ਮਸੂਰੀ: ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਰਾਣੀ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ, ਪਰ ਮਸੂਰੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਅਜੋਕੇ ਮਸੂਰੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੈਲਾਨੀ ਸਥਾਨ ਗਨ ਹਿੱਲ ਦੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੱਜ ਮਸੂਰੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਸੰਦ ਹੈ, ਪਰ ਮਸੂਰੀ ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ ਮਸੂਰੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਉਸੇ ਹੀ ਯੁੱਗ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਿੱਸੇ ਦੀ ਯਾਦ ਅੱਜ ਵੀ ਮਸੂਰੀ ਦੀ ਗਨ ਹਿੱਲ ਨਾਮੀ ਪਹਾੜੀ 'ਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਹੈ।
ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਪਹਾੜੀ 'ਤੇ ਰੱਖੀ ਤੋਪ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਘੜੀਆਂ ਸੈਟ ਕਰ ਸਕਣ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਦਾ ਨਾਮ ਗਨ ਹਿੱਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।
ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਦੌਰ ਬਦਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਉਸ ਦੌਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਘਰ ਘੜੀ ਹੋਣਾ ਵੀ ਅਮੀਰ ਹੋਣ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਘੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਸਮਾਂ ਮਿਲਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਤਰਕੀਬ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢੀ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਉੱਚੀ ਪਹਾੜੀ ਤੋਂ ਹਰ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ, ਉਨੀ ਹੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਘਾਹ ਦੇ ਗੋਲੇ ਚਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਜੋ ਉਸ ਵੇਲੇ ਸਮਾਂ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਕਿੱਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਇਆ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਪਹਾੜੀ ਤੋਂ ਗੋਲੇ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਗਨ ਹਿੱਲ ਤੋਂ ਦਾਗਿਆ ਗੋਲਾ ਹੇਠਾਂ ਮਾਲ ਰੋਡ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਔਰਤ 'ਤੇ ਡਿੱਗ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਏ ਬਵਾਲ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਰਵਾਇਤ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਗਨ ਹਿੱਲ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਤੋਪ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਗਨ ਹਿੱਲ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਤੋਪ ਦੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਜ਼ਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਅਮਲੇ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰਾਸਤਾਂ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਾ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕੁਦਰਤੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਬਲਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਵੀ ਜੀਵਤ ਰੱਖਣ।
