ਉੱਤਰਾਖੰਡ : ਰੁਦਰਪ੍ਰਯਾਗ ਵਿਖੇ ਕੇਦਾਰ ਘਾਟੀ ਦੇ ਉੱਚਾਈ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਮਖਮਲੀ ਬਗੀਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲ ਦੇ ਖਿੜੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵਿੱਚ ਚੰਨ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ (Brahma Kamal blooms in Kedar ghati) ਬ੍ਰਹਮਕਮਲ, ਫੇਨ ਕਮਲ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਕਮਲ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕਮਲ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦ ਕਿ ਨੀਲ ਕਮਲ ਸਮੁੰਦਰ (Ganesh Chaturthi 2022) ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ : ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ 14 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ 16 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਫੇਨ ਕਮਲ 16 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ 18 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਕਮਲ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਬਹੁਤ ਦੁਰਲੱਭ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਸ਼ਿਵ ਮਹਿਮਾਨ ਸਤੋਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ, ਵਾਸੂਕੀ ਤਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 9 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਂਸੀ ਮੰਨਮਈ ਪੈਦਲ (History of Brahma Kamal) ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਸੀਲਾ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਧਰਤੀ, ਮਦਮਹੇਸ਼ਵਰ ਪਾਂਡਵਸੇਰਾ ਨੰਦੀ ਕੁੰਡ ਅਤੇ ਬਿਸੁਨੀਤਾਲ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਘੋਲਾ ਖੇਤਰ ਦੀ ਭੂਮੀ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਅਣਗਿਣਤ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਢਕੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਅਭੀਸ਼ੇਕ : ਸ਼ਿਵ ਮਹਿਮਾ ਸਟੋਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ੰਕਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲ ਨਾਲ ਮਸਹ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਪਰਖਣ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਕਮਲ ਦੇ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਅਲੋਪ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼ੰਕਰ ਦੇ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਦੌਰਾਨ, ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਫੁੱਲ ਘੱਟ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ੰਕਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੱਜੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਅਭੀਸ਼ੇਕ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ੰਕਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੱਜੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਕੀਤਾ ਤਾਂ (Ganesh Chaturthi 2022) ਭਗਵਾਨ ਸ਼ੰਕਰ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਭਗਤੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਏ। ਉਸਨੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅੱਜ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਮਲ ਨਯਨ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਵੋਗੇ। ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਾਮ ਕਮਲ ਨਯਨ (Lord Vishnu Kamal Nayan) ਸੀ।
ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ ਨੂੰ ਪਿਆਰੇ : ਆਚਾਰੀਆ ਹਰਸ਼ਮਨੀ ਜਮਲੋਕੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ੰਕਰ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸ਼ਿਵਤੱਤ, ਸ਼ਿਵ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵਲੋਕ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ ਨੂੰ ਕਰੀਬ 14 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਪਗੋਡਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਬ੍ਰਹਮਾਚਾਰਿਆ, ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲ ਨੂੰ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਤੋੜ ਕੇ ਪਗੋਡਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ।
ਦੁਰਲੱਭ ਫੁੱਲ ਹੈ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ: ਆਚਾਰੀਆ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਾਨੰਦ ਨੌਟਿਆਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਮਹਾਪੁਰਾਣ, ਪੁਰਾਣਾਂ ਅਤੇ ਉਪ ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਗਦਾ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਫੁੱਲ ਹੈ। ਮਦਮਹੇਸ਼ਵਰ ਧਾਮ ਦੇ ਸਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਪੰਵਾਰ (Ganesh Chaturthi 2022) ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਪਾਂਡਵਸੇਰਾ ਨੰਦੀ ਕੁੰਡ ਦੀ ਚੌਂਕੀ ਵਿੱਚ ਅਣਗਿਣਤ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਖਿੜਨ ਕਾਰਨ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਸਵਰਗ ਵਰਗੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਯਤਨ: ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਮੰਡਲ ਰੇਂਜ ਅਧਿਕਾਰੀ ਪੰਕਜ ਤਿਆਗੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਬ੍ਰਹਮਾਕਮਲ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨਰਸਰੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲ ਵਾਟਿਕਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਦਮਹੇਸ਼ਵਰ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲ ਵਾਟਿਕਾ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲਣ 'ਤੇ ਮਦਮਹੇਸ਼ਵਰ ਧਾਮ 'ਚ ਵੀ ਬ੍ਰਹਮਾ ਵਾਟਿਕਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਮਲ ਨਰਸਰੀ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ਸਪੈਸ਼ਲ, ਬੰਦ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਪੇਂਟਿੰਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਚਿੱਤਰਕਾਰ
