ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ ਧਨਵੰਤਰੀ ਜਯੰਤੀ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਧਨਤੇਰਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ, ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿਹਤ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਬੰਧ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਿਵਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼
ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਿਵਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਇਲਾਜ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈ ਦੇ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਕੇ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ 3-4 ਆਯੁਰਵੇਦ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਧਨਵੰਤਰੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ
ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਵੈਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ ਧਨਵੰਤਰੀ ਜੈਅੰਤੀ 'ਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੇਦਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਵੈਦ ਅਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਆਯੁਰਵੇਦ?
ਆਯੁਰਵੇਦ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਦਵਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਪਜੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੀਰ, ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਸ਼ਬਦ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਯੂ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਵੇਦ, ਭਾਵ ਗਿਆਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਸ਼ਬਦ ਜੀਵਨ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ, ਚਿਕਿਤਸਕ ਜੜੀ ਬੂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ 2016 ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਧਨਵੰਤਰੀ ਜੈਅੰਤੀ (ਧਨਤੇਰਸ) ਨੂੰ ਆਯੁਰਵੈਦ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਗਿਆਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਬ੍ਰਹਮ ਡਾਕਟਰ ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਿਵਸ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ, ਇਲਾਜ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਪਹੁੰਚਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਧਨਵੰਤਰੀ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਿਵਸ 2024 ਦਾ ਥੀਮ
ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਥੀਮ ਗਲੋਬਲ ਹੈਲਥ ਲਈ ਆਯੁਰਵੈਦ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨਜ਼ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਿਹਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਖੋਜਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-
