ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਡੈਸਕ: ਭੌਤਿਕੀ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਰਾਇਲ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਸਾਇੰਸੇਜ਼, ਸਟਾਕਹਾਮ, (Nobel Prize winner of 2022) ਸਵੀਡਨ ਵਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ 5 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 2022 ਦੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਵਿਗਿਆਨ ਜਾਂ ਮੈਡੀਕਲ, ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਹਨ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ #MeToo ਸਕੈਂਡਲ ਕਾਰਨ 70 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਾਹਿਤ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਰੇ ਜੇਤੂਆਂ ਦੀ ਇਕ ਪੂਰੀ ਸੂਚੀ:
ਭੌਤਿਕੀ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ: ਭੌਤਿਕੀ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਰਾਇਲ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਸਾਇੰਸੇਜ਼, ਸਟਾਕਹਾਮ, ਸਵੀਡਨ ਵਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
1901-2022 ਦਰਮਿਆਨ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ 114 ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੰਡੇ ਗਏ ਹਨ।
ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ 3 ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਰਾਸਾਇਣਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ: ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਰਾਇਲ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਸਟਾਕਹੋਮ, ਸਵੀਡਨ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ 112 ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ 1901 ਤੋਂ 2022 ਦਰਮਿਆਨ ਵੰਡੇ ਗਏ ਹਨ।
ਫਰੈਡਰਿਕ ਸੈਂਗਰ ਨੂੰ 1958 ਅਤੇ 1980 ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀ ਜਾਂ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ: ਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀ ਜਾਂ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕੈਰੋਲਿਨਸਕਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਸਟਾਕਹੋਮ, ਸਵੀਡਨ ਵਿਖੇ ਨੋਬਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
1901 ਤੋਂ 2022 ਦਰਮਿਆਨ ਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀ ਜਾਂ ਮੈਡੀਸਨ ਦੇ 110 ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ ਵੰਡੇ ਗਏ ਹਨ।
ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ: ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪੰਜ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨਾਰਵੇਜਿਅਨ ਸਟੋਰਿੰਗ (ਨਾਰਵੇ ਦੀ ਸੰਸਦ) ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
1901-2022 ਦਰਮਿਆਨ 100 ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੰਡੇ ਗਏ ਹਨ
ਮਲਾਲਾ ਯੂਸਫਜ਼ਈ 2014 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੀ ਹੈ।
ਆਰਥਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ: ਆਰਥਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇਨਾਮ ਰਾਇਲ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਸਟਾਕਹੋਮ, ਸਵੀਡਨ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
1969 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਆਰਥਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ 51 ਇਨਾਮ ਵੰਡੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ 10 ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਜਿੱਤਿਆ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਦੇਸ਼ ਦਾ ਮਾਣ ਵਧਾਇਆ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ (Nobel Prize winner of 2022) ਸਬੰਧ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਕਵੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ, ਚਿੰਤਕਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਤੱਕ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੁਰਸਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਸਾਲ 1913 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਬਣੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੌਂ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਸਵੀਡਿਸ਼ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ 1985 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਲਈ ਮਿਆਦ ਅਤੇ ਫੰਡਾਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਹ ਹਰ ਸਾਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਾਲ 1996 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਏ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਦਵਾਈ, ਰਸਾਇਣ, ਸਾਹਿਤ, ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵੀ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ। ਜਾਣੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਇਹ ਸਨਮਾਨ:
ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ: ਗੁਰੂਦੇਵ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਸਨ। ਉਸਨੂੰ ਸਾਲ 1913 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਟੈਗੋਰ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਸਰਾਹਿਆ। 1961 ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਟੈਗੋਰ ਨੇ ਜੀਵਨ, ਵਿਚਾਰ, ਦਰਸ਼ਨ, ਆਲੋਚਨਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ। ਸਾਲ 1941 ਵਿੱਚ 80 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।
ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਵੈਂਕਟ ਰਮਨ: ਸਰ ਸੀਵੀ ਰਮਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦੇ ਖਿੰਡੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਰਣਨ ਅਤੇ ਕਾਰਨ ਦੇਣ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਸਾਲ 1888 ਵਿੱਚ ਤਿਰੂਚਿਰਾਪੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਇਸ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜਿਓਂ ਸਮਝਾਇਆ। 82 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਖੁਰਾਣਾ: 1968 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਹਰ ਗੋਬਿੰਦ ਖੁਰਾਣਾ ਨੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੂੰ ਜੈਨੇਟਿਕ ਕੋਡ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਸਾਲ 1922 ਵਿੱਚ ਰਾਏਪੁਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਖੁਰਾਣਾ ਨੇ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ। ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ: ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ ਦਾ ਜਨਮ ਮੈਸੇਡੋਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਲਕੱਤੇ ਆ ਕੇ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਮਾਨਵ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਗਰੀਬੀ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਜ਼ ਆਫ਼ ਚੈਰਿਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਨਾਥਾਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ, ਬਿਮਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਸ਼ਲਾਘਾ ਹੋਈ ਅਤੇ 1979 ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵੈਟੀਕਨ ਸਿਟੀ ਦੀ ਬੁਲਾਰਾ ਵੀ ਬਣ ਗਈ। 2016 ਵਿੱਚ, ਪੋਪ ਫਰਾਂਸਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਸੰਤ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ।
ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ: 1983 ਵਿੱਚ, ਐਸ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਰਚਨਾ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਿੱਤੇ। ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਭਾਰਤ ਆਏ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜੁੜੇ ਰਹੇ।
ਅਮਰਤਿਆ ਸੇਨ: 1998 ਵਿੱਚ, ਅਮਰਤਿਆ ਸੇਨ ਜਨ ਕਲਿਆਣ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਲਈ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਬਣੇ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਟ੍ਰਿਨਿਟੀ ਕਾਲਜ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ, ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਵੰਡ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ। ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਇਸ ਜਾਣਕਾਰ ਦਾ ਜਨਮ ਸਾਲ 1933 ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਢਾਕਾ (ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼) ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਸਾਲ 1959 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚਡੀ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਈ ਨਾਮਵਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਹੈ।
ਸਰ ਵਿਦਿਆਧਰ ਸੂਰਜਪ੍ਰਸਾਦ ਨਾਇਪਾਲ: ਲੇਖਕ ਵੀਐਸ ਨਾਇਪਾਲ ਨੂੰ ਸਾਲ 2001 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਜਨਮ 1932 ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਨੀਦਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬਰਤਾਨੀਆ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1971 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁਕਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 1990 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਈਟਹੁੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਵੈਂਕਟਾਰਮਨ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ: ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਵੈਂਕਟਾਰਮਨ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ 2009 ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਰਾਈਬੋਸੋਮ ਦੀ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਮਿਲਿਆ। ਸਾਲ 1952 ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਇੱਕ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕੈਲਾਸ਼ ਸਤਿਆਰਥੀ: ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ, ਕੈਲਾਸ਼ ਸਤਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਲਈ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। 1954 ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਸਤਿਆਰਥੀ ਨੇ ਵਿਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਫਿਰ 'ਬਚਪਨ ਬਚਾਓ ਅੰਦੋਲਨ' ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਅਤੇ ਬੰਧੂਆ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਲ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਵਿਰੁੱਧ ਵੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ। ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਤਿਆਰਥੀ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਮਹਾਨ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਈ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਜਾਣੋ ਕੁਝ ਖਾਸ ਫੂਡ ਫੈਕਟ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ
