ETV Bharat / international

ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 81 ਵਾਰ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਦਖਲ, ਰੂਸੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਦੀਆਂ 36 ਉਦਾਹਰਣਾਂ, ਚੀਨ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ - MEDDLING OF ELECTIONS

'ਮੈਡਲਿੰਗ ਇਨ ਦ ਬੈਲਟ ਬਾਕਸ: ਦ ਕਾਜ਼ ਐਂਡ ਇਫੈਕਟ ਆਫ ਪਾਰਟੀਸਨ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਇੰਟਰਵੈਂਸ਼ਨ' ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 81 ਵਾਰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ।

ELECTIONS
ਮੈਡਲਿੰਗ ਇਨ ਦ ਬੈਲਟ ਬਾਕਸ ((Getty Images))
author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Feb 24, 2025, 6:24 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: USAID ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੈਨਰੀ ਲੂਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ। ਹੈਨਰੀ ਲੂਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ USAID ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਿਡੇਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

'ਮੈਡਲਿੰਗ ਇਨ ਦ ਬੈਲਟ ਬਾਕਸ

'ਦ ਕਾਜ਼ ਐਂਡ ਇਫੈਕਟ ਆਫ ਪਾਰਟੀਸਨ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਇੰਟਰਵੈਂਸ਼ਨ' ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 1946 ਅਤੇ 2000 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡੋਵ ਐਚ. ਲੇਵਿਨ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਕੁੱਲ 81 ਵਾਰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ/ਰੂਸ ਦਾ ਨੰਬਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ 36 ਵਾਰ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਹੋਰ ਦੇਸ਼, ਜਿਵੇਂ ਕਿ 1979 ਤੋਂ ਈਰਾਨ, ਸਾਬਕਾ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਮੁਅੱਮਰ ਗੱਦਾਫੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲੀਬੀਆ, ਅਤੇ ਮਰਹੂਮ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਨੇਤਾ ਹਿਊਗੋ ਚਾਵੇਜ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ, ਵੀ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਦੇਸ਼ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ, ਲੇਬਨਾਨ, ਜਾਪਾਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਰੂਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ।

ਇਟਲੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਦਖਲ

1948 ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਅਮਰੀਕੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਸੀਆਈਏ ਦੇ ਇੱਕ ਏਜੰਟ ਨੇ 50 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਥੈਲੇ ਸਨ ਜੋ ਉਹ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।

ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਫੰਡ ਦਿੰਦਾ

ਜਪਾਨ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ-ਸੱਜੇ ਲਿਬਰਲ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ 1950 ਅਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਅਮਰੀਕੀ ਫੰਡ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਸਾਬਕਾ ਖੁਫੀਆ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀਆਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਕੱਟੜ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ।

ਲੇਬਨਾਨ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਦਖਲ

ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਤੇਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਨੇ 1957 ਵਿੱਚ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿੱਚ ਈਸਾਈ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਨਕਦੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਬ੍ਰੀਫਕੇਸਾਂ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।

ਅਮਰੀਕਾ ਚਿਲੀ ਵਿੱਚ ਅਲੇਂਡੇ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ

ਚਿਲੀ ਵਿੱਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 1964 ਵਿੱਚ ਅਲੇਂਡੇ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ। 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੈਨੇਟ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਲਗਭਗ ਪੰਦਰਾਂ ਗੁਪਤ ਐਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ 'ਤੇ ਕੁੱਲ ਚਾਰ ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਫੰਡ ਦੇਣ ਤੱਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਸਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਆਈਏ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਮੋਨ ਪੇਰੇਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ

ਮਈ 1996 ਵਿੱਚ, ਬਿਲ ਕਲਿੰਟਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਸ਼ਿਮੋਨ ਪੇਰੇਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚੁਣਨ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਬਾਰੇ, ਸਾਬਕਾ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪੇਰੇਜ਼ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।

1996 ਦੀਆਂ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਦਖਲ

ਜੂਨ 1996 ਬਿਲ ਕਲਿੰਟਨ ਨੇ ਰੂਸੀ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬੋਰਿਸ ਯੇਲਤਸਿਨ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। 1996 ਵਿੱਚ ਕਲਿੰਟਨ ਅਤੇ ਯੇਲਤਸਿਨ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਫ਼ੋਨ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀਆਂ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਟੇਪਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਆਪਣੇ ਅਮਰੀਕੀ ਹਮਰੁਤਬਾ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ IMF ਕਰਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਜੋੜਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਲਿੰਟਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਰੂਰ, ਉਹ ਇਸ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ।

ਅਮਰੀਕਾ ਸਰਬੀਆ ਵਿੱਚ 40 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਖਰਚ ਕਰਦਾ

1999 ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ 2000 ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੱਕ, ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਸਰਬੀਆਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ 'ਤੇ ਲਗਭਗ $40 ਮਿਲੀਅਨ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਿਲੋਸੇਵਿਕ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਸੁਤੰਤਰ ਮੀਡੀਆ, ਨਾਗਰਿਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼

2006 ਵਿੱਚ ਬੁਸ਼ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਫਲਸਤੀਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ 2 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਾਇਤਾ ਭੇਜੀ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਫਤਾਹ ਉਸ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਫਲਸਤੀਨੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦੇਵੇ, ਪਰ ਹਮਾਸ ਫਿਰ ਵੀ ਜਿੱਤ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸੈਨੇਟਰ ਹਿਲੇਰੀ ਕਲਿੰਟਨ ਟੇਪ 'ਤੇ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਫੜੀ ਗਈ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਧਾਂਦਲੀ ਕਰਨ ਦਾ ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।

2016 ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦਾ ਦਖਲ

ਅਮਰੀਕੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨੇ 2016 ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2016 ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੱਜੇ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਸੈਨੇਟਰ ਟੇਡ ਕਰੂਜ਼ ਅਤੇ ਮਾਰਕੋ ਰੂਬੀਓ, ਬਲੈਕ ਲਾਈਵਜ਼ ਮੈਟਰਸ ਕਾਰਕੁਨ, ਅਤੇ ਟੈਕਸਾਸ ਅਤੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵੱਖਵਾਦੀ ਲਹਿਰਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅਮਰੀਕੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਨੇ 2016 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਅਸਲ ਵੋਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਰੂਸੀਆਂ ਨੇ ਚੋਣ ਦਿਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 21 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: USAID ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੈਨਰੀ ਲੂਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ। ਹੈਨਰੀ ਲੂਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ USAID ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਿਡੇਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

'ਮੈਡਲਿੰਗ ਇਨ ਦ ਬੈਲਟ ਬਾਕਸ

'ਦ ਕਾਜ਼ ਐਂਡ ਇਫੈਕਟ ਆਫ ਪਾਰਟੀਸਨ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਇੰਟਰਵੈਂਸ਼ਨ' ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 1946 ਅਤੇ 2000 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡੋਵ ਐਚ. ਲੇਵਿਨ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਕੁੱਲ 81 ਵਾਰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ/ਰੂਸ ਦਾ ਨੰਬਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ 36 ਵਾਰ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਹੋਰ ਦੇਸ਼, ਜਿਵੇਂ ਕਿ 1979 ਤੋਂ ਈਰਾਨ, ਸਾਬਕਾ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਮੁਅੱਮਰ ਗੱਦਾਫੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲੀਬੀਆ, ਅਤੇ ਮਰਹੂਮ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਨੇਤਾ ਹਿਊਗੋ ਚਾਵੇਜ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ, ਵੀ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਦੇਸ਼ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ, ਲੇਬਨਾਨ, ਜਾਪਾਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਰੂਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ।

ਇਟਲੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਦਖਲ

1948 ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਅਮਰੀਕੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਸੀਆਈਏ ਦੇ ਇੱਕ ਏਜੰਟ ਨੇ 50 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਥੈਲੇ ਸਨ ਜੋ ਉਹ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।

ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਫੰਡ ਦਿੰਦਾ

ਜਪਾਨ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ-ਸੱਜੇ ਲਿਬਰਲ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ 1950 ਅਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਅਮਰੀਕੀ ਫੰਡ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਸਾਬਕਾ ਖੁਫੀਆ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀਆਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਕੱਟੜ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ।

ਲੇਬਨਾਨ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਦਖਲ

ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਤੇਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਨੇ 1957 ਵਿੱਚ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿੱਚ ਈਸਾਈ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਨਕਦੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਬ੍ਰੀਫਕੇਸਾਂ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।

ਅਮਰੀਕਾ ਚਿਲੀ ਵਿੱਚ ਅਲੇਂਡੇ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ

ਚਿਲੀ ਵਿੱਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 1964 ਵਿੱਚ ਅਲੇਂਡੇ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ। 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੈਨੇਟ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਲਗਭਗ ਪੰਦਰਾਂ ਗੁਪਤ ਐਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ 'ਤੇ ਕੁੱਲ ਚਾਰ ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਫੰਡ ਦੇਣ ਤੱਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਸਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਆਈਏ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਮੋਨ ਪੇਰੇਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ

ਮਈ 1996 ਵਿੱਚ, ਬਿਲ ਕਲਿੰਟਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਸ਼ਿਮੋਨ ਪੇਰੇਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚੁਣਨ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਬਾਰੇ, ਸਾਬਕਾ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪੇਰੇਜ਼ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।

1996 ਦੀਆਂ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਦਖਲ

ਜੂਨ 1996 ਬਿਲ ਕਲਿੰਟਨ ਨੇ ਰੂਸੀ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬੋਰਿਸ ਯੇਲਤਸਿਨ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। 1996 ਵਿੱਚ ਕਲਿੰਟਨ ਅਤੇ ਯੇਲਤਸਿਨ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਫ਼ੋਨ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀਆਂ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਟੇਪਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਆਪਣੇ ਅਮਰੀਕੀ ਹਮਰੁਤਬਾ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ IMF ਕਰਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਜੋੜਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਲਿੰਟਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਰੂਰ, ਉਹ ਇਸ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ।

ਅਮਰੀਕਾ ਸਰਬੀਆ ਵਿੱਚ 40 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਖਰਚ ਕਰਦਾ

1999 ਦੇ ਮੱਧ ਤੋਂ 2000 ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੱਕ, ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਸਰਬੀਆਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ 'ਤੇ ਲਗਭਗ $40 ਮਿਲੀਅਨ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਿਲੋਸੇਵਿਕ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਸੁਤੰਤਰ ਮੀਡੀਆ, ਨਾਗਰਿਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼

2006 ਵਿੱਚ ਬੁਸ਼ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਫਲਸਤੀਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ 2 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਾਇਤਾ ਭੇਜੀ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਫਤਾਹ ਉਸ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਫਲਸਤੀਨੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦੇਵੇ, ਪਰ ਹਮਾਸ ਫਿਰ ਵੀ ਜਿੱਤ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸੈਨੇਟਰ ਹਿਲੇਰੀ ਕਲਿੰਟਨ ਟੇਪ 'ਤੇ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਫੜੀ ਗਈ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਧਾਂਦਲੀ ਕਰਨ ਦਾ ਬਿਹਤਰ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।

2016 ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦਾ ਦਖਲ

ਅਮਰੀਕੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨੇ 2016 ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2016 ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੱਜੇ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਸੈਨੇਟਰ ਟੇਡ ਕਰੂਜ਼ ਅਤੇ ਮਾਰਕੋ ਰੂਬੀਓ, ਬਲੈਕ ਲਾਈਵਜ਼ ਮੈਟਰਸ ਕਾਰਕੁਨ, ਅਤੇ ਟੈਕਸਾਸ ਅਤੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵੱਖਵਾਦੀ ਲਹਿਰਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅਮਰੀਕੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਨੇ 2016 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਅਸਲ ਵੋਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਰੂਸੀਆਂ ਨੇ ਚੋਣ ਦਿਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 21 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਰਜਿਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.