ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਸਟਾਰਟਅਪਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਹੱਲ ਫਰਮ 'ਐਕਸਫੇਨੋ' ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅਪਸ ਦੇ ਵਧਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੇ ਸਾਲ 2024 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੱਤ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ 68 ਲੋਨ ਸੌਦੇ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਨ ਸੌਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਸੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ $1.8 ਬਿਲੀਅਨ ਸੀ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸੱਤ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਟਅਪਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਸੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ $1.35 ਬਿਲੀਅਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 75 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਿਨਟੇਕ, ਈ-ਕਾਮਰਸ, ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਆਟੋਟੈਕ ਆਦਿ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਖੇਤਰ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਤਰੱਕੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਦਰਅਸਲ, ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਡਸਟਰੀ (ਸੀਆਈਆਈ) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2029-30 ਤੱਕ, ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਤੋਂ 50 ਮਿਲੀਅਨ (ਪੰਜ ਕਰੋੜ) ਨਵੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਰਣਨੀਤਕ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੀ ਤਾਕਤ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਧਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਉਚਿਤ ਹੈ।
ਕਰਜ਼ਾ ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਫਰਮ ਵਿਆਜ ਸਮੇਤ ਮੂਲ ਰਕਮ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਨਾਲ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਫਰਮ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੁਆਰਾ ਵਿੱਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਟਾਰਟਅਪਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਸਥਾਰ ਲਈ ਜਾਂ ਉੱਚ ਮਾਲੀਆ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਫਰਮ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਕਰਜ਼ੇ ਜਾਂ ਇਕੁਇਟੀ (ਸ਼ੇਅਰ ਮਾਰਕੀਟ) ਜਾਂ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਮੋਡ ਰਾਹੀਂ ਲੋੜੀਂਦੀ ਪੂੰਜੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਫਰਮ ਕਿਵੇਂ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੇ ਖਰਚੇ, ਏਜੰਸੀ ਦੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ, ਪੂੰਜੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ, ਟੈਕਸ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਆਦਿ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਟਾਰਟਅਪ ਇਕੁਇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਮਾਲਕੀ ਗੁਆਉਣ ਦੇ ਡਰ ਕਾਰਨ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਿੱਤ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਿੱਤ ਨਾਲ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਟੈਕਸ ਲਾਭ ਵੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦਾ ਵਧਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ 2021 ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਾਲ, ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ 'ਯੂਨੀਕੋਰਨ' ਯਾਨੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇੱਕ ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਫੰਡ ਮਿਲਿਆ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਕੱਲੇ 2022 ਵਿਚ 115 ਭਾਰਤੀ 'ਯੂਨੀਕੋਰਨਾਂ' ਦੁਆਰਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਕੁੱਲ ਕਰਜ਼ਾ 50,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਨੋਟਸ, ਮਿਆਦੀ ਕਰਜ਼ੇ ਅਤੇ ਢਾਂਚਾਗਤ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ (ਆਈਪੀਓਜ਼) ਰਾਹੀਂ ਵਧੇਰੇ ਤਰਲਤਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਾਲ ਬਿਹਤਰ ਹੋਣਗੇ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, 2022 ਦੇ ਆਖਰੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਲੋਬਲ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਦਲ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਈਪੀਓ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਈ। ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਰਮਾਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿਕਾਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ। ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਵਧਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਬੋਝ ਕਾਰਨ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸ਼ਰਤਾਂ 'ਤੇ ਇਕੁਇਟੀ ਫੰਡ ਜੁਟਾਉਣ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਬਚਣ ਲਈ ਹੋਰ ਕਰਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ।
ਹੋਰ ਕੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ...
ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਿੱਤ ਦੇ ਇਸਦੇ ਫਾਇਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਲਾਗਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ. ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਫਰਮ ਦਾ ਭਾਰੀ ਕਰਜ਼ਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਟਾਰਟਅਪ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੋਝ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਟਾਰਟਅਪ ਦੇ ਨਕਦ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਫਰਮ ਦੀ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਰੇਟਿੰਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਫਰਮ ਦੀ ਆਮਦਨ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਕਦ ਪ੍ਰਵਾਹ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਘਾਟਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਿੱਤ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਫੈਸਲੇ ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਾਲ ਲੈਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਿੱਤ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਰਿਣਦਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਉਹ ਰਿਣਦਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਲਕੀ ਗੁਆਉਣ ਦਾ ਜੋਖਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਮੁੜ ਅਦਾਇਗੀ
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੂੰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਕਰਜ਼ਾ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਪੂੰਜੀ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ, ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਕਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ। ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਧਨਾਂ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਮੁੜ ਅਦਾਇਗੀ ਵਿੱਚ ਡਿਫਾਲਟ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਸਮਝ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਬਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਕਰਜ਼ਾ ਚੁੱਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਬੰਧਤ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਜਿਹੇ ਹੋਮਵਰਕ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।
ਇਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਟਾਰਟਅਪ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਿੱਤ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਇਕੁਇਟੀ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕੁਇਟੀ ਵਧਾਉਣ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਕਿਫਾਇਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ. ਇਕ ਵਾਰ ਇਕੁਇਟੀ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਕਿਫਾਇਤੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘੱਟ ਲਾਗਤ 'ਤੇ ਇਕੁਇਟੀ ਵਿੱਤ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਮੁੜ-ਭੁਗਤਾਨ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪਾਂ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਰਜ਼ਾ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਉੱਚਿਤ ਸਮਾਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ, ਕੀ ਉਹ ਟਿਕਾਊ ਹਨ, ਅਤੇ ਸੁਧਾਰਾਤਮਕ ਉਪਾਅ ਕਰਨ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਉੱਤੇ ਵੱਡੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਟਾਲਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਇਸ 'ਚ ਹੋਰ ਦੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਲੱਖਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋਵੇਗਾ।
