ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ: ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਪੈਨਲ ਨੇ ਲੱਦਾਖ ਦੀ ਗਲਵਾਨ ਵੈਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਟਕਰਾਅ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗਲਵਾਨ ਵੈਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣਾ ਸੀ।
ਅਮਰੀਕਾ-ਚੀਨ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਮੀਖਿਆ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਯੂਐਸਸੀਸੀ) ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੁਝ ਸਬੂਤ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗਲਵਾਨ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਯੋਜਨਾ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦਾ ਵੀ ਡਰ ਸੀ।
ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਗਲਵਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ 20 ਸੈਨਿਕ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਵੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।
ਯੂਐਸਸੀਸੀ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਬਾਰੇ 'ਯੂਐਸ-ਚੀਨ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਮੀਖਿਆ ਕਮਿਸ਼ਨ 2020 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ' ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਗਲਵਾਨ ਵੈਲੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੈਨਿਕ, ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੱਧਰਾਂ ‘ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਕੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਮੀ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਭਰੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਗਲਵਾਨ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਰੁਖ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ।
ਗਲਵਾਨ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ
- 20.06.2020: ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਐਲਏਸੀ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਪੂਰੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
- 1.07.2020: ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ ਵਿਰੁੱਧ ਆਰਥਿਕ ਹਮਲੇ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਚੀਨੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਚੀਨ ਭਾਰਤ 'ਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ, ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਇਤਾਕਾਰ ਰੋਕ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।
- 29.06.2020: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 59 ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਚੀਨੀ ਐਪਸ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟਿੱਕਟਾਕ, ਯੂਸੀ ਬਰਾਊਜ਼ਰ ਅਤੇ ਵੀਚੈਟ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।
- 2.09.2020: ਭਾਰਤ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੇਮ ਪਬਜ਼ੀ (PUBG) ਸਮੇਤ 118 ਚੀਨੀ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ।
ਕਈ ਦੌਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਵੀ ਹੋਇਆ।
ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਪੰਜ-ਸੂਤਰੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ
- 10.09.2020: ਤਣਾਅ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸ. ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਹਮਰੁਤਬਾ ਵੈਂਗ ਯੀ ਨੇ ਦੋ ਘੰਟੇ ਲਈ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੈਠਕ ਕੀਤੀ।
- 11.09.2020: ਭਾਰਤ ਤੇ ਚੀਨ ਦਰਮਿਆਨ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ (ਐਲ.ਏ.ਸੀ.) 'ਤੇ ਵਧੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪੰਜ ਬਿੰਦੂ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਤੇ ਤਣਾਅ ਘਟਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ 14-15 ਜੂਨ ਦੀ ਦਰਮਿਆਨੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਲੱਦਾਖ ਦੀ ਗਲਵਾਨ ਵਾਦੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ 20 ਬਹਾਦਰ ਫ਼ੌਜੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਗਏ ਸਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵੀ ਆਈਆਂ ਕਿ ਇਸ ਝੜਪ ਵਿੱਚ 45 ਚੀਨੀ ਫ਼ੌਜੀ ਮਾਰੇ ਗਏ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ 'ਚ ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ, ਪਰ ਅੰਕੜੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਜੜ੍ਹ 'ਚ ਚੀਨੀ ਦੀ ਫ਼ੌਜ-ਪੀਪਲਜ਼ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ (ਪੀ.ਐਲ.ਏ.) ਦੀ ਬੇਵਕੂਫੀ ਸੀ।
