ଅନୁଗୋଳ: ଦୁର୍ଦ୍ଦିନରେ ବାଉଁଶ କାରିଗର । କୌଳିକ ବୃତ୍ତିକୁ ବଞ୍ଚାଇବାର ପ୍ରୟାସ କରି ଦିନେ ଖାଇଲେ ଦି ଦିନ ଓପାସ ରହିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି ଏମାନଙ୍କୁ । ମୁଖ୍ୟତଃ ବାଉଁଶର ଅଭାବ ଏବଂ ପ୍ଳାଷ୍ଟିକ ଜିନିଷର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ବାଉଁଶ ତିଆରି ଉପକରଣର ଚାହିଦା କମାଇଛି । ଯେତିକି ବି ରୋଜଗାର କରୁଛନ୍ତି ସେଥିରେ ଆଉ ପରିବାର ଚଳାଇ ପାରୁନାହାଁନ୍ତି ଏମାନେ । ଆମେ କହୁଛୁ ଅନୁଗୋଳ ଜିଲ୍ଲାର ବାଉଁଶ କାରିଗରଙ୍କ କଥା ।
ଦିନ ଥିଲା ଅନୁଗୋଳ ଜିଲ୍ଲା ବାଉଁଶ କାରିଗରୀ ପାଇଁ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ପରିଚିତ ଥିଲା । ଏପରିକି ଏଠାରୁ କାଗଜ କଳକୁ ପ୍ରଚୁର ବାଉଁଶ ଯୋଗାଣ ହେଉଥିଲା । ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଜାତିର ବାଉଁଶ ମିଳୁଥିବାରୁ ଜଙ୍ଗଲ ପାଖ ଗାଁଗୁଡିକରେ ରହୁଥିବା ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଓ ଜନଜାତିର ଲୋକେ ବାଉଁଶରୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପକରଣ ତିଆରି କରି ନିଜର ଗୁଜୁରାଣ ମେଣ୍ଟାଉଥିଲେ । ବାଉଁଶରୁ ଗାଣ୍ଡୁଆ, ଡାଲା, ବିଞ୍ଚଣା, ଆସନ, ଖଇଁଚି ଆଦି ଅନେକ ଘରୋଇ ଉପକରଣ ତିଆରି କରି ବିକ୍ରି କରି ପରିବାର ପ୍ରତିପୋଷଣ କରୁଥିଲେ ଏମାନେ । ହେଲେ କିଛି ବର୍ଷ ହେଲା ବିପଦରେ ପଡିଛି ସେମାନଙ୍କ କୌଳିକ ବୃତ୍ତି ।
ମିଳିପାରୁନି ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ବାଉଁଶ । କଟକଣା ଯୋଗୁଁ ଜଙ୍ଗଲରୁ ବାଉଁଶ କାଟି ଆଣିବା ସମ୍ଭବ ହେଉ ନାହିଁ । ବାହାରେ ବାଉଁଶ ଗୋଟିକୁ ଚଢା ଦାମ ଦେଇ କିଣିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି । ହେଲେ ସେଥିରୁ ତିଆରି ଜିନିଷ ଯେଉଁ ଦରରେ ବିକ୍ରି ହେଉଛି ତାହା ବାଉଁଶ ଦରଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ କମ୍ । ଏଥିପାଇଁ ବେଶି ଲାଭ ହେଉନି । ଏହାଛଡା ଏବେ ଚାଷ ବାସ ଆଗ ଭଳି ହେଉ ନଥିବାରୁ ଚାଷୀ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ବାଉଁଶ ଉପକରଣର ବଜାରରେ ଚାହିଦା କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ପ୍ଳାଷ୍ଟିକ ତିଆରି ଜିନିଷ ମଧ୍ୟ ଆଉ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ବାଧକ ସାଜିଛି । ତେଣୁ ଏବେ ଏହି କାରିଗରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପରିବାର ଚଳାଇବା ଏକପ୍ରକାର କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡିଛି ।
ଜିଲ୍ଲାର ବ୍ରହ୍ମପୁର, ନନ୍ଦପୁର, ଗଡତରାଶ, ପୋକତୁଙ୍ଗା, ପୁରୁଣାଗଡ, ପାପସରା ଓ ଆଠମଲ୍ଲିକ ସମେତ ବହୁ ଜଙ୍ଗଲ ପାଖ ଗାଁଗୁଡିକରେ ଏବେ ବି ପ୍ରାୟ 5 ହଜାରରୁ ଅଧିକ କାରିଗର ବାଉଁଶରୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପକରଣ ତିଆରି କରି ବିକ୍ରି କରୁଛନ୍ତି । ହେଲେ ଏବେ ସେମାନଙ୍କ ଜିନିଷର ଚାହିଦା ନଥିବାରୁ ବେପାରୀମାନେ ଆସି ଖୁବ କମ୍ ଦାମରେ ଜିନିଷ କିଣି ନେଉଛନ୍ତି । ଫଳରେ ଶୋଷଣର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି କାରିଗର ।
ଏନେଇ ସେମାନଙ୍କ ଦାବି ଯଦି ସେମାନଙ୍କୁ ପାରମ୍ପରିକ ଜିନିଷ ବଦଳରେ ଆଜି କାଲିର ଚାହିଦା ଥିବା ଘର ସାଜସଜ୍ଜା ଜିନିଷ ତିଆାରି ପାଇଁ ତାଲିମ ଦିଆଯାଏ କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କ ତିଆରି ଜିନିଷର ବିକ୍ରି ପାଇଁ ବଜାର ସୁବିଧା କରାଯାଇପାରନ୍ତା ତେବେ ସେମାନେ ବଞ୍ଚାଇପାରନ୍ତେ ନିଜ କୌଳିକ ବୃତ୍ତି ।
କାରିଗରମାନଙ୍କ ଏପରି ଦାବି ନେଇ ଆମେ ଜିଲ୍ଲା ଶିଳ୍ପକେନ୍ଦ୍ର ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିଥିଲୁ । ତାଙ୍କ କହିବା କଥା କି କାରିଗରମାନଙ୍କୁ କିଭଳି ସ୍ବାବଲମ୍ବୀ କରାଯାଇପାରିବ ସେନେଇ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଉଛି । କାରିଗରୀ ଯୋଜନାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଘର, ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣ ଓ ଉପକରଣ ଆଦି ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବାର ଯୋଜନା ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।
ସେ ଯାହା ହେଉ ନା କାହିଁକି ନିଜର କୌଳିକ ବୃତ୍ତିକୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଏହି ବାଉଁଶ କାରିଗରମାନଙ୍କ ପାଖରେ ସରକାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପହଞ୍ଚେ ତାହେଲେ ହୁଏତ ବଞ୍ଚିଯାଇପାରନ୍ତା ଏହି ପୂରାତନ ବୃତ୍ତି । ଏହାସହ ବେଶ ଦୁଇ ପଇସା ରୋଜଗାର କରି ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇପାରନ୍ତେ ଜିଲ୍ଲାର ବାଉଁଶ କାରିଗର ।
ଅନୁଗୋଳରୁ ସଂଗ୍ରାମ ରଞ୍ଜନ ନାଥ, ଇଟିଭି ଭାରତ
