ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਜਪਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਿੰਜੋ ਆਬੇ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਸਦਮੇ 'ਚ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਆਬੇ ਵਰਗੇ ਨੇਤਾ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੌਹਨ ਐਫ ਕੈਨੇਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਮਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।
ਕੈਨੇਡੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ: 22 ਨਵੰਬਰ 1963 ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 35ਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੌਹਨ ਐੱਫ਼ ਕੈਨੇਡੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ 46 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਕਤਲ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਸੀ। ਕੈਨੇਡੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਡਲਾਸ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਟੈਕਸਾਸ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਹ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ 'ਚ ਪੁੱਜੇ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਆਉਣ ਦੇ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਉਹ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ। ਗੋਲੀਬਾਰੀ 'ਚ ਟੈਕਸਾਸ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਵੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਹ ਰਹੱਸ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਨੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਹਮਲਾ ਨੇੜੇ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਛੇਵੀਂ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕਤਲ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨੌਜਵਾਨ ਲੀ ਹਾਰਵੇ ਓਸਵਾਲਡ ਨੇ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਦੌਰਾਨ ਕਤਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਜੈਕ ਰੂਬੀ, ਇੱਕ ਨਾਈਟ ਕਲੱਬ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੇ ਲੀ ਹਾਰਵੇ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਹਾਰਵੇ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਜੇਲ੍ਹ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਕਤਲ ਵੀ ਕੈਮਰੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰੂਬੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕੈਨੇਡੀ ਦੇ ਕਤਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਓਸਵਾਲਡ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੈਨੇਡੀ 1961-1963 ਤੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਹੇ। ਉਹ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦਾ ਦੌਰ ਸੀ। ਕਿਊਬਾ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਬਰਲਿਨ ਦੀਵਾਰ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਹੋਈ।
ਕੈਨੇਡੀ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਈ ਨੇਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਨਮੋਹਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਰੰਗੀਨ ਮਿਜਾਜ਼ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਂ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਦੇ ਇਕ ਇੰਟਰਨ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਮਾਰਲੇਨ ਮੋਨਰੋ ਦਾ ਕਰੀਬੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ: 31 ਅਕਤੂਬਰ 1984 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਕਤਲ ਉਸ ਦੇ ਹੀ ਅੰਗ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਦਰਾ ਨੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਆਮ ਸਭਾ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਭਾਵ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਉਹ ਜਨਤਾ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਕਰੀਬ ਨੌਂ ਵਜੇ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲੀ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਬੁਲੇਟ ਪਰੂਫ ਜੈਕੇਟ ਨਹੀਂ ਪਾਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਸ ਦੇ ਬਾਡੀਗਾਰਡਾਂ ਨੇ ਚੁੱਕਿਆ। ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਤਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਅੰਗ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਨੇ ਉਸ 'ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਦੂਜੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀ ਠੀਕ ਹੋਏ, ਉਹ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਵਿੱਚ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇੰਦਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਪਹਿਰ 02.33 ਵਜੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਆਪਣੇ ਸਖ਼ਤ ਫੈਸਲਿਆਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1975 ਵਿੱਚ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਗਰੀਬੀ ਹਟਾਓ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਚ ਨਿਰਣਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
ਕਿੰਗ ਫੈਜ਼ਲ: ਕਿੰਗ ਫੈਸਲ 1964 ਤੋਂ 1975 ਤੱਕ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਲੀਹ 'ਤੇ ਲਿਆਉਣ 'ਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸਨੇ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਪਣਾਈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਈ ਤਖਤਾਪਲਟ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ। ਫੈਜ਼ਲ ਨੂੰ ਫੈਜ਼ਲ ਬਿਨ ਮੁਸੈਦ (ਉਸਦੇ ਸੌਤੇਲੇ ਭਰਾ ਦੇ ਬੇਟੇ) ਨੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਲਾਜ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ: ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਦੀ 15 ਅਗਸਤ 1975 ਨੂੰ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਜੂਨੀਅਰ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਟੈਂਕੀ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਧੀਆਂ ਘਰ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ੇਖ ਰੇਹਾਨਾ। ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹੈ। ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ, 'ਜਦੋਂ ਇਹ ਲੋਕ ਮੁਜੀਬ ਦੇ ਘਰ 'ਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਏ ਤਾਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵੜ ਗਏ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਚੀਕ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ? ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਆਏ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਟਰੱਕ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 1971 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। 1977 ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ ਜ਼ਿਆਉਰ ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਰ ਉਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜਨਰਲ ਯਾਹੀਆ ਖਾਨ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਅੱਜ ਦਾ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼) ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਗੂ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਸੌਂਪਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਉਹ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਲੜਾਈ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਹਰ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ।
ਮਾਰਟਿਨ ਲੂਥਰ ਕਿੰਗ ਜੂਨੀਅਰ: ਉਹ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵਿਖੇ ਮਾਰਚ ਦੌਰਾਨ 28 ਅਗਸਤ, 1963 ਨੂੰ 'ਆਈ ਹੈਵ ਏ ਡ੍ਰੀਮ' ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਣ ਨੂੰ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ ਯੋਗਦਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ 1964 ਦੇ ਸਿਵਲ ਰਾਈਟਸ ਐਕਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜੀ। 4 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1968 ਨੂੰ ਜੇਮਜ਼ ਰੇ ਦੁਆਰਾ ਮੈਮਫ਼ਿਸ, ਟੈਨੇਸੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮੋਟਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਫੈਲੀ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਦੰਗੇ ਹੋ ਗਏ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰਨ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
ਪੈਟ੍ਰਿਸ ਲੂਮੰਬਾ: ਉਹ ਮੂਵਮੈਂਟ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗੋਲੀਜ਼ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ। ਉਹ ਕਾਂਗੋ ਦੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੁਣੇ ਗਏ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਲੂਮੁੰਬਾ ਨੇ ਕਾਂਗੋ ਦੇ ਨਾਲ ਅਫ਼ਰੀਕਨੀਕਰਨ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਨਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਤਾਂ ਬੈਲਜੀਅਨ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਬੈਲਜੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕਾਂਗੋ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਬੈਲਜੀਅਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ਲੂਮੁੰਬਾ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬੈਲਜੀਅਮ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਚਲਾ ਗਿਆ। 14 ਸਤੰਬਰ 1960 ਨੂੰ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਆਗੂ ਕਰਨਲ ਜੋਸਫ਼ ਮੋਬੂਟੂ ਨੇ ਤਖ਼ਤਾ ਪਲਟ ਦਿੱਤਾ। ਲੰਮੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੂੰਬਾ ਨੂੰ 17 ਜਨਵਰੀ, 1961 ਨੂੰ ਫਾਇਰਿੰਗ ਸਕੁਐਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ: 21 ਮਈ 1991 ਨੂੰ ਰਾਤ 10.21 ਵਜੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ੍ਰੀਪੇਰੰਬਦੂਰ ਵਿਖੇ ਸੀ। ਉਥੇ ਕਰੀਬ 30 ਸਾਲ ਦੀ ਇਕ ਲੜਕੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਹਾਰ ਪਾ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਲਈ ਝੁਕਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਜੈਅੰਤੀ ਨਟਰਾਜਨ, ਜੀਕੇ ਮੂਪਨਾਰ ਵਰਗੇ ਆਗੂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਇਹ ਕਤਲ ਲਿੱਟੇ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮੁੱਖ ਦੋਸ਼ੀ ਸ਼ਿਵਰਾਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਇਨਾਈਡ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਬੀਬੀਸੀ ਨੇ ਪੀਸੀ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਸੋਨੀਆ ਅਤੇ ਰਾਜੀਵ ਨੂੰ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੇ ਗਲਿਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੜਦੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੁਤਾਬਕ ਰਾਜੀਵ ਸੋਨੀਆ ਨੂੰ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ 'ਮੈਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਾਂ'। ਸੋਨੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ। 'ਉਹ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰ ਦੇਣਗੇ'। ਰਾਜੀਵ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੀ, 'ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਰਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।'
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: 'ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸਾਡੀ ਆਖਰੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਵੇਗੀ'
