ETV Bharat / opinion

ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਟਾਲਣ ਲਈ ਜਲਵਾਯੂ ਖਤਰੇ ਨੂੰ HMPV ਰੋਕਥਾਮ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੋ ਸ਼ਾਮਲ - HMPV PREVENTION PLANS

ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਲਾਗ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਆਕਾਰ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹਾਲਾਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

To avert another health crisis, incorporate climate risk into HMPV prevention plans
ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਟਾਲਣ ਲਈ, ਜਲਵਾਯੂ ਖਤਰੇ ਨੂੰ HMPV ਰੋਕਥਾਮ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੋ ਸ਼ਾਮਲ (Etv Bharat)
author img

By Aparna Roy

Published : Jan 27, 2025, 11:21 AM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਹਿਊਮਨ ਮੈਟਾਪਨਿਊਮੋਵਾਇਰਸ (HMPV) ਦੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਲਰਟ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ HMPV 2001 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਨ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਰੋਗ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਕੇਂਦਰ (CDC) ਨੇ 2024 ਦੇ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ ਨੇ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ HMPV ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 36 ਫੀਸਦ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵਾਇਰਸ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਲੂ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਯੂਨੋਕੰਪਰੋਮਾਈਜ਼ਡ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਤਕਲੀਫ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਰੁਝਾਨ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਅਜਿਹੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ।

ਮੁੜ ਤੋਂ ਫੈਲ ਰਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ

ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਆਕਾਰ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹਲਾਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਧਦਾ ਤਾਪਮਾਨ, ਅਨਿਯਮਿਤ ਮੌਸਮ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਅਤੇ ਵਧਦੀ ਨਮੀ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਫੈਲਣ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਘੱਟ ਸਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ ਹਨ।

ਬਦਲਦੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਅਸਰ

ਕਈ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਵਾਇਰਸਾਂ ਵਾਂਗ, HMPV ਇਹਨਾਂ ਬਦਲਦੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦਾ-ਫੁੱਲਦਾ ਹੈ। ਨੇਚਰ ਕਲਾਈਮੇਟ ਚੇਂਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮੀ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਵਿੰਡੋ ਨੂੰ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਫ-ਸੀਜ਼ਨ ਫੈਲਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਜੋਖਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਆਫ਼ਤਾਂ ਤੋਂ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਵੀ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ, ਮਾੜੀ ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਪਹੁੰਚ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, HMPV ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਘੱਟ ਹੀ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਬਿਮਾਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (IDSP) ਵਰਗੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਅਕਸਰ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ (NAPCCHH) ਜਲਵਾਯੂ-ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ HMPV ਵਰਗੇ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਵਾਇਰਸਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਖਾਸ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।

ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਤੀਜੇ

ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਧਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਤੀਜੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਗੇ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਇੱਕ ਹਮਲਾਵਰ ਰਣਨੀਤੀ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜੋ ਵਿੱਤੀ, ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨਿਗਰਾਨੀ, ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਸਮੇਤ, HMPV ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਅਤੇ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਨੀਤੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਖੰਡਿਤ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਆਪਸੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ ਅਧੀਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (NPCCHH) ਵਰਗੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਵਿਆਪਕ ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਰਕ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਧਦਾ ਤਾਪਮਾਨ, ਅਨਿਯਮਿਤ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਰਗੇ ਕਾਰਕ , ਅਤੇ ਲੰਮੀ ਨਮੀ - HMPV ਵਰਗੇ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਵਾਇਰਸਾਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਰਵਾਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਘੱਟ ਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਾੜਾ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ-ਲਚਕੀਲੇ ਸਿਹਤ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਚੁਣੌਤੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਵਾਲੇ ਵਿਆਪਕ ਡੇਟਾਬੇਸ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।

ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਜਲਵਾਯੂ-ਸਿਹਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ ਜੋ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਿਚਕਾਰ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਡੇਟਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਫੈਲਣ ਦੇ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨਾ, ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਵੰਡਣਾ, ਜਾਂ ਜੋਖਮ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਲਈ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਵਿਧੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

HMPV ਪ੍ਰਕੋਪਾਂ ਦਾ ਹੱਲ

ਘਰੇਲੂ-ਅਧਾਰਤ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿਹਤ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ, ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਨਣਯੋਗ ਸਰੀਰਕ ਸੈਂਸਰ, ਸਮਾਰਟ ਇਨਹੇਲਰ, ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼-ਨਿਰਮਿਤ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਐਪਸ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਏਰੀਅਲ ਤਾਪਮਾਨ ਟਰੈਕਰ, ਬਦਲਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਅਨੁਕੂਲ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਸਿਹਤ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਸਲ-ਸਮੇਂ ਦਾ ਡੇਟਾ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵੀ HMPV ਪ੍ਰਕੋਪਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੂਚਨਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਉੱਨਤ ਖੋਜ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੇ ਜੋ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ HMPV ਪ੍ਰਕੋਪਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ

ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਨੂੰ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਰੋਕਥਾਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਲਵਾਯੂ-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀਆਂ ਦੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿਓ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ 1,000 ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ 0.5 ਹਸਪਤਾਲ ਬਿਸਤਰੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ 1,511 ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰਤੀ 10,000 ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ 3.2 ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਬਿਸਤਰੇ ਹਨ।

ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਅਯੋਗਤਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ HMPV ਵਰਗੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਦੇ ਵਾਧੂ ਬੋਝ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਅਯੋਗ ਛੱਡ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਘੱਟ ਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਮੌਸਮ-ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਡਾਕਟਰੀ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੇ ਕਦਮ ਹਨ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਉੱਨਤ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਸ਼ਾਨਾਬੱਧ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਧਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਤਿਆਰੀਆਂ

ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਜਲਵਾਯੂ-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਸਿਹਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਕਾਰੀ ਯਤਨਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੋਵੇ। ਜਿਵੇਂ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਦਾਤਾ, ਜੋ ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਰਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਾਹ ਦੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹਨ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰੰਟਲਾਈਨ ਸਹਾਇਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਗੇ, ਦੇਖਭਾਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਗੇ।

ਐਚਐਮਪੀਵੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਇਰਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਜਲਵਾਯੂ-ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਰੁਝਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਜੋ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਕੇ, ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਗਰਮ ਹੋ ਰਹੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਹਿਊਮਨ ਮੈਟਾਪਨਿਊਮੋਵਾਇਰਸ (HMPV) ਦੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਲਰਟ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ HMPV 2001 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਨ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਰੋਗ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਕੇਂਦਰ (CDC) ਨੇ 2024 ਦੇ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ ਨੇ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ HMPV ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 36 ਫੀਸਦ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵਾਇਰਸ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਲੂ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਯੂਨੋਕੰਪਰੋਮਾਈਜ਼ਡ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਤਕਲੀਫ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਰੁਝਾਨ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਅਜਿਹੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ।

ਮੁੜ ਤੋਂ ਫੈਲ ਰਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ

ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਆਕਾਰ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹਲਾਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਧਦਾ ਤਾਪਮਾਨ, ਅਨਿਯਮਿਤ ਮੌਸਮ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਅਤੇ ਵਧਦੀ ਨਮੀ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਫੈਲਣ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਘੱਟ ਸਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ ਹਨ।

ਬਦਲਦੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਅਸਰ

ਕਈ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਵਾਇਰਸਾਂ ਵਾਂਗ, HMPV ਇਹਨਾਂ ਬਦਲਦੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦਾ-ਫੁੱਲਦਾ ਹੈ। ਨੇਚਰ ਕਲਾਈਮੇਟ ਚੇਂਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮੀ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਵਿੰਡੋ ਨੂੰ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਫ-ਸੀਜ਼ਨ ਫੈਲਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਜੋਖਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਆਫ਼ਤਾਂ ਤੋਂ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਵੀ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ, ਮਾੜੀ ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਪਹੁੰਚ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, HMPV ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਘੱਟ ਹੀ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਬਿਮਾਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (IDSP) ਵਰਗੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਅਕਸਰ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ (NAPCCHH) ਜਲਵਾਯੂ-ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ HMPV ਵਰਗੇ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਵਾਇਰਸਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਖਾਸ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।

ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਤੀਜੇ

ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਧਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਤੀਜੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਗੇ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਇੱਕ ਹਮਲਾਵਰ ਰਣਨੀਤੀ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜੋ ਵਿੱਤੀ, ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨਿਗਰਾਨੀ, ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਸਮੇਤ, HMPV ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਅਤੇ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਨੀਤੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਖੰਡਿਤ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਆਪਸੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਮਿਸ਼ਨ ਅਧੀਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (NPCCHH) ਵਰਗੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਵਿਆਪਕ ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਰਕ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਧਦਾ ਤਾਪਮਾਨ, ਅਨਿਯਮਿਤ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਰਗੇ ਕਾਰਕ , ਅਤੇ ਲੰਮੀ ਨਮੀ - HMPV ਵਰਗੇ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਵਾਇਰਸਾਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਰਵਾਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਘੱਟ ਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਾੜਾ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ-ਲਚਕੀਲੇ ਸਿਹਤ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਚੁਣੌਤੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਵਾਲੇ ਵਿਆਪਕ ਡੇਟਾਬੇਸ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।

ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਜਲਵਾਯੂ-ਸਿਹਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ ਜੋ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਿਚਕਾਰ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਡੇਟਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਫੈਲਣ ਦੇ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨਾ, ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਵੰਡਣਾ, ਜਾਂ ਜੋਖਮ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਲਈ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਵਿਧੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

HMPV ਪ੍ਰਕੋਪਾਂ ਦਾ ਹੱਲ

ਘਰੇਲੂ-ਅਧਾਰਤ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿਹਤ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ, ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਨਣਯੋਗ ਸਰੀਰਕ ਸੈਂਸਰ, ਸਮਾਰਟ ਇਨਹੇਲਰ, ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼-ਨਿਰਮਿਤ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਐਪਸ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਏਰੀਅਲ ਤਾਪਮਾਨ ਟਰੈਕਰ, ਬਦਲਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਅਨੁਕੂਲ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਸਿਹਤ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਸਲ-ਸਮੇਂ ਦਾ ਡੇਟਾ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵੀ HMPV ਪ੍ਰਕੋਪਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੂਚਨਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਉੱਨਤ ਖੋਜ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੇ ਜੋ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ HMPV ਪ੍ਰਕੋਪਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ

ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਨੂੰ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਰੋਕਥਾਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਲਵਾਯੂ-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀਆਂ ਦੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿਓ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ 1,000 ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ 0.5 ਹਸਪਤਾਲ ਬਿਸਤਰੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ 1,511 ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰਤੀ 10,000 ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ 3.2 ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਬਿਸਤਰੇ ਹਨ।

ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਅਯੋਗਤਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ HMPV ਵਰਗੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਦੇ ਵਾਧੂ ਬੋਝ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਅਯੋਗ ਛੱਡ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਘੱਟ ਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਮੌਸਮ-ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਡਾਕਟਰੀ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੇ ਕਦਮ ਹਨ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਉੱਨਤ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਸ਼ਾਨਾਬੱਧ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਧਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਤਿਆਰੀਆਂ

ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਜਲਵਾਯੂ-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਸਿਹਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਕਾਰੀ ਯਤਨਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੋਵੇ। ਜਿਵੇਂ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਦਾਤਾ, ਜੋ ਜਲਵਾਯੂ ਕਾਰਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਾਹ ਦੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹਨ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰੰਟਲਾਈਨ ਸਹਾਇਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਗੇ, ਦੇਖਭਾਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਗੇ।

ਐਚਐਮਪੀਵੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਇਰਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਜਲਵਾਯੂ-ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਰੁਝਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਜੋ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਕੇ, ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਗਰਮ ਹੋ ਰਹੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.