ଆଜି ଠାରୁ ପ୍ରାୟ 92 ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସରେ ଭାରତରେ ଗଡ଼ିଥିଲା ପ୍ରଥମ ଏସି ବଗି ଟ୍ରେନ । ଏହି ଟ୍ରେନ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଯାତ୍ରୀଙ୍କୁ ସେବା ଯୋଗାଉଛି । ତେବେ ଏହି ଟ୍ରେନର ପୁରୁଣା ନାମ ହୁଏତ ବଦଳି ଯାଇଥାଇ ପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ପୁରୁଣା ଗୌରବ ଓ ଗାରିମା ଏବେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । 1 ସେପ୍ଟମ୍ବର 1928ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି ଟ୍ରେନର ନାମ ଥିଲା ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲ, ଯାହା ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ମୁକସାକ୍ଷୀ ମଧ୍ୟ । ଏହି ଟ୍ରେନରେ ଭିନ୍ନ ଧରଣର ବଗି ଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିଲା ।
ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲର ଏସି ବଗି
ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲର ଏସି ବଗି ଥିଲା ସବୁଠାରୁ ଖାସ । ଏହି ବଗିରେ ଯାତ୍ରୀ ମାନଙ୍କୁ ଗରମରୁ ମୁକ୍ତି ଦେବା ପାଇଁ ବରଫ ଖଣ୍ଡ ସବୁ ଲଗା ଯାଉଥିଲା । ଏହାପରେ ଅନେକ ଷ୍ଟେସନରେ ତରଳି ଯାଇଥିବା ବରଫର ପାଣି ବାହାର କରି ନୂଆ ବରଫ ଖଣ୍ଡ ସବୁ ଲଗାଯାଉଥିଲା । ଏହି ଟ୍ରେନରେ ଲାଗିଥିବା ପଙ୍ଖା କୋଚ ମଧ୍ୟ ଥଣ୍ଡା ଦେଉଥିଲା । ଏହି ଟ୍ରେନରେ 1934 ମସିହାରେ ଏସି ଲଗାଯିବାର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଓ ଏହା ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଏସି ବଗି ଟ୍ରେନ ହୋଇଗଲା ।
ଇଂରେଜ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଏଥିରେ କରିଛନ୍ତି ଯାତ୍ରା
ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ସାକ୍ଷୀ ହୋଇଥିବା ଏହି ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲ ମୁମ୍ବାଇ ଠାରୁ ଆଫଗାନ ସୀମା ପେଶାୱର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲା । ଏହି ଟ୍ରେନରେ ଇଂରେଜ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ମଧ୍ୟ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲେ । ଜାତୀର ପିତା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଓ ନେତାଜୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ମଧ୍ୟ ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲରେ ଯାତ୍ରା କରି ସାରିଛନ୍ତି ।
ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲର ଆରମ୍ଭ
1928 ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର 1 ତାରିଖରେ ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲ ନିଜର ଯାତ୍ରା ମୁମ୍ବାଇର ବଲ୍ଲାର୍ଡ ପିୟର ମୋଲ ରେଲୱେ ଷ୍ଟେସନ ଠାରୁ ଆଫଗାନ ବୋର୍ଡର ପେଶାୱର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । 2020 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 1ରେ ଏହି ଟ୍ରେନକୁ 92 ବର୍ଷ ପୁରିଛି । ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲ 2335 କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ଯାତ୍ରାକୁ 72 ଘଣ୍ଟାରେ ପୁରା କରୁଥିଲା । ଏହି ଟ୍ରେନର ଆଉ ଏକ ଖାସ କଥା ହେଲା ଏହା କେବେ ବିଳମ୍ବରେ ଚାଲୁ ନଥିଲା ।
1996ରେ ବଦଳିଲା ଟ୍ରେନର ନାମ
1986 ମସିହାରେ ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଗୋଲ୍ଡେନ ଟେମ୍ପଲ ମେଲ (ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ମନ୍ଦିର ମେଲ) ବୋଲି ରଖାଗଲା । ସ୍ବାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ଚାଲୁଥିବା ଏହି ଟ୍ରେନ ମୁମ୍ବାଇ, ବଡୌଦା, ମଥୁରା, ଦିଲ୍ଲୀ, ଅମୃତସର, ଲାହୋର ଦେଇ ପେଶାୱର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଉଥିଲା । ଇଂରେଜ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଏହି ଟ୍ରେନ ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ସ୍ଥିତ ବଲ୍ଲାର୍ଡ ପିୟର ମୋଲ ରେଲୱେ ଷ୍ଟେସନ ଠାରୁ ଚାଲୁଥିଲା । ଲଣ୍ଡନ ଠାରୁ ଭାରତ ଆସୁଥିବା ଇଂରେଜ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଜାହାଜ ଟିକେଟ ସେହ ଏହି ଟ୍ରେନ ଟିକେଟ ମଧୟ ଯୋଡ଼ି ହେଉଥିଲା ।
ଯାତ୍ରୀଙ୍କୁ ମିଳୁଥିଲା ନ୍ୟୁଜ୍ ଅପଡେଟ
ସେତେବେଳେ ଇଣ୍ଟରନେଟ ସୁବିଧା ନଥିଲା ସତ, କିନ୍ତୁ ଏହା ସତ୍ତ୍ବେ ଏହି ଟ୍ରେନରେ ଯାତ୍ରା କରୁଥିବା ଯାତ୍ରୀଙ୍କୁ ତାଜା ଖବର ନେଇ ଅପଡେଟ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଏଥିପାଇଁ ଏକ ବିଖ୍ୟାତ ସମାଚାର ଏଜେନ୍ସି ସହ ଟେଲିଗ୍ରାଫିକ ନ୍ୟୁଜ୍ର ବିଶେଷ ଆୟୋଜନ ହେଉଥିଲା ।
