ETV Bharat / health

ਕਿਉ ਹੋ ਰਹੇ ਨੇ ਲੋਕ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ? ਜਾਣੋ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ - Hair Care Tips

Hair Care Tips: ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਲੋਕ ਵਾਲ ਝੜਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਸਿਰ ਦੇ ਅਗਲੇ ਪਾਸੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਝੜਨਾ, ਗੰਜਾਪਨ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ, ਖੋਪੜੀ 'ਤੇ ਖੁਸ਼ਕੀ, ਖਾਰਸ਼ ਵਾਲੀ ਖੋਪੜੀ ਆਦਿ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਵਾਲ ਝੜਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

Hair Care Tips
Hair Care Tips (Getty Images)
author img

By ETV Bharat Health Team

Published : Aug 11, 2024, 2:22 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਵਾਲ ਝੜਨਾ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਮਹਿੰਗੇ ਪ੍ਰੋਡਕਟਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂਕਿ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਕੇ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਵਾਲ ਝੜਨਾ ਕੀ ਹੈ?: 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਲ ਝੜਨਾ ਇੱਕ ਆਮ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਾਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਝੜ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਲ ਸੰਘਣੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ 50 ਤੋਂ 100 ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਝੜਨਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਵੇਂ ਵਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਉਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਨਵੇਂ ਵਾਲ ਨਾ ਉੱਗਣ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ।

ਵਾਲ ਕਿਉਂ ਝੜਦੇ ਹਨ?: ਵਾਲ ਝੜਨਾ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਕਾਰਨ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-

ਜੈਨੇਟਿਕ: ਜੇਕਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵਾਲ ਝੜਨ ਜਾਂ ਗੰਜੇਪਣ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

Telogen Effluvium: ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਲ ਝੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ: ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਰਸਾਇਣ ਜਾਂ ਹਾਰਮੋਨਸ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਝੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵੱਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਥਾਇਰਾਇਡ ਹਾਰਮੋਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਵਾਲ ਝੜਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਾਈਪੋਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਨੀਮੀਆ, ਪੋਲੀਸਿਸਟਿਕ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਸਿੰਡਰੋਮ, ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਆਟੋ ਇਮਿਊਨ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਵਾਲ ਝੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਤਣਾਅ: ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤਣਾਅ ਵੀ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਝੜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਤਣਾਅ ਵਿਰੋਧੀ ਦਵਾਈਆਂ ਆਦਿ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ: ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ, ਜ਼ਿੰਕ, ਸੇਲੇਨੀਅਮ ਆਦਿ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਵੀ ਵਾਲ ਝੜ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਹੇਅਰ ਕਲਰ, ਸਟ੍ਰੈਟਨਿੰਗ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੈਮੀਕਲ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾ ਕਰਨਾ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਧੁੱਪ ਅਤੇ ਧੂੜ ਭਰੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰਹਿਣਾ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ, ਅਧੂਰੀ ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਭਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਰਗੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਵਾਲ ਝੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਵਾਲ ਝੜਨ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?:

  • ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੇ ਹੇਅਰ ਸਟਾਈਲ ਤੋਂ ਬਚੋ।
  • ਹਾਈ ਹੀਟ ਵਾਲ ਸਟਾਈਲਿੰਗ ਟੂਲਸ ਤੋਂ ਬਚੋ।
  • ਵਾਲਾਂ 'ਤੇ ਕੈਮੀਕਲ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਜਾਂ ਬਲੀਚ ਨਾ ਕਰੋ।
  • ਕੋਮਲ ਸ਼ੈਂਪੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
  • ਕੁਦਰਤੀ ਰੇਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਨਰਮ ਬੁਰਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਵਾਲ ਝੜਨਾ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਮਹਿੰਗੇ ਪ੍ਰੋਡਕਟਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂਕਿ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਕੇ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਵਾਲ ਝੜਨਾ ਕੀ ਹੈ?: 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਲ ਝੜਨਾ ਇੱਕ ਆਮ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਾਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਝੜ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਲ ਸੰਘਣੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ 50 ਤੋਂ 100 ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਝੜਨਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਵੇਂ ਵਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਉਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਨਵੇਂ ਵਾਲ ਨਾ ਉੱਗਣ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ।

ਵਾਲ ਕਿਉਂ ਝੜਦੇ ਹਨ?: ਵਾਲ ਝੜਨਾ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਕਾਰਨ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-

ਜੈਨੇਟਿਕ: ਜੇਕਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵਾਲ ਝੜਨ ਜਾਂ ਗੰਜੇਪਣ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

Telogen Effluvium: ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਲ ਝੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ: ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਰਸਾਇਣ ਜਾਂ ਹਾਰਮੋਨਸ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਝੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵੱਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਥਾਇਰਾਇਡ ਹਾਰਮੋਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਵਾਲ ਝੜਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਾਈਪੋਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਨੀਮੀਆ, ਪੋਲੀਸਿਸਟਿਕ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਸਿੰਡਰੋਮ, ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਆਟੋ ਇਮਿਊਨ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਵਾਲ ਝੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਤਣਾਅ: ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤਣਾਅ ਵੀ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਝੜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਤਣਾਅ ਵਿਰੋਧੀ ਦਵਾਈਆਂ ਆਦਿ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ: ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ, ਜ਼ਿੰਕ, ਸੇਲੇਨੀਅਮ ਆਦਿ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਵੀ ਵਾਲ ਝੜ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਹੇਅਰ ਕਲਰ, ਸਟ੍ਰੈਟਨਿੰਗ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੈਮੀਕਲ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਲ ਝੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾ ਕਰਨਾ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਧੁੱਪ ਅਤੇ ਧੂੜ ਭਰੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰਹਿਣਾ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ, ਅਧੂਰੀ ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਭਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਰਗੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਵਾਲ ਝੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਵਾਲ ਝੜਨ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?:

  • ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੇ ਹੇਅਰ ਸਟਾਈਲ ਤੋਂ ਬਚੋ।
  • ਹਾਈ ਹੀਟ ਵਾਲ ਸਟਾਈਲਿੰਗ ਟੂਲਸ ਤੋਂ ਬਚੋ।
  • ਵਾਲਾਂ 'ਤੇ ਕੈਮੀਕਲ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਜਾਂ ਬਲੀਚ ਨਾ ਕਰੋ।
  • ਕੋਮਲ ਸ਼ੈਂਪੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
  • ਕੁਦਰਤੀ ਰੇਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਨਰਮ ਬੁਰਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.