 08:40 ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਿੱਤਰਾ ਨਕਸ਼ਤਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਸਤ ਨਕਸ਼ਤਰ ਸਵੇਰੇ 8.40 ਵਜੇ ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਸਾਲ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜਨਮ ਉਤਸਵ ਕਈ ਸ਼ੁਭ ਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਜੋਤੀਸ਼ਾਚਾਰੀਆ ਡਾ: ਅਨੀਸ਼ ਵਿਆਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਫਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਮਹਾਬਲੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਯਾਨੀ ਰਾਮਨਵਮੀ ਤੋਂ ਠੀਕ ਛੇ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ, ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਉਤਰਦਾ ਦਿਨ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੇ ਭਗਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੈਅੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਬਜਰੰਗਬਲੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਅਤੇ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮਨਚਾਹੇ ਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੇ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੈਅੰਤੀ 'ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ।
ਮੁਹੂਰਤਾ: ਪੰਚਾਂਗ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਸਾਲ ਚੈਤਰ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 02.25 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਿਤੀ 16 ਅਤੇ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ 12.24 ਵਜੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਕਿਉਂਕਿ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਦੈਤਿਥੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੈਅੰਤੀ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਦਿਨ ਹੀ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਵਾਰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜਯੰਤੀ ਰਵੀ ਯੋਗ, ਹਸਤ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰ ਨਕਸ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਹਸਤ ਨਛੱਤਰ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 8:40 ਵਜੇ ਤੱਕ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਿੱਤਰਾ ਨਛੱਤਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਰਵੀ ਯੋਗ ਸਵੇਰੇ 05:55 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ 08:40 ਵਜੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ।
ਹਨੂੰਮਾਨ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਹਨ: ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਮਹਾਦੇਵ ਸ਼ੰਕਰ ਦਾ 11ਵਾਂ ਅਵਤਾਰ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਮੁਸੀਬਤ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਇਸ ਲਈ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਮੁਸੀਬਤ ਨਿਵਾਰਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੰਡਲੀ 'ਚ ਸ਼ਨੀ ਅਸ਼ੁਭ ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਹੈ ਜਾਂ ਸ਼ਨੀ ਦੀ ਅਰਧ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸ਼ਨੀ ਗ੍ਰਹਿ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਮੰਗਲਕਾਰੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੇ ਇਹ 12 ਨਾਮ ਲੈਣ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਬੁਰੇ ਕੰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਹਨੁਮਾਨ ਅੰਜਨੀ ਸੁਤ ਵਾਯੁ ਪੁਤ੍ਰ ਮਹਾਬਲ ਰਾਮੇਸ਼ਥਾ,
ਫਾਲਗੁਨ ਸਾਖਾ ਪਿੰਗਕਸ਼ਾ ਅਮਿਤ ਵਿਕਰਮ ਉਧਿਕ੍ਰਮਣ,
ਓਮ ਸੀਤਾ, ਸੋਗ ਵਿਨਾਸ਼, ਲਕਸ਼ਮਣ, ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ, ਦਸ਼ਗ੍ਰੀਵ ਦਰਪਹਾ।।
ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮੰਤਰ-
ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ: ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜਯੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਮੁਹੂਰਤ 'ਚ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਚੰਗਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਵਾਲੇ ਦਿਨ, ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਮੁਹੂਰਤ ਵਿੱਚ ਉੱਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੰਗਾਜਲ ਛਿੜਕ ਕੇ ਘਰ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ। ਇਸ਼ਨਾਨ ਆਦਿ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ ਜਾਂ ਘਰ 'ਚ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਸਿੰਦੂਰ ਅਤੇ ਚੋਲਾ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚਮੇਲੀ ਦਾ ਤੇਲ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜਲ ਅਤੇ ਪੰਚਾਮ੍ਰਿਤ ਚੜ੍ਹਾਓ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਬੀਰ, ਗੁਲਾਲ, ਅਕਸ਼ਤ, ਫੁੱਲ, ਧੂਪ-ਦੀਪ ਅਤੇ ਭੋਗ ਆਦਿ ਲਗਾ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕਰੋ। ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਦਾ ਦੀਵਾ ਜਗਾਓ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਾਨ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੁਲਕੰਦ, ਬਦਾਮ ਕਤਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ, ਸੁੰਦਰਕਾਂਡ ਅਤੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਆਰਤੀ ਪੜ੍ਹੋ। ਆਰਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਵੰਡੋ।
ਮਹੱਤਵ: ਇਹ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੈਅੰਤੀ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਬਜਰੰਗਬਲੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਨਚਾਹੇ ਫਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਰਾਮ ਦਰਬਾਰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਹੀ ਪੂਜਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ | ਰਾਮ ਜੀ ਦੀ ਭਗਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਧੂਰਾ।
ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੀ ਜਨਮ ਕਥਾ: ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਵਰਗ ਵਿੱਚ, ਦੁਰਵਾਸਾ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਵਰਗ ਦੇ ਰਾਜੇ ਇੰਦਰ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੁੰਜਿਕਸਥਲੀ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਅਪਸਰਾ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮਕਸਦ ਦੇ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ ਦੇ ਕੇ ਹਾਜ਼ਰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਕੇ ਰਿਸ਼ੀ ਦੁਰਵਾਸਾ ਨੇ ਪੁੰਜਿਕਸਥਲੀ ਨੂੰ ਬਾਂਦਰ ਬਣਨ ਦਾ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਪੁੰਜਿਕਸਥਲੀ ਰੋਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਰਿਸ਼ੀ ਦੁਰਵਾਸਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਤੇਰਾ ਵਿਆਹ ਬਾਂਦਰਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਬਾਂਦਰ ਵੀ ਮਿਲੇਗਾ। ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬਾਂਦਰ ਦੇਵਤਾ ਕੇਸਰੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਦੇ ਘਰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ।
ਇਕ ਹੋਰ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਜਾ ਦਸ਼ਰਥ ਨੇ ਬੱਚਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯੱਗ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਯੱਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹਵੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਕੇ ਰਾਜਾ ਦਸ਼ਰਥ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਇਕ ਬਾਜ਼ ਨੇ ਇਸ ਹਵੀ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਖੋਹ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਿੱਥੇ ਮਾਂ ਅੰਜਨੀ ਪੁੱਤਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਨੇ ਹਬੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਹਬੀ ਤੋਂ ਮਾਤਾ ਅੰਜਨੀ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਜਨਮ ਲਿਆ।
ਬੇਦਾਅਵਾ: ਇੱਥੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਿਰਫ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ etvbharat.com ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਂ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਬੰਧਤ ਮਾਹਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- ਖੌਫਨਾਕ: ਦਿੱਲੀ ਮੈਟਰੋ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ ਲੜਕੀ ਦੀ ਹੋਈ ਮੌਤ
