ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਸੰਸਦ ਦੇ ਮੌਨਸੂਨ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਸਦ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ, ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਸਾਡੀ ਫ਼ੌਜ ਹਰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।
ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਵਿਵਾਦ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਰਹੱਦ ਦਾ ਮਸਲਾ ਅਜੇ ਵੀ ਸੁਲਝਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਐਲਏਸੀ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਫ਼ੌਜ ਬਟਾਲੀਅਨ ਅਤੇ ਫ਼ੌਜਾਂ ਖੜੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ, ਗੋਗਰਾ, ਕੌਂਗਕਾ ਲਾ, ਪੈਨਗੋਂਗ ਝੀਲ ਦੇ ਉੱਤਰ ਤੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਕਈ ਬਿੰਦੂ ਹਨ, ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਵਾਨ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, ਮੈਂ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਲਮੇਲ ਹੈ। ਟੈਕਨੀਕਲ ਤੇ ਹਿਊਮਨ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਦਨ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 38,000 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਅਣ-ਅਧਿਕਾਰਿਤ ਕਬਜ਼ਾ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 1963 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਅਖੌਤੀ ਸੀਮਾ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੀਓਕੇ ਦੀ 5180 ਵਰਗ ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਫਿਲਹਾਲ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਆਮ ਵਿਲੱਖਣ ਐਲ.ਏ.ਸੀ. ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਐਲ.ਏ.ਸੀ. ਬਾਰੇ ਵੱਖਰੀ ਧਾਰਨਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ। ਸਾਡਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਭੂਗੋਲਿਕ ਰਿਆਸਤਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ।
ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੀਨ ਨੂੰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਢੰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਵੱਲੇ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਕੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਇਕਤਰਫਾ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਚੀਨੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦਾ ਹਿੰਸਕ ਵਿਵਹਾਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਸਾਡੀ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ੌਜਾਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।
ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ 6 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦੇਣਗੇ, ਪਰ ਚੀਨ ਦਾ ਹਿੰਸਕ ਟਕਰਾਅ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਬਹਾਦਰ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਸਾਡੇ ਬਹਾਦਰ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਸੰਜਮ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਸੰਜਮ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦਿਖਾਈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੇ ਚੀਨ ਦੋਵੇਂ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਹੋਰ ਵਿਕਾਸ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਸਰਹੱਦ ਉੱਤੇ ਹਿੰਮਤ ਦਿਖਾਈ। ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀ ਆਪਣੇ ਬਹਾਦਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਵੀ ਲੱਦਾਖ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸੂਰਵੀਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਸਦਨ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਰਹੱਦ ਦਾ ਸਵਾਲ ਅਜੇ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਇਕਸਾਰਤਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਭੂਗੋਲਿਕ ਹਾਲਤਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹਨ। ਚੀਨ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਆਪਸੀ ਸਹਿਮਤੀ ਵਾਲਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਨਿੱਕਲ ਸਕਿਆ ਹੈ।
ਚੀਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਢੁਕਵਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਦਨ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਤਾਕਤ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਤੇ ਮਾਣ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਥਿਤੀ ਜੋ ਹੁਣ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੈ, ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਰਹੱਦੀ ਢਾਂਚੇ ’ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਧੀ ਹੈ। ਪਰ ਮੈਂ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਫ਼ੌਜ ਹਰ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਉੱਤੇ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਜੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਫ਼ੌਜ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਜਰੀਏ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਹੱਲ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਸਕੋ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਮੈਂ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੱਖ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਿਆ। ਅਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਚੀਨ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰੇ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਚਨਬੱਧ ਹਾਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਚੀਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗੜਬੜ ਹੋਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਨਿਪਟਾਇਆ ਗਿਆ।
