ETV Bharat / health

ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣ ਪਿੱਛੇ ਇਹ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ, ਮਾਪੇ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ - Causes of Loss of Appetite in Kids - CAUSES OF LOSS OF APPETITE IN KIDS

Causes of Loss of Appetite in Kids: ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ 'ਚ ਬਹੁਤ ਨਖਰੇ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਰੀਰਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਵੀ ਘੱਟ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਣ ਪਿੱਛੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

Causes of Loss of Appetite in Kids
Causes of Loss of Appetite in Kids
author img

By ETV Bharat Health Team

Published : Apr 22, 2024, 3:09 PM IST

Updated : Apr 22, 2024, 3:24 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਬੱਚੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹੁਤ ਨਖਰੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 2 ਤੋਂ 5 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆ ਵਿਚਕਾਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਭੋਜਨ ਖਾਣ 'ਚ ਨਖਰੇ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਚਿਪਸ, ਬਰਗਰ, ਚਾਕਲੇਟ ਅਤੇ ਪੀਜ਼ਾ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਹਤ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋ ਸਕਦ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਉਪਾਅ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣ ਪਿੱਛੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ 'ਚ ਬੱਚੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਘੱਟ ਖਾਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪੀਰੀਅਡਸ 'ਚ ਵੀ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗਲੇ 'ਚ ਖਰਾਸ਼, ਦਸਤ, ਸਿਰਦਰਦ, ਬੁਖਾਰ ਤੋਂ ਬੱਚਾ ਪੀੜਿਤ ਹੈ, ਤਾਂ ਵੀ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ।

  1. ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਪੂਰੀ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਘੱਟ ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਵੇ।
  2. ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਵੀ ਭੁੱਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
  3. ਕਬਜ਼ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪੇਟ ਫੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
  4. ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੇਟ 'ਚ ਕੀੜੇ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਜਾਂਚ ਜਰੂਰ ਕਰਵਾਓ।
  5. ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਡੇਢ ਸਾਲ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਰਹੀ, ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਦੰਦ ਨਿਕਲ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਦੰਦ ਨਿਕਲਣ ਸਮੇਂ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖੁਜਲੀ ਅਤੇ ਦਰਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
  6. ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਈਰਨ ਦੀ ਕਮੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ। ਇਸ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਦਿਖਾਓ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਉਪਾਅ:

  1. ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਨੈਕਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਨੈਕਸ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਨੈਕਸ 'ਚ ਭੁੰਨੀ ਹੋਈ ਮੂੰਗਫਲੀ, ਸੈਂਡਵਿਚ ਜਾਂ ਬੇਕਡ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਸੂਪ ਅਤੇ ਗਿਰੀਦਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
  2. ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਨੈਕਸ ਖਾਣ ਨੂੰ ਨਾ ਦਿਓ। ਸੈਨਕਸ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਵਿਚਕਾਰ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਦਾ ਗੈਪ ਰੱਖੋ।
  3. ਮੂੰਗਫਲੀ ਖਾਣ ਨਾਲ ਭੁੱਖ ਵੱਧਦੀ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮੂੰਗਫਲੀ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ।
  4. ਸਰੀਰ 'ਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦਹੀ, ਕ੍ਰੀਮ ਅਤੇ ਪਨੀਰ ਆਦਿ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ।
  5. ਹੈਲਦੀ ਫੈਟ ਅਤੇ ਕੈਲੋਰੀ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।
  6. ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦਿਓ।
  7. ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ, ਸ਼ਹਿਦ, ਕੇਲਾ, ਦਹੀ, ਅੰਬ ਦੀ ਸਮੂਦੀ ਅਤੇ ਮਿਲਕ ਸ਼ੇਕ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਬੱਚੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹੁਤ ਨਖਰੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 2 ਤੋਂ 5 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆ ਵਿਚਕਾਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਭੋਜਨ ਖਾਣ 'ਚ ਨਖਰੇ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਚਿਪਸ, ਬਰਗਰ, ਚਾਕਲੇਟ ਅਤੇ ਪੀਜ਼ਾ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਹਤ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋ ਸਕਦ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਉਪਾਅ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣ ਪਿੱਛੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ 'ਚ ਬੱਚੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਘੱਟ ਖਾਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪੀਰੀਅਡਸ 'ਚ ਵੀ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗਲੇ 'ਚ ਖਰਾਸ਼, ਦਸਤ, ਸਿਰਦਰਦ, ਬੁਖਾਰ ਤੋਂ ਬੱਚਾ ਪੀੜਿਤ ਹੈ, ਤਾਂ ਵੀ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ।

  1. ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬੱਚਿਆ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਪੂਰੀ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਘੱਟ ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਵੇ।
  2. ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਵੀ ਭੁੱਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
  3. ਕਬਜ਼ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪੇਟ ਫੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
  4. ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੇਟ 'ਚ ਕੀੜੇ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਜਾਂਚ ਜਰੂਰ ਕਰਵਾਓ।
  5. ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਡੇਢ ਸਾਲ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਰਹੀ, ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਦੰਦ ਨਿਕਲ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਦੰਦ ਨਿਕਲਣ ਸਮੇਂ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖੁਜਲੀ ਅਤੇ ਦਰਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
  6. ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਈਰਨ ਦੀ ਕਮੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ। ਇਸ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਦਿਖਾਓ।

ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਉਪਾਅ:

  1. ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਨੈਕਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਨੈਕਸ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਨੈਕਸ 'ਚ ਭੁੰਨੀ ਹੋਈ ਮੂੰਗਫਲੀ, ਸੈਂਡਵਿਚ ਜਾਂ ਬੇਕਡ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਸੂਪ ਅਤੇ ਗਿਰੀਦਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
  2. ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਨੈਕਸ ਖਾਣ ਨੂੰ ਨਾ ਦਿਓ। ਸੈਨਕਸ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਵਿਚਕਾਰ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਦਾ ਗੈਪ ਰੱਖੋ।
  3. ਮੂੰਗਫਲੀ ਖਾਣ ਨਾਲ ਭੁੱਖ ਵੱਧਦੀ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮੂੰਗਫਲੀ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ।
  4. ਸਰੀਰ 'ਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦਹੀ, ਕ੍ਰੀਮ ਅਤੇ ਪਨੀਰ ਆਦਿ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ।
  5. ਹੈਲਦੀ ਫੈਟ ਅਤੇ ਕੈਲੋਰੀ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।
  6. ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦਿਓ।
  7. ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ, ਸ਼ਹਿਦ, ਕੇਲਾ, ਦਹੀ, ਅੰਬ ਦੀ ਸਮੂਦੀ ਅਤੇ ਮਿਲਕ ਸ਼ੇਕ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
Last Updated : Apr 22, 2024, 3:24 PM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.