ETV Bharat / entertainment

ਬਾਲੀਵੁੱਡ 'ਚ ਛਾਈ ਸੋਗ ਦੀ ਲਹਿਰ, ਵੱਡੇ ਫਿਲਮ ਮੇਕਰ ਨੇ ਫਾਨੀ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਅਲਵਿਦਾ, ਜਾਣੋ ਕਿਹੜੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਸਨ? - FILMMAKER SHYAM BENEGAL

ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮ ਮੇਕਰ ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਦਾ 90 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

FILMMAKER SHYAM BENEGAL
ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮ ਮੇਕਰ ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ((IANS))
author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : 6 hours ago

ਮੁੰਬਈ— ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮ ਮੇਕਰ ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਦਾ 23 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 6:30 ਵਜੇ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 90 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਬੇਨੇਗਲ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਡਨੀ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ। ਮੰਥਨ ਨੇ 14 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਆਪਣਾ 90ਵਾਂ ਜਨਮਦਿਨ ਮਨਾਇਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਸੀਰੂਦੀਨ ਸ਼ਾਹ, ਦਿਵਿਆ ਦੱਤਾ, ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ, ਰਜਿਤ ਕਪੂਰ, ਅਤੁਲ ਤਿਵਾਰੀ, ਫਿਲਮ ਮੇਕਰ ਅਤੇ ਐਕਟਰ ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਦੇ ਬੇਟੇ ਕੁਨਾਲ ਨੇ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਮਹਾਨ ਅਭਿਨੇਤਾ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਨਿਰਮਾਤਾ, ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਨ।

ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੇ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ

ਦਿੱਗਜ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਨੇ ‘ਅੰਕੁਰ’, ‘ਜ਼ੁਬੈਦਾ’ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਹ ‘ਭਾਰਤ ਏਕ ਖੋਜ’ ਵਰਗੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀਰੀਅਲ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵੀ ਸਨ। ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਬ੍ਰੀਚ ਕੈਂਡੀ ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੇ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ 70 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਾਨ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਠਾਰਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਇੱਕ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨੰਦੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2005 ਵਿੱਚ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਨਮਾਨ ਦਾਦਾ ਸਾਹਿਬ ਫਾਲਕੇ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਦਾ ਜਨਮ

ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਦਾ ਜਨਮ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਕਾਪੀਰਾਈਟਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ। ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੇ 1962 ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਘੇਰ ਬੈਠਾ ਗੰਗਾ’ ਬਣਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਚਾਰ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮਾਂ ‘ਅੰਕੁਰ’, ‘ਨਿਸ਼ਾਂਤ’, ‘ਮੰਥਨ’ ਅਤੇ ‘ਭੂਮਿਕਾ’ ਨਵੇਂ ਦੌਰ ਦੇ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣੀਆਂ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵਧੀਆ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ


ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਨੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ‘ਮੰਮੋ’ ਤੋਂ ਹੋਈ। ਇਹ ਫਿਲਮ 1994 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਸਰਦਾਰੀ ਬੇਗਮ’ ਅਤੇ ‘ਜ਼ੁਬੈਦਾ’ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤੀ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ। ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੇ ‘ਜ਼ੁਬੈਦਾ’ ਨਾਲ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸਟਾਰ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਕਪੂਰ ਨੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਫਿਲਮ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਏ ਆਰ ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਨੇ 1992 ਵਿਚ ਧਰਮਵੀਰ ਭਾਰਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਵਲ ‘ਸੂਰਜ ਕਾ ਸਾਤਵਾਂ ਘੋੜਾ’ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਿਲਮ ਬਣਾਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ 1993 ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਸਰਬੋਤਮ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।

ਮੁੰਬਈ— ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮ ਮੇਕਰ ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਦਾ 23 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 6:30 ਵਜੇ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 90 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਬੇਨੇਗਲ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਡਨੀ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ। ਮੰਥਨ ਨੇ 14 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਆਪਣਾ 90ਵਾਂ ਜਨਮਦਿਨ ਮਨਾਇਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਸੀਰੂਦੀਨ ਸ਼ਾਹ, ਦਿਵਿਆ ਦੱਤਾ, ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ, ਰਜਿਤ ਕਪੂਰ, ਅਤੁਲ ਤਿਵਾਰੀ, ਫਿਲਮ ਮੇਕਰ ਅਤੇ ਐਕਟਰ ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਦੇ ਬੇਟੇ ਕੁਨਾਲ ਨੇ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਮਹਾਨ ਅਭਿਨੇਤਾ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਨਿਰਮਾਤਾ, ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਨ।

ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੇ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ

ਦਿੱਗਜ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਨੇ ‘ਅੰਕੁਰ’, ‘ਜ਼ੁਬੈਦਾ’ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਹ ‘ਭਾਰਤ ਏਕ ਖੋਜ’ ਵਰਗੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀਰੀਅਲ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵੀ ਸਨ। ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਬ੍ਰੀਚ ਕੈਂਡੀ ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੇ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ 70 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਾਨ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਠਾਰਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਇੱਕ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨੰਦੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2005 ਵਿੱਚ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਨਮਾਨ ਦਾਦਾ ਸਾਹਿਬ ਫਾਲਕੇ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਦਾ ਜਨਮ

ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਦਾ ਜਨਮ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਕਾਪੀਰਾਈਟਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ। ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੇ 1962 ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਘੇਰ ਬੈਠਾ ਗੰਗਾ’ ਬਣਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਚਾਰ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮਾਂ ‘ਅੰਕੁਰ’, ‘ਨਿਸ਼ਾਂਤ’, ‘ਮੰਥਨ’ ਅਤੇ ‘ਭੂਮਿਕਾ’ ਨਵੇਂ ਦੌਰ ਦੇ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣੀਆਂ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵਧੀਆ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ


ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਨੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ‘ਮੰਮੋ’ ਤੋਂ ਹੋਈ। ਇਹ ਫਿਲਮ 1994 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਸਰਦਾਰੀ ਬੇਗਮ’ ਅਤੇ ‘ਜ਼ੁਬੈਦਾ’ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤੀ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ। ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੇ ‘ਜ਼ੁਬੈਦਾ’ ਨਾਲ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸਟਾਰ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਕਪੂਰ ਨੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਫਿਲਮ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਏ ਆਰ ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਨੇ 1992 ਵਿਚ ਧਰਮਵੀਰ ਭਾਰਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਵਲ ‘ਸੂਰਜ ਕਾ ਸਾਤਵਾਂ ਘੋੜਾ’ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਿਲਮ ਬਣਾਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ 1993 ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਸਰਬੋਤਮ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.