ETV Bharat / bharat

Biparjoy Impact: ਬਿਪਰਜੋਏ ਮਾਨਸੂਨ ਨੂੰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਗਰਮੀ, ਅੰਨਦਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਰਾ ਰਿਹਾ ਮੀਂਹ ਦੀ ਉਡੀਕ

ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫ਼ਾਨ ਬਿਪਰਜੋਏ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨੁਕਸਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਗੁਜਰਾਤ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

CYCLONE BIPARJOY IMPACT ON MONSOON KNOW ALL UPDATE
Biparjoy Impact : ਬਿਪਰਜੋਏ ਮਾਨਸੂਨ ਨੂੰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਗਰਮੀ, ਅੰਨਦਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਰਾ ਰਿਹਾ ਮੀਂਹ ਦੀ ਉਡੀਕ
author img

By

Published : Jun 13, 2023, 9:31 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫ਼ਾਨ ਬਿਪਰਜੋਏ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਸੌਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਕੱਛ ਦੇ ਤੱਟਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਤਰੀ ਅਲਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਾਨਸੂਨ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਸਕਾਈਮੇਟ ਵੇਦਰ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਕਾਈਮੇਟ ਮੌਸਮ ਨੇ ਅਗਲੇ ਚਾਰ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

  • दिल्ली, पंजाब और हरियाणा में आने वाले दिनों में तापमान 40-45 के पास पहुंच सकता है। इस समय बिहार, झारखंड, छत्तीसगढ़, ओडिशा और आंध्र प्रदेश में हीट वेव जारी है। आने वाले 5 दिनों में इन हिस्सों में हीट वेव का अलर्ट जारी किया गया है: डॉ नरेश कुमार, IMD वैज्ञानिक, दिल्ली pic.twitter.com/N7sl9cKoWO

    — ANI_HindiNews (@AHindinews) June 13, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਘੱਟ ਮੀਂਹ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ : ਸਕਾਈਮੇਟ ਵੇਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ, ਜੋਕਿ ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਇਸਨੂੰ ਸੀਜ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਕਾਰਨ ਸੋਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ 1 ਜੂਨ ਦੀ ਆਮ ਤਾਰੀਖ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ 8 ਜੂਨ ਨੂੰ ਕੇਰਲ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੱਕਰਵਾਤ ਬਿਪਰਜੌਏ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਹੁਣ ਬਾਰਿਸ਼ ਸਹਿਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਬਾਰਸ਼ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 15 ਜੂਨ ਤੱਕ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਅੱਧੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਚੰਗੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਹਾਲੇ ਵੀ ਉਡੀਕ ਹੈ।

  • #WATCH 15 जून की शाम के आसपास यह चक्रवात सौराष्ट्र, कच्छ और पाकिस्तान के तटीय इलाके को पार करेगा। उस समय इसकी रफ्तार 125-135 किमी प्रति घंटा रहेगी, इसका व्यापक प्रभाव पड़ सकता है। 14 और 15 जून को भारी बारिश होगी: चक्रवात बिपरजोय पर डॉ मृत्युंजय महापात्र, महानिदेशक, IMD, दिल्ली pic.twitter.com/Ra8w8hFOK1

    — ANI_HindiNews (@AHindinews) June 13, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਕੀ ਅਸਰ ਹੋਵੇਗਾ? : ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਝਾੜ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਗਰਮੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਵੀ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਚੰਗਾ ਮਾਨਸੂਨ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਚੱਕਰਵਾਤ ਨਹੀਂ ਬਣਦੇ: ਚੱਕਰਵਾਤ ਅਤੇ ਮਾਨਸੂਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੁਣੇ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਮੀਟਿਓਰੌਲੋਜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਜਲਵਾਯੂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, 'ਜੇਕਰ ਮਾਨਸੂਨ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਚੱਕਰਵਾਤ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ।' ਯਾਨੀ ਮੌਨਸੂਨ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੀ ਚੱਕਰਵਾਤ ਬਣਦਾ ਹੈ।

  • Cyclone Warning for Saurashtra and Kutch Coasts: Orange Message. VSCS BIPARJOY at 1130IST of today about 290km WSW of Devbhumi Dwarka, 320km WSW of Porbandar, 320km SW of Jakhau Port, 330km SW of Naliya. To cross near Jakhau Port (Gujarat) AROUND evening of 15th June as VSCS. pic.twitter.com/jKpCJw1g1b

    — India Meteorological Department (@Indiametdept) June 13, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਵਿਗਿਆਨੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਵਾ ਦੋ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲਦੀ ਹੈ - ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਉੱਪਰਲੇ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ। ਇਹ ਚੱਕਰਵਾਤ ਨੂੰ ਲੰਬਕਾਰੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਮਾਨਸੂਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਇਹ ਚੱਕਰਵਾਤ ਨੂੰ ਲੰਬਕਾਰੀ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਲ ਨੀਨੋ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਚੱਕਰਵਾਤ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਇਸਦੇ ਟਰੈਕ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਮਾਨਸੂਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।

  • 15 days rain forecast. I can see a feeble low in Bay in the last week. Most of the rain is on west coast and north east. This was my fear. Happens in years like this when El Niño is evolving quickly. Remember an evolving El Niño is far more dangerous than an evolved one. pic.twitter.com/D5Cvj4XS1r

    — Jatin Singh (@JATINSKYMET) June 12, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਬਣਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਜਿਹੇ ਚੱਕਰਵਾਤ: ਭਾਰਤੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਚੱਕਰਵਾਤ ਬਣਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। 1979 ਤੋਂ 2019 ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਲਗਭਗ 40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 17 ਵਾਰ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਆਈ ਹੈ। ਸਾਲ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਸਥਿਤੀ 1984, 1985, 1987, 1988, 1989, 1992, 1994, 1996, 1998, 2001, 2007, 2010, 2011, 2014, 2015, 2015 ਅਤੇ 2015 ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਹੈ।

ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਜੂਨ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਚੱਕਰਵਾਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ: 2021 ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲਗਭਗ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਗਰਮ ਚੱਕਰਵਾਤ ਅਤੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਸੁਪਰ ਚੱਕਰਵਾਤ ਮਈ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਕਿਉਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਬਿਪਰਜੋਏ: ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੇ ਇਸ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ, ਬਿਪਰਜੋਏ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਆਫਤ'। ਇਹ ਨਾਮਕਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਗਠਨ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਹੁਕਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੁਝ ਮੌਜੂਦਾ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਚੱਕਰਵਾਤ ਦੇ ਨਾਮ ਰੋਟੇਸ਼ਨਲ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ।

ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਚੱਕਰਵਾਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? : ਸਾਰੇ ਚੱਕਰਵਾਤਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਵਿਸ਼ਵ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਗਠਨ (WMO) ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਕਮਿਸ਼ਨ (ESCAP) ਪੈਨਲ ਆਨ ਟ੍ਰੋਪੀਕਲ ਚੱਕਰਵਾਤ (PTC) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੰਬਰਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਕਨੀਕੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਨਾਮ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਸੌਖਾ ਹੈ।

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਐਡਵਾਇਜਰੀ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗਰਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰਵਾਤਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇਣ ਲਈ ਛੇ ਖੇਤਰੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਪੰਜ ਖੇਤਰੀ ਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਚੱਕਰਵਾਤ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਤੂਫਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਨਮਾਨੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਚੱਕਰਵਾਤਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫ਼ਾਨ ਬਿਪਰਜੋਏ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਸੌਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਕੱਛ ਦੇ ਤੱਟਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਤਰੀ ਅਲਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਾਨਸੂਨ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਸਕਾਈਮੇਟ ਵੇਦਰ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਕਾਈਮੇਟ ਮੌਸਮ ਨੇ ਅਗਲੇ ਚਾਰ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

  • दिल्ली, पंजाब और हरियाणा में आने वाले दिनों में तापमान 40-45 के पास पहुंच सकता है। इस समय बिहार, झारखंड, छत्तीसगढ़, ओडिशा और आंध्र प्रदेश में हीट वेव जारी है। आने वाले 5 दिनों में इन हिस्सों में हीट वेव का अलर्ट जारी किया गया है: डॉ नरेश कुमार, IMD वैज्ञानिक, दिल्ली pic.twitter.com/N7sl9cKoWO

    — ANI_HindiNews (@AHindinews) June 13, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਘੱਟ ਮੀਂਹ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ : ਸਕਾਈਮੇਟ ਵੇਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੱਧ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ, ਜੋਕਿ ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਇਸਨੂੰ ਸੀਜ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਕਾਰਨ ਸੋਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ 1 ਜੂਨ ਦੀ ਆਮ ਤਾਰੀਖ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ 8 ਜੂਨ ਨੂੰ ਕੇਰਲ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੱਕਰਵਾਤ ਬਿਪਰਜੌਏ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਹੁਣ ਬਾਰਿਸ਼ ਸਹਿਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਬਾਰਸ਼ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 15 ਜੂਨ ਤੱਕ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਅੱਧੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਚੰਗੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਹਾਲੇ ਵੀ ਉਡੀਕ ਹੈ।

  • #WATCH 15 जून की शाम के आसपास यह चक्रवात सौराष्ट्र, कच्छ और पाकिस्तान के तटीय इलाके को पार करेगा। उस समय इसकी रफ्तार 125-135 किमी प्रति घंटा रहेगी, इसका व्यापक प्रभाव पड़ सकता है। 14 और 15 जून को भारी बारिश होगी: चक्रवात बिपरजोय पर डॉ मृत्युंजय महापात्र, महानिदेशक, IMD, दिल्ली pic.twitter.com/Ra8w8hFOK1

    — ANI_HindiNews (@AHindinews) June 13, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਕੀ ਅਸਰ ਹੋਵੇਗਾ? : ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਝਾੜ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਗਰਮੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਵੀ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਚੰਗਾ ਮਾਨਸੂਨ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਚੱਕਰਵਾਤ ਨਹੀਂ ਬਣਦੇ: ਚੱਕਰਵਾਤ ਅਤੇ ਮਾਨਸੂਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੁਣੇ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਮੀਟਿਓਰੌਲੋਜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਜਲਵਾਯੂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, 'ਜੇਕਰ ਮਾਨਸੂਨ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਚੱਕਰਵਾਤ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ।' ਯਾਨੀ ਮੌਨਸੂਨ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੀ ਚੱਕਰਵਾਤ ਬਣਦਾ ਹੈ।

  • Cyclone Warning for Saurashtra and Kutch Coasts: Orange Message. VSCS BIPARJOY at 1130IST of today about 290km WSW of Devbhumi Dwarka, 320km WSW of Porbandar, 320km SW of Jakhau Port, 330km SW of Naliya. To cross near Jakhau Port (Gujarat) AROUND evening of 15th June as VSCS. pic.twitter.com/jKpCJw1g1b

    — India Meteorological Department (@Indiametdept) June 13, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਵਿਗਿਆਨੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਵਾ ਦੋ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲਦੀ ਹੈ - ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਉੱਪਰਲੇ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ। ਇਹ ਚੱਕਰਵਾਤ ਨੂੰ ਲੰਬਕਾਰੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਮਾਨਸੂਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਇਹ ਚੱਕਰਵਾਤ ਨੂੰ ਲੰਬਕਾਰੀ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਲ ਨੀਨੋ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਚੱਕਰਵਾਤ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਇਸਦੇ ਟਰੈਕ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਮਾਨਸੂਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।

  • 15 days rain forecast. I can see a feeble low in Bay in the last week. Most of the rain is on west coast and north east. This was my fear. Happens in years like this when El Niño is evolving quickly. Remember an evolving El Niño is far more dangerous than an evolved one. pic.twitter.com/D5Cvj4XS1r

    — Jatin Singh (@JATINSKYMET) June 12, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਬਣਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਜਿਹੇ ਚੱਕਰਵਾਤ: ਭਾਰਤੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਚੱਕਰਵਾਤ ਬਣਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। 1979 ਤੋਂ 2019 ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਲਗਭਗ 40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 17 ਵਾਰ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਆਈ ਹੈ। ਸਾਲ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਸਥਿਤੀ 1984, 1985, 1987, 1988, 1989, 1992, 1994, 1996, 1998, 2001, 2007, 2010, 2011, 2014, 2015, 2015 ਅਤੇ 2015 ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਹੈ।

ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਜੂਨ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਚੱਕਰਵਾਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ: 2021 ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲਗਭਗ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਗਰਮ ਚੱਕਰਵਾਤ ਅਤੇ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਸੁਪਰ ਚੱਕਰਵਾਤ ਮਈ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਕਿਉਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਬਿਪਰਜੋਏ: ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੇ ਇਸ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ, ਬਿਪਰਜੋਏ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਆਫਤ'। ਇਹ ਨਾਮਕਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਗਠਨ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਹੁਕਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੁਝ ਮੌਜੂਦਾ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਚੱਕਰਵਾਤ ਦੇ ਨਾਮ ਰੋਟੇਸ਼ਨਲ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ।

ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਚੱਕਰਵਾਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? : ਸਾਰੇ ਚੱਕਰਵਾਤਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਵਿਸ਼ਵ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਗਠਨ (WMO) ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਕਮਿਸ਼ਨ (ESCAP) ਪੈਨਲ ਆਨ ਟ੍ਰੋਪੀਕਲ ਚੱਕਰਵਾਤ (PTC) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੰਬਰਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਕਨੀਕੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਨਾਮ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਸੌਖਾ ਹੈ।

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਐਡਵਾਇਜਰੀ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗਰਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰਵਾਤਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇਣ ਲਈ ਛੇ ਖੇਤਰੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਪੰਜ ਖੇਤਰੀ ਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਚੱਕਰਵਾਤ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਤੂਫਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਨਮਾਨੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਚੱਕਰਵਾਤਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.