ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਘੰਟੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਵਰਤਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਦੋਂ ਬਣੇਗਾ ਅਜਿਹਾ ਨਿਯਮ ?

ਚੀਨ 'ਚ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਲਈ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ ਵਾਚਡੌਗ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਈਓਪੀਆ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੀ ਆਦਤ ਦੇ ਵਧਣ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਦੋ ਘੰਟੇ ਲਈ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ 'ਚ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੱਦ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਕਾਰਨ ਮਾਪੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਮੋਬਾਈਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਇਸ 'ਤੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਕੋਈ ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਂ, ਕੁਝ ਐਪਾਂ ਲਈ, ਕੰਪਨੀਆਂ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੁੱਛਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਤੁਹਾਡੀ ਉਮਰ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਜਾਂ ਵੱਧ। ਇਸ 'ਤੇ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਜਵਾਬ ਦੀ ਕੋਈ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਚੀਨ ਦੇ ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ ਵਾਚਡੌਗ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਅਨੁਸਾਰ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਚੀਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਯਾਨੀ ਜੇਕਰ ਚੌਕੀਦਾਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਮੰਨ ਲਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਚੀਨ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਘੰਟੇ ਹੀ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਣਗੇ ।

ਚੀਨ ਦੇ ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ ਵਾਚਡੌਗ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਕਰਨ ਲਈ 'ਮਾਮੂਲੀ ਮੋਡ' ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਵੀ ਮੰਗੀ ਗਈ ਹੈ।'ਮੋਬਾਈਲ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਮਾਮੂਲੀ ਮੋਡ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼' 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਮੰਗੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ 2 ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਇਸ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਰਾਏ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪੰਜ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਮਰ ਸਮੂਹਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼: ਚੀਨ ਦੇ ਸਾਈਬਰਸਪੇਸ ਵਾਚਡੌਗ ਨੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਉਮਰ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 3 ਤੋਂ 8, 8 ਤੋਂ 12, 12 ਤੋਂ 16 ਅਤੇ 16 ਤੋਂ 18 ਸਾਲ ਦੇ ਉਮਰ ਵਰਗ ਲਈ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਅੱਠ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ, 'ਮਾਇਨਰ ਮੋਡ' ਲਾਗੂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਿਰਫ 40 ਮਿੰਟ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੋਵੇਗੀ।

ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ, ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, 'ਆਨਲਾਈਨ ਇੰਟਰਨੈਟ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਗੀਤ, ਵਿਦਿਅਕ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ-ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਆਡੀਓ ਰਾਹੀਂ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਸਾਈਬਰ ਸਪੇਸ ਵਾਚਡੌਗ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ ਚੀਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ 16 ਤੋਂ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਮੋਬਾਈਲ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਘੰਟੇ ਲਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਮੋਡ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਾਈਨਰ ਮੋਡ ਤਹਿਤ ਰਾਤ 10 ਵਜੇ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ 6 ਵਜੇ ਤੱਕ ਨਾਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਰਹੇਗੀ। ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤਕਨੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਪੈਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਡਾਟਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਯਮਤ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਔਨਲਾਈਨ ਗੇਮਿੰਗ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਨਿਯਮ: ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ 2021 ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਗਏ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਫਿਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਬਣਾਏ। ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਨੂੰ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹ ਸੀਮਾ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਰਾਤ 8 ਤੋਂ 9 ਵਜੇ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ। ਸਮਾਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਗੇਮਰਾਂ ਨੂੰ ਅਸਲੀ ਨਾਮ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚੀਨ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਔਨਲਾਈਨ ਗੇਮਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਮਾਲੀਏ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਗੇਮਰਜ਼ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਚੀਨੀ ਔਨਲਾਈਨ ਗੇਮਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਦਮਾਂ ਨੇ ਚੀਨ-ਅਧਾਰਤ ਮੋਬਾਈਲ ਗੇਮ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ 2017 ਦੇ 10% ਤੋਂ ਘੱਟ ਤੋਂ 2022 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੋਬਾਈਲ ਗੇਮ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਮੁੱਚੀ ਮਾਰਕੀਟ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨੂੰ 22% ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਕ 2025 ਤੱਕ ਇਹ ਸ਼ੇਅਰ 30% ਤੱਕ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਮੋਬਾਈਲ ਪਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ: ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਡਰਾਫਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਮਾਈਨਰ ਮੋਡ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਾਈਨਰ ਮੋਡ ਨੂੰ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਗੈਜੇਟਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਟੂਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਸਵਾਲ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਕਾਬੂ ਡਿਜੀਟਲ ਲਤ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਯਤਨ ਹਨ।