ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਮੌਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਜਿੱਥੇ ਸੁਹਾਵਣਾ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਸ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਮੀਂਹ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਉਦਾਸੀ, ਇਕੱਲਤਾ, ਤਣਾਅ, ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ ਅਤੇ ਆਲਸ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮੌਨਸੂਨ ਬਲੂਜ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੌਨਸੂਨ ਬਲੂਜ਼ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਹੈ, ਜੋ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮੌਨਸੂਨ ਬਲੂਜ਼ ਕੀ ਹੈ?: ਦਿੱਲੀ ਸਥਿਤ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਰੀਨਾ ਦੱਤਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੌਨਸੂਨ ਬਲੂਜ਼ ਇੱਕ ਮੌਸਮੀ ਵਿਗਾੜ ਹੈ, ਜੋ ਕਈ ਵਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਮੀਂਹ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਈ ਕਲੀਨਿਕਲ ਵਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਰੁਟੀਨ, ਖੁਰਾਕ ਜਾਂ ਨੀਂਦ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਰਕੇਡੀਅਨ ਰਿਦਮ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੌਨਸੂਨ ਬਲੂਜ਼ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੌਨਸੂਨ ਬਲੂਜ਼ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਇਸ ਵਿਗਾੜ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਉਦਾਸੀ, ਊਰਜਾ ਦੀ ਕਮੀ, ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾ ਹੋਣਾ, ਲਚਕੀਲਾਪਣ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ, ਘੱਟ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੀਂਦ, ਇਨਸੌਮਨੀਆ, ਘੱਟ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੁੱਖ, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟਸ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ, ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ, ਇਕੱਲੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਰੋਣ ਵਰਗਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ, ਸਮਾਜਿਕ ਦੂਰੀ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ?: ਮੌਨਸੂਨ ਬਲੂਜ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਮਨ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
- ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਸਰਤ ਜਾਂ ਸੈਰ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ 'ਚ ਐਂਡੋਰਫਿਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੂਡ 'ਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਯੋਗਾ ਜਾਂ ਹਲਕੀ ਕਸਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿਓ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ ਅਤੇ ਖੰਡ ਖਾਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣੋ। ਜਿਵੇਂ ਪੜ੍ਹਨਾ, ਸੰਗੀਤ ਸੁਣਨਾ, ਫਿਲਮਾਂ ਦੇਖਣਾ, ਕਾਮੇਡੀ ਸ਼ੋਅ ਆਦਿ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਪਣੇ ਸ਼ੌਕ ਲਈ ਵੀ ਸਮਾਂ ਕੱਢੋ।
- ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਓ।
- ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੀਂਹ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੂਰਜ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਘਰ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅੰਦਰ ਆ ਸਕੇ।
ਡਾ: ਰੀਨਾ ਦੱਤਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹੋ ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਹੋਰ ਕੰਮ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
